Qazaqstan BRIKS sammiytin tolyghymen qoldaydy

Qazaqstan Premier-Ministrining orynbasary – Syrtqy ister ministri Múrat Núrtileu bastaghan qazaqstandyq delegasiya BRIKS sammiytining birinshi kýnining otyrysyna qatysty.
Kezdesu «Kópjaqtylyqty, ekonomikalyq jәne qarjylyq mәselelerdi jәne jasandy intellektti nyghaytu» taqyrybynda ótti.
– Qazaqstan boljaugha bolmaytyn jәne búryn-sondy bolmaghan synaqtar kezinde kópjaqtylyq iydeyalary men qúndylyqtaryn ilgeriletuge baghyttalghan osy sammitting iygi maqsattary men mindetterine tolyghymen qosylady. Búl mindet búryn-sondy bolmaghan birlikti, orasan zor adamy jәne materialdyq resurstardy tartudy, barshamyzdan danalyqty jәne syndarly qatysudy talap etedi, - dedi Múrat Núrtileu.
QR SIM basshysy BRIKS basymdyqtaryn tolyq kórsetetin Aziyadaghy ózara is-qimyl jәne senim sharalary jónindegi kenes, BÚÚ-nyng Ortalyq Aziya jәne Aughanstan boyynsha ónirlik ortalyghy, Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng sezi siyaqty bastamalar arqyly Qazaqstannyng tengerimdi jәne kópvektorly syrtqy sayasatyn atap ótti.
Ortalyq Aziya memleketterining Konsulitativtik kenesi jәne S5+ Qytay, Resey, Ýndistan, Parsy shyghanaghy memleketteri, EO, AQSh, Japoniya jәne Koreya ónirlik dialog alandary da atap ótildi. Búl syndarly dialogty, ózara týsinistik pen qoldaudy ilgeriletuding manyzdy kópjaqty mehanizmi bolyp sanalady.
– Biz Niu-Deliyding kelesi Ortalyq Aziya-Ýndistan sammiytin ótkizu turaly bastamasyn qoldaymyz, - dedi Múrat Núrtileu.
BÚÚ-nyng róline jәne Bas hatshy Antoniu Guterrishting jahandyq sheshimder qabyldau ýderisi boyynsha reformalyq baghdarlamalaryn qoldau qajettiligine erekshe nazar audaryldy.
QR Syrtqy ister ministrligining basshysy boljamdylyq pen túraqtylyqty nyghaytu, zandy qúqyqtardy qúrmetteu, diplomatiya men dialogty yntalandyru, sonday-aq BÚÚ Jarghysynda jәne halyqaralyq qúqyqta bekitilgen normalar men qaghidattardy ústanu arqyly jaqsy әlem ýshin kýresuge shaqyrdy, búl әsirese Tayau Shyghysty, Afrikany, Euraziyany, Ontýstik Aziya jәne Kavkazdy qosa alghanda, Jer sharynyng әrtýrli bólikterindegi qaqtyghys әleuetining shiyelenisui ayasynda ózekti bolyp otyr.
– BÚÚ-nyng 80 jyldyghyna oray Preziydent Qasym-Jomart Toqaev biylghy jyldyng qyrkýieginde Niu-Yorkte BÚÚ reformasyna qatysty ózining strategiyalyq kózqarasyn bayandaydy, - dedi Múrat Núrtileu.
Jahandyq ekonomikalyq belgisizdik pen sauda soghystary jaghdayynda Qazaqstan basqa salalardaghy yntymaqtastyqty shektemey, BRIKS seriktesterimen energiyany әrtaraptandyru, azyq-týlik qauipsizdigi, kólik jәne logistika, bilim beru, jasandy intellekt jәne sifrlyq transformasiya salalaryndaghy yntymaqtastyqty terendetuge beyildi.
– Men sonday-aq BRIKS elderin jenildetilgen sharttarmen jәne qolayly, boljamdy investisiyalyq ahualmen qamtamasyz etilgen Qazaqstannyng investisiyalyq mýmkindikterin zertteuge shaqyramyn, - dedi QR SIM basshysy.
Álemde sifrlyq tehnologiyalar men jasandy intellekt manyzdy ról atqaratynyn eskersek, Qazaqstan búl salada tyghyz yntymaqtastyqqa dayyn.
Diplomat ónirdegi eng quatty superkompiuter – IT-startaptargha arnalghan Alem.AI hab jaqynda Qazaqstanda iske qosylghanyn, sonymen qatar sifrlyq valutalardy kýndelikti ómirde qoldanugha bolatyn kripto qalashyq ashylatynyn mysalgha keltirdi.
Sonday-aq kez kelgen tehnologiyalyq revolusiya tehnologiyagha teng emes qoljetimdilik, júmys oryndarynyng qysqaruy, sifrlyq egemendik problemasy jәne jahandyq tehnologiyalyq monopoliyalargha tәueldilik siyaqty tәuekeldermen baylanysty ekeni aityldy.
– Sondyqtan BRIKS elderi oiynda qalyp qana qoymay, ony basqaruy kerek, - dep kenes berdi Múrat Núrtileu.
Sózining sonynda qazaqstandyq delegasiya basshysy beybit, gýldengen jәne túraqty bolashaqty birlesip qúru ýshin nәtiyjeler men konsensusqa baghyttalghan kópjaqty yntymaqtastyqty nyghaytudyng manyzyn atap ótti.
Búghan deyin Braziliyagha BRIKS qúramyndaghy elderding (Resey, Ýndistan, Qytay, Ontýstik Afrika Respublikasy, Saud Arabiyasy, Mysyr, Birikken Arab Ámirlikteri, Efiopiya, Indoneziya jәne Iran), sonday-aq 10 seriktes elding (Belarusi, Boliviya, Qazaqstan, Kuba, Malayziya, Niygeriya, Tailand, Uganda, Ózbekstan jәne Vietnam) delegasiyalary barghanyn jazghan bolatynbyz.
Sonymen qatar Chili, Kolumbiya, Keniya, Meksika, Palestina, Týrkiya, Urugvay siyaqty elder men Afrika odaghy, Aziyalyq infraqúrylymdyq investisiyalar banki (AIIB), And damu korporasiyasy (CAF), Jana damu banki (NDB), BÚÚ jәne Dýniyejýzilik sauda úiymy (WTO) siyaqty halyqaralyq úiymdardyng ókilderi qatysatynyn rastady.
Abai.kz