Osyghan deyin Abai.kz aqparattyq portalynda belgili shyghystanushy Sanjar Kerimbaydyn: «Danghaza jyldar» atty maqalasyn jariyalaghan edik. Onda Astanagha әn-saparmen kele jatqan Batystyng belgili әnshisi Djenniyfer Lopesting kәnsertine qatysty qyzqty oilar aitylghan edi.

Býgin sol Djenniyfer Lopesting Astanagha keluine qatysty әdebiyettanushy-ghalshym, esseist Maqsat Tәj-Múrattyng qyzyqty maqalasyn úsynghandy jón kórdik...

Maqsat Tәj-Múrat:

Kesheleri osy әleumettik jelide Sәken Jýrgen (Saken Znurgen) Djenniyfer Lopesting Astanada ótpekshi gastrolidik konsertine baylanysty post berip, onda Sanjar Kerimbaydyng «Quys keude» deytin kitabynan taqyrypqa qatysy bar ýzik keltirgen eken. Avtor 10 jylda( 2008-2018) Astana kýnin toylaugha shaqyrylghan sheteldik artisterding tolyq jylnamasyn berip, bir ondyqty kózinen shәlkilep tizip, kógendep tastapty.

Biz osyndaghy tórt jyldy (2009-2012) qyzmet babymen Astanada ótkizgen edik. Ondaghy әlgindey mәdeny oqighalar jadymyzda tútylyp qalypty.

Qalalyq әkimdikke qaraytyn baspasóz organy bolghandyqtan bizge sol kýnderi oqta-tekte әlgi «júldyzdardyn» konsertterine tegin biyletter tiyip qalatyn. Óz basym solardyng birqataryna bardym. Bochelliyge jaqyndatpady, alystan emeski dauysyn ghana estidik. Esesine Lara Fabiandy eki ret tyndadym: 2011-ding qysynda ol Aziadanyng shymyldyghyn Igori Krutoydyng «Almaus» kompozisiyasymen ashty, al jazda sol Krutoymen birge «Qazaqstan» zalynda jeke konsert berdi. Aziadadaghy әni sport sarayynda shyrqalghandyqtan reverberasiya saldarynan janghyryghyp dúrys estilmedi, jeke konserti de pәlendey әser ete qoyghan joq. Degenmen auditoriyamen kontaktini kýshti jýrgizedi eken, mysaly, sahnagha bayaghy Aysedora Dunkan qúsap jalanayaq shyqty, sosyn fortepianoda otyrghan Igoridy ózine sausaghymen ilip shaqyryp edi, anau empelendep jetti. Ýidegi әzirleme, әriyne, sol jerleri keyin teledidardan kórsetkende qyrqylyp qalypty. Sonan song bir este qalghany, úiymdastyrushylar bizge әnshining aty-jónin aghylshynsha transkripsiyamen berudi úsyndy.

Óz basym Sergey Bezrukovtyng «Huligan» monospektaklinen de әserlene qoymadym. Eseninning ólenderin janyn jep oqyghany onsha tabighy shyqpady, jalpy búl artisting pasandyq sahnalyq obrazy sәtti emes dep bilemin.

Esesine Denis Masuevtyng sol «Qazaqstan» zalynda ótken konserti únady. Onyng fortepianodaghy oiynyn úrmaly aspap, arasynda fagot qostap otyrdy, dauylpazdaghy jigit bir mezgilde әbden qyzyp, fortepianonyng ayaghyna deyin tayaqshalarymen úryp shyqty. Shou elementteri, dese de óz basym túqymymen pianist Denisting oiynynan bólekshe kýy keshtim. Ásirese Rahmaninovtyng әigili #2 konserti әlige deyin esimnen ketpeydi...

Sanjar atalghan kitabynda «Jogharyda bayandalghan derekterde sәl de bolsa naghyz ónerding iyisi shyghatyn, 2012 jyldan song oghan da zar bolyp qaldyq» depti. Bolsa bolar, men 2012 jyly Astanadan ketip qaldym ghoy. Jalghyz qosarym, ol jyldary shetten shaqyrylghan artisterden shyn óner sәl-pәlden kóbirek, tipti odan da kóbirek tabylatyn deuge auzym barady. Sara Braytmanda naghyz óner sәl ghana dep kim aita alady?! Oiymsha, bir nәrse jóninde pikir aitardan búryn sol nәrseni tolyq bilmek, kózben kórip, qúlaqpen ústamaq kerek. Men búl jerde kórgen-baqqanymdy ghana aityp otyrmyn.

Osy túrghydan kelgende Djenniyfer Lopesting jandy konsertine barghan qazaqstandyq kóp bolmas, tipti azbynshy desek qatelespespiz. Syrttay, virtual әserler boyynsha pikir týier bolsaq, oigha myna jaghdaylar týsedi.

Djey Lo ónerge 1960-1990 jyldar aralyghyndaghy әlemdik belgili muzykalyq eradan keyin kelgen buynnyng ókili. Al búl buynnan klassikalyq, neoklassikalyq biyik, shynayy óner kýtuding ózi absurd. Ol – «Gollivud júldyzy» deytin qazirgi mәrtebeli ataqtyng iyesi, mәsele onyng búl qiynnan tabar qymbatty qalay iyelengeninde. Sózsiz, alpauyt amerikan shou-biznes naryghyna Djey Lo ózining manday terimen, ójettigimen kire aldy, jene aldy, moyyndata aldy. Europalyq aq nәsildi Lara Fabian Selin Dionmen aradaghy bәsekege shydamay, amerikan sahnasyna kóterile almay ketip qalghanda, búratana sanalatyn latinos DjeLo ózining aziyalyq túrpatty eske salatyn shyghynqy bet sýiegi, ýlken núrly kózderimen osynau shikәmshil ( nәsilshil) eldi baghyndyra aldy. Arghy tamyrymyz bir ( ýndistik túrghydan) búl óner iyesin biz osy jaghynan da ózekke teppeuimiz kerek.

Ekinshiden, Djenniyfer qalayda talanttan qúralaqan emes. Gollivudtyng Danq zalyna esim jaydan jay jazylmaydy jәne búl turada Djey Lonyng belgili «almúrt» porymdy dene mýsini, bes jasar balanyng basynday omyrauy hәm besiktey baltyry da qol úshyn soza almaydy.

Lopes, negizinde, artistik ampluasy boyynsha harakterli rólderding aktrisasy. Ishki, implisid mәni boyynsha intravert shygharmashylyq túlgha. Biraq oghan osy bólekshe qalybyna say ról, joba búiyryp jýr me, mine, mәsele sonda. Djey Logha sapaly dramaturgiya jetpeydi, harakter auqymdylyghy aiqyn rólder jetpeydi, jeketúlghalyq qaytalanbas daralyqty syrtqy effektilik, rakurstyng shúghyldyghy basyp ketip jatqan euroamerikan ónerinde oghan súranys ta joq. Sonyng ózinde de bir nәrse aiqyn - sahnagha jarqyrap Djey Lo shyqqan kezde, basqany bilmeymin, mening esime «Úly akter, aktrisa degenimiz sahnada bolghanynyng ózi óner faktisine ainalatyn әrtis» degen úlaghatty sóz týsedi.

Demek, qazaq qoghamy ýshin Djenniyfer Lopesten at-tonyn ala qashatynday eshtene joq. Biz qazirding ózinde әlemdik mәdeniyetke kiriguden otyz jylday kesh qaldyq, sonyng kesirinen әlem Euraziyanyng jartysyn alyp jatqan elimizdi bile de bermeydi, sonan da keyde bizge nadandargha qaraghanday qarauy mýmkin.

Sonan son, Lopes bizge bayraqty toygha arnayy shaqyrumen emes, konserttik gastrolimen kelmek. Búryn bizge osylay arnayylap kelgen әlemdik júldyz statusyndaghy ónerpaz boldy ma, joq pa, o jaghyn bilmeymin. Biletinim, osynday jobalar arqyly әlemdik ýlken mәdeniyetke integrasiyalanudyng modeli birtindep jasala berui kerek. Alamandyqqa boy aldyryp qajeti joq.

Abai.kz