Elimizde songhy kezde oqushylardyng kezekpen oqu jaghdayyn ózgertu ýshin «100 mektep», «100 bala baqsha» baghdarlamalary qolgha alynyp, mәselening birtindep sheshilip kele jatqany aqiqat. Soghan say pedagog mamandyghyna súranystyng artuy tabighi. Ónirlerdegi mektepterde múghalym tapshylyghy bar ma, bar bolsa qanday dengeyde? Búl súraqtargha Oqu-aghartu ministrligi jauap berdi.

Olardyng resmy mәlimeti mynanday:

«2025 jylghy 1 aqpandaghy jaghday boyynsha memlekettik bilim beru úiymdarynda 2 mynnan astam bos oryn bar. Atap aitsaq, matematika, fizika pәnderi jәne bastauysh synyp múghalimderi boyynsha bos oryndar tirkelgen. Qalyptasqan bos oryndargha uaqytyly konkurs jariyalanady, onyng tәrtibi tiyisti qaghidalarmen aiqyndalghan. Konkurs nәtiyjesi shyqqangha deyin oqu jýktemesi pәn múghalimderi arasynda bólinedi. Pedagogikalyq kadrlargha qajettilik joq. Bos júmys oryndarynyng negizgi sebepteri - túrghylyqty jerin auystyru, basqa júmysqa auysu, zeynetkerlik jasqa jetu, dekrettik demalysqa shyghu, merzimdi әskery qyzmet, oqu jәne sheteldik taghylymdamalar, magistratura men doktaranturagha oqugha týsu, jana mektepterding ashyluy»,- delingen ministrlikting bergen jauabynda.

Songhy bes jylda pedagogikalyq baghyttar boyynsha joghary jәne joghary oqu ornynan keyingi bilim beru úiymdary týlekterining sany jyl sayyn shamamen 50 myng adam bolyp otyr. Enbek naryghynda pedagogikalyq mamandar jetkilikti úsynylghan. Sonymen qatar, pedagogikalyq mamandyqtar boyynsha granttar sany jyldan-jylgha artyp keledi. Mәselen, 2022 jyly — 15 273 grant, 2023 jyly — 15 923, al 2024 jyly 15 973 grant bólingen.

Múnymen qosa, jergilikti atqarushy organdar tarapynan pedagog mamandardy dayarlaugha arnalghan bilim beru granttary jyl sayyn artyp keledi.

«Qazirgi kezde daryndy jastar arasynan pedagogikalyq mamandyqtargha týsetinderding sany artyp keledi. 2023 jyly «Altyn belgi» tósbelgisining iyegerlerine 1 528 grant, 2024 jyly 1 797 grant berildi. Sonymen qatar, pedagogikalyq bilimi joq adamdar ýshin joghary oqu oryndarynda pedagogikalyq qayta dayarlaudan kurstar ótip, bilim beru úiymdaryna júmysqa ornalasady. Jas múghalimderdi bilim beru úiymdaryna júmysqa tartu ýshin «Diplommen auylgha» arnayy baghdarlamasy jýzege asyrylyp otyr. 2021 jyldan bastap múghalimderdi júmysqa qabyldau konkurstyq negizde jýzege asyrylady», - dep tolyqtyrdy jauapty basqarma ókilderi.

Múghalimning mәrtebesi men jauapkershiligi turaly búrynghy Oqu-aghartu ministri, deputat Ashat Aymaghambetov: «Múghalimning negizgi mindeti – bilim beru jәne tәrbiyeleu. Biraq múny tek pedagogting jauapkershiligine artyp qonggha bolmaydy. Eger bәrin ústazdargha ysyryp tastasaq, múghalimsiz qaluymyz mýmkin.

Qazaq «Úyada ne kórsen, úshqanda sony ilesin» deydi. Bala eng aldymen ata-anasynyng tәlimin alady. Sondyqtan tәrbie mәselede tek mektepti kinәlau dúrys emes. Sonymen qatar, әleumettik jelilerding de әseri zor. Yaghni, bullingting aldyn alu ýshin keshendi júmys qajet» dese, taghy bir amanattyq deputat Janarbek Áshimjan bala qúqyn qorghau turaly zandardyng ata-anagha ghana emes múghalimderge de keri әseri baryna nazar audarghan. Ol «Áyelderding qúqyqtary men balalardyng qauipsizdigine qatysty zang әktilerine tolyqtyrular engizu jayy sóz bolghanda:

«Bir kezderi biz múghalimnen qorqushy edik, qazir múghalimder balalardan qorqady. Óte ertede mektepke aparghan kezde atalarymyz ústazdaryna «eti seniki, sýiegi meniki» dep beretin. Tiyisti dengeyde últtyq ústanym men tәrbie bar. Qúqyqtardyng bәrin balagha berip, jalanashtanyp jatqan joqpyz ba?» dep ózekti súraq qoydy.

Jasandy IYtelektinng keng jalpylasuyna baylanysty bolashaqta múghalim mamandyghy qysqaruy mýmkin be? Búl mәselege tónireginde Mәjilis deputaty Ekaterina Smyshlyaeva: «Barlyq operasiyalyq mamandyqtar – Call-ortalyq operatorlary, kurierler (poshta qyzmetkerleri – avt.), sonday-aq mazmúndyq dengeyde emes, tek kelisimsharttar men mәtinderdi taldau dengeyinde júmys isteytin zangerlik qyzmetter jasandy intellektining yqpalyna úshyrauy mýmkin. Al әleumettik salalargha keletin bolsaq, múnda aitarlyqtay ózgerister bola qoymaydy. Múghalimder men dәrigerler kez kelgen jaghdayda trendte qala beredi. Sonymen qatar, buhgalterlerding júmysy da ishinara avtomattandyrylghanymen, tolyqtay almastyru ekitalay», - dedi.

Abai.kz