Abaytanu ghylymy degende eske aldymen Alashordashylar, Áuezov jәne Qayym Múhamedhanov eske oralary anyq. Osy ýlken ýshtaghan abaytanudyng negizin salyp, damytyp, qalyptastyryp, býgingi abaytanudyng biyigine jetkizdi. Búl ýshtaghannyng biri bolmaghanda atalghan ghylym salasy bir túsynan oisyrap túrghan bolar edi. Birin-biri jalghastyryp, birin-biri tolyqtyryp, birin-biri damytqan ýshtaghannyng ótken men býgingini, keshegi men osy kýndi jalghaghan altyn kópir – Qayym Múhamedhanovtyng mol múrasy.

Qayym Múhamedhanov abaytanu ghylymyna býkil sanaly ghúmyryn arnady, oy enbegi men fizikalyq kýsh quatyn sarp etti. Ghylymdaghy barlyq әdisterdi tolyq iygerip, teoriyalyq-praktikalyq túrghydan kýshti dayyndyghyna baylanysty kóptegen salalaryna qalam terbedi.

Qayym Múhamedhanovtyng túlghalyq qalyptasuyna Ákesi, onyng ziyaly ortasy men dos-jarandary, sonday-aq bala kýninen tәlim bergen Alashorda qayratkerleri tereng yqpal etti. Al ghylym jolyndaghy baghyt-baghdaryn aiqyndauda, abaytanu salasyndaghy irgeli enbekterin jazuda onyng bas ústazy Múhtar Áuezovting jetekshiligi sheshushi ról atqardy. Ústazynyng ghylymy mektebine sýiene otyryp, Qayym eldik manyzy bar kóptegen kýrdeli de jauapty isterdi jýzege asyrdy.

Qayymnyng abaytanugha qosqan ýlesin qysqasha ghana tizip kóreyik:

ABAY MUZEYINING ÚIYMDASTYRUShYSY

1. Týpnúsqa jәdigerler – búl múrajaydyng mәni, qúndylyghy jәne irgetasy.

1930 jj. ayaghynan bastap 1950 jyldary Abay múrasyn jinaugha baylanysty jolgha shyqqan ekspedisiya barysynda aqynnyng óz basyna jәne ainalasyna qatysty 500-DEN ASTAM QÚNDY JÁDIGERDI TAUYP, JINAQTADY. Búl Abaydyng jәne onyng ainalasyndaghylardyng jeke zattary, túrmystyq zattary, jihazdary.Búl Abaydyng dýniyelerin qamtyghan materialdyq mәdeniyet ýlgileri bolsa, siyrek qoljazba men kitaptardy eseptegende shyghys әdebiyetine baylanysty 302-den asa әdebiyet jinastyrghan jәne Abay oqyghan orystyng da, dýnie jýzining klassikasy da.

Osynday bagha jetpes qúndy jәdigerlerding negizinde qazaq dalasynda alghash ret Semeyde 1940 jyly ALGhASh ABAY MUZEYI JASAQTALDY.

2. Ghalym Semeyding tarihiy-ólketanu múrajayynda auqymdy zertteuler jýrgizip (1950 jyldardyng sony – 1960 jyldardyng basy),

Abaydyng ózi nemese onyng orys dostary arqyly múrajaydyng etnografiyalyq bólimine 60-tan astam jәdiger syigha tartylghanyn anyqtady. Ghalymnyng anyqtauynsha nebary 23 eksponat qana qalghan. Qayym Múhamedhanovtyng enbegining arqasynda osy 23 jәdiger Abay múrajayynyng qoryna qosyldy.

3. Karlagtan keyin ol muzeyde júmys istemegenimen, ómir boyy derlik kýn sayyn muzeyge qonyrau shalyp, kelip, kenes berip otyrdy. Eng bastysy — Abay muzeyining qoryn qúndy siyrek kitaptarmen, qoljazbalarmen, fotosurettermen jәne óz eskertpeleri men zertteulerimen tolyqtyryp otyrdy.Tóken Ibragimovtyng aituynsha, «muzeydegi әrbir zat, әrbir kitap, әrbir fotosuret pen әrbir qújat Qayym esimimen tyghyz baylanysty».

ABAY TEKSTOLOGIYaSY GhYLYMNYNG NEGIZIN SALGhAN

4. Ádebiyet ghylymynyng ishinde eng kýrdeli salasy sanalatyn TEKSTOLOGIYaDA Qayym Múhamedhanov kórnekti iz qaldyrdy. «Tekstologiya býkil ghylymnyn, әdebiyet ghylymynyng negizgi kilti bolsa, sol KILTTI BIRINShI BOLYP AShQAN, KÓRSETKEN QAYYM MÚHAMEDHANOV BOLDY» (akademik R.Syzdyq). Ghalym mәtindik taldaudyng ghylymy әdisin qoldana otyryp, Abaydyng barlyq ólenderining kanondyq mәtinderin qalpyna keltirdi, әrtýrli basylymdardaghy búrmalaulardy týzetip, olargha ghylymy týsiniktemeler jazdy. Ol kezde iydeologiyalyq sebeptermen Abay mәtinderinen diny sózder men shyghys tilderinen alynghan sózder alynyp tastalyp, sol kezdegi redaksiyagha týsiniksiz eski qazaq sózderi basqa sózdermen auystyryldy.

1923 jyly Stalinning Abay shygharmalaryna tyiym salu turaly búiryghyn biletin ghalymnyng búl enbegi janqiyarlyq erlik.

Qayym Múhamedhanov – tughan halqy ýshin úly Abay múrasyn dúrys saqtaugha ýles qosqan birden-bir tekstolog ghalym Abay kanondyq sózi qalpyna kelterdi. Sonymen qatar ol 1940 jyldardan bastap ómir boyy

Abaydyng BARLYQ ÓLENDERI MEN POEMALARYNA TOLYQ GhYLYMY TÝSINIKTERIN JAZYP, ghylymy ainalymgha engizdi.

ABAY TEKSTOLOGIYaSY GhYLYMNYNG NEGIZIN SALGhAN

5. Sonday-aq ghalym Abaydyng BÚRYN BEYMÁLIM BOLGhAN OTYZ BIR (31) ÓLENIN TAUYP, OLARDYNG ABAY ÓLENDERI EKENIN GhYLYMY TÚRGhYDAN DÁLELDEGEN. BÚL ÓLENDER 1945 jyldan bastap Abay shygharmalarynyng basylymdaryna endi.

JANA GhYLYMY BAGhYTY

6. M.Áuezov jetekshiligimen ghalym Q.Múhamedhanov qazaq әdebiyeti ghylymynda jana baghytta atyshuly «ABAYDYNG AQYN ShÁKIRTTERI» zertteuin (1938-1951) әkeldi. Búl – Abaydyng jalghyz emesin, aldy-arty bar, kәdimgi mektep qalyptastyrghanyn, talantty shәkirtteri onyng dәstýrinde shygharmashylyq orta jasay alghanyn dәleldeu. Atalghan zertteu enbeginde ghalym Abaydyng naghyz shәkirti bola bilgen otyz túlghanyng esimin tauyp, Abay mektebining kórnekti ókili ekenin kórsetti.

Qayym Abay shәkirtterining barlyq esimderin qalpyna keltirip, ózi jinaghan derekter arqyly túnghysh ret olardyng tolyq ómirbayandaryn jazdy.

Eng bastysy, olardyng barlyq shygharmalaryn bólshektep qalpyna keltirip, olargha ghylymy túrghydan týsinikteme berip, әr shygharmanyng Abaydyng әrbir shәkirtine tiyesili ekenin dәleldep berdi! Yaghni, ol mәdeniyetting tútas qabattaryn saqtap qaldy!

Olardyng ghylymiy-shygharmashylyq ghúmyrnamasyn týzdi, olar tudyrghan әdebiyet ýlgilerining týgeli de Abay dәstýrinen shyqqanyn ghylymy túrghydan negizdedi. Osy taqyrypty indete zertteu barysynda kózkórgendermen әngimelese kele bay material jinady, osylaysha qazaq halqynyng sol kezendegi ruhany bay múrasyn saqtaugha kýsh-jigerin ayamady. Ghylymda Abay mektebi bolghanyn jәne onyng izin jalghaghan talantty ókilderding shygharmashylyghy jayly qúndy enbek býgingi Tәuelsiz Qazaqstannyng bilim-ghylym salasynda, әdebiyet pen tarih jýiesinde әli de manyzyn joymay, qyzmet etip keledi. Al 1951 jylghy qazaq ziyalylarynng basyna tóngen zaual shaqta osy dissertasiyasy ýshin Qayym Múhamedhanov repressiyagha úshyrady, 25 jylgha bas bostandyghyn aiyryp, týrmege qamaldy. Qaysar túlgha sonda da óz ústanymynan qaytpady, «Abaydyng aqyndyq mektebi» taqyrybynan bas tartpady, ústazy M. Áuezovti de qaralaugha jol bermedi. «Abay mektebi bar! Ólsem, Alash azamattarynan janym artyq emes!», dedi.

Onyng dissertasiyasynyng arqasynda ol kezde Abay shәkirtterining barlyq shygharmalary mektep pen uniyversiytetting oqu baghdarlamalaryna engizilip, ghalym ómir boyy osy zertteuleri ýshin qughyn-sýrginge úshyrady.

7. «Alashtyng kózi», «Abaydyng inisi, Alashtyng irisi», «Alashtyng songhy túyaghy» atanghan túlgha, Ústazy Múhtar Áuezovting jolyn jalghap, alashordashylar ruhyn tiriltip, «ABAY-ALASh» atty jana ghylymy tújyrymdama qalyptastyrdy. «Abaydyng aqyn shәkirtteri» jәne Abaydyng izbasarlary - «Abay múragerler» Qayym tújyrymdamasy boyynsha, búl alashordashylar. Búl qaytalanbas qúndy múra jәne bizding ruhany tiregimiz.

Búl bizding tarihymyzdyng kóptegen ataulary jәne olardyng tolyq ómirbayandary Qayym jazghan. Búl ghalym saqtap qalghan enbekteri, olardy ghylymy óndeu jәne baspagha dayyndau. Búl onyng tapqan biregey qújattary men fotosuretteri. Búl olar ýshin qayghyly kezenderde jәne ómir boyy kýres. OL OSY QÚNDYLYQTARDY BOYYNA SINIRIP ÓSTI JÁNE ONY HALYQQA JETKIZDI.

MÁDENIYETTERDING ÓZARA BAYLANYSY

8. Qayym Múhamedhanov qazaq arasyna ghana emes, ORYS, TATAR, BASQA DA HALYQTARDYNG ÁDEBIY-MÁDENY ORTASYNA DA ABAY ShYGhARMAShYLYGhYN NASIHATTAUDAN AYaNYP QALMADY. «Abay men Buniyn», «Abay men Pushkiyn», «Krylov jәne Abay», «Abay men Lermontov», «Abay jәne tatar mәdeniyeti» taqyryptarynda mazmúndy zertteu enbekterin jazdy. HIH ghasyrdyng ayaghy men HH ghasyrdyng basyndaghy Semeydegi qazaq-tatar mәdeniyetining baylanystaryna oray arhiv qújattary negizinde tughan «Abay shәkirtteri jәne әlem mәdeniyeti» degen atpen júmystar jýrgizdi.

ABAY TURALY AGhARTU JÚMYSY

9. 1940 jyldan bastap jәne ómirining sonyna deyin ghalym Abay turaly aghartushylyqpen ainalysty. Ol úly aqynnyng ómiri men shygharmashylyghy turaly tanymdyq leksiyalar men bayandamalardy auyldar men eldi mekenderde, zauyttar men fabrikalarda, mektepter men uniyversiytetterde oqydy.

ALGhAShQY «ABAY» TELEVIZIYaLYQ KLUBY

10. QAYYM 1970 JYLY SEMEY QALASYNDA «ABAY» TELEVIZIYaLYQ KLUB AShTY, jiyrma jyldan astam uaqyt bәri baghdarlamalardyng avtory jәne jýrgizushisi qyzmetin qosa atqardy.

ABAY TURALY ROMAN. ÁUEZOVTYNG GhYLYMY KENESShISI

11. Ústaz ózining adal shәkirtine Abay turaly romannyng tapsyrmalaryn oryndaugha senedi. M.Áuezovting Abay turaly romanynyng ózindik ghylymy negizi bar. Múhtar Áuezov epopeyany jazyp jýrgende 10 jyldan astam Qayym Múhamedhanov onyng GhYLYMY KENESShISI BOLA BILDI.

Jazushynyng tapsyrmasymen arhivtik materialdar men tarihy faktiler izdedi, Abay zamanynda jasaghan, kózin kórgen kónekóz qariyalarmen kezdesip әngimelesti, aqynnyng tughan jerinde oghan qatysty oqighalar ótken, qonys audarghan, barghan-jýrgen jerlerinde bolyp, ónir tarihymen tanysty, Reseydegi ghalymdar men muzey qyzmetkerlerine hat joldap, tiyisti adamdardan súhbattar alyp, jinaqtalghan barlyq bay, qúndy materialdargha týsiniktemeler jazyp, tolyqtyryp, ústazyna joldap otyrdy. Asqan yjdahatpen iske asyrylatyn, qanshama tózim men shydam synalatyn, auyr da beynetti júmystan tartynbaghan Qayym M. Áuezovting tapsyrmasyn oryndap, adaldyq tanytyp qana qoyghan joq, qazaq әdebiyeti men ruhaniyatyna ólsheusiz ýles qosqanyn aitugha tiyispiz.

ABAY ESKERTKIShI ÝShIN KÝRES

12. QAYYM 1940 JYLDAN BASTAP 20 JYL BOYY ABAY ESKERTKIShIN ORNATU ÝShIN KÝRESTI. OL ABAY BEYNESIN KESKINDEMEDE MÁNGILIKKE QALDYRU ÝShIN DE KÝRESTI. Aldymen sol kezendegi ýkimetke hat joldap, artynan Almatygha osy manyzdy mәselemen arnayy kelgen Qayym Múhamedhanov zamandastary arasynda bastama kóterdi. Leningrad, Oral zauyt basshylyqtaryna hat jazyp, Abay mýsinin jasaugha qajetti materialdar jayyn súrastyryp ta kórdi. Dayyndyq, alghashqy әzirlik júmystarynyng barlyghyn da atqarghan. Ol sonday-aq suretshiler men mýsinshiler bayqauyn ótkizu tәrtibin dayyndady.

Alayda 1923 jylghy Stalinning Abay shygharmashylyghyn dәripteudi toqtatugha baylanysty shygharghan jarlyghyna sәikes el ýkimeti de batyl qadam jasay almaghan. Múhamedhanovtyng jalghyz ózi Abaydyng alghashqy eskertkishin ornatu jolynda úzaq jәne ayanbay kýresti. Tek qamaugha alu, týrme jәne Karlag ony búl kýresten alystatty. Jәne eshkim! búl kezde Abay ýshin kýreste ony almastyrghan joq!

ABAYDYNG JÁNE ONYNG TUYSTARYNYNG BEYITTERIN ABATTANDYRU

13. Abay túlghasyn úlyqtauda Qayym Múhamedhanovtyng sinirgen enbegi úshan-teniz. 1940 jyldardan bastap aqynnyng ziratynyng kisi kórgisiz bolyp qirap, joyylugha shaq qalghan nashar qalpyn kórip, ABAY JÁNE ONYNG JAQYN TUYSTARY JATQAN BEYITTI QALPYNA KELTIRUGE, JIYDEBAYDAGhY ABAY QYSTAUYNA KÝRDELI JÓNDEU jýrgizudi jәne oghan arnayy eskertkish belgi ornatudy kýn tәrtibine shyghardy. Búl kýnde kelgen adam kózi týsetindey, taghylym alatynday qasiyetti mekenge ainaluyna Qayymday qajyrly ghalymnyng arqasynda qol jetkizip otyrmyz.

«ABAY» JURNALYN QAYTA JANGhYRTU

14. Qayratker Q. Múhamedhanov 1992 jyly «ABAY» JURNALYN QAYTA JANGhYRTTY. Búl jurnal 1918 jyly J.Aymauytov pen M.Áuezovting redaktorlyghymen shyqty. Jurnalgha demeushilik jasaghandardyng biri Qayymnyng әkesi Múhamedhan Seyitqúlov bolatyn.

Qayymnyng otbasy múraghatynda sol dәuirdegi tarihiy-qoghamdyq oqighalardy aishyqtaytyn qúndy tarihy fotosuretter men derekti materialdar saqtalghan. Ghalym búl jurnalda alghash ret biregey materialdar jariyalady.

TABYLGhAN MATERIALDARDY MEMLEKETTIK QORGhA TAPSYRU

15. 1940 jyldan bastap ómir boyy Qayym Múhamedhanov Abay turasynda jәne onyng shygharmashylyq múrasy, belgisiz ólenderi jayynda jinaghan. KÓPTEGEN MATERIALDARYN QAZSSR GhYLYM AKADEMIYaSYNYNG QORYNA SAQTAUGhA ÓTKIZDI. Shynayy ghalym bar jinaghan qúndy qazynasyn ghylymy ortalyqtar men muzeylerge, arhiv qorlaryna, zamandas múghalimder men oqushy shәkirtterine mәrttikpen úsyndy.

ILIYaS BORAGhANSKIY ESIMIN QAYTA JANGhYRTU

16. Qayym jiyrma jyldan astam qiyn izdenis jýrgizip, múraghattar men uniyversiytettermen, әr elding ghalymdarymen hat alysyp, aqyry úmyt bolghan ILIYaS BORAGhANSKIY ESIMIN QAYTA JANGhYRTTY. Boraghanskiy birneshe týrki halyqtaryna jatady. OL ABAYdYNG ALGhAShQY JINAGhYN (Sankt-Peterburg, 1909) ShYGhARGhAN GhALYM, PROFESSOR JÁNE BASPAShY.

ABAYDYNG 100 JYLDYGhY

17. Qayym 1941-1945 jyldary Abaydyng 100 jyldyghyna dayyndyq jónindegi Ýkimettik mereytoylyq komissiyanyng ghylymy hatshysy qyzmetin atqardy. Búl tarihy oqighany qiyn jaghdayda dayyndady, layyqty ótkizdi.

Qayym kóptegen tarihy oqighalardyng shejiresi boldy. OL ABAYDYNG 100 JYLDYQ MEREYTOYYNDAGhY BARLYQ OQIGhALARDYNG ShEJIRESIN JASADY. Al onyng Abaydyng 100 jyldyghyn ótkizu tәjiriybesi ABAYDYNG 125 JYLDYGhYN ÓTKIZUGE ÝLGI BOLDY.

ABAYDYNG ORYS DOSTARY TURALY ZERTTEU

18. OL ABAYDYNG ORYS DOSTARY – Mihaeliys, Dolgopolov, Gross, Leontiev, t.b. jayynda ZERTTEULER JÝRGIZIP, olardyng aqyn ómirindegi orny, shygharmashylyq ýndestigi, qoghamdyq qyzmeti men Semey, Óskemen tarihyndaghy MANYZY TURASYNDA QYZYQTY, MAZMÚNDY QÚJATTAR TAPTY, mәlimetter jazdy.

ABAYMEN BAYLANYSTY ORYNDARDY

19. Qayym Semey qalasynda jәne Abay audany ABAYMEN BAYLANYSTY BARLYQ ORYNDARDY, ghimarattardy jaqsy bilgen jәne búl turaly NAQTY ZERTTEULER JAZYP QALDYRGhAN. Ol sonday-aq Tynybay meshitining manyndaghy MÚHAMEDHAN SEYITQÚLÚLYNYNG ÝII JAYLY DA MAGhYNALY MAGhLÚMATTAR JAZYP QALDYRDY. Múnda Abay, Shәkәrim, alashordashylar jii bolghan.

ABAY ShEJIRESI

20. Qayym Múhamedhanov ABAY JÁNE ONYNG BÁRI ÚRPAQTARYNYNG TIZIMIN QÚRDY, Abaydyng shejiresin barlyq tarmaqtary boyynsha zerttey otyryp, kóptegen shemalar qúrdy. Osylaysha, ol Abaydyng ruynyng tarihyn, onyng barlyq úrpaqtaryn jaqsy bildi.

ABAYDYNG ÚRPAQTARYN ESKE ALU

21. ABAYDYNG STALINDIK QUGhYN-SÝRGINGE ÚShYRAGhAN, AURU SEBEPTI ÓMIRDEN ERTE OZGhAN, QYRShYN KETIP, JASTAY SOLGhAN ÚLDARY MEN 1941-1945 JYLGhY SOGhYSQA KETIP ORALMAGhAN NEMERELERINING ÓMIRBAYaNY MEN FOTOSURETTERIN ANYQTAP, MÚQIYaT JAZYP QOYDY.

ABAYDYNG ÚRPAQTARYNA QAMQORLYQ JASAU

22. ABAY ÚRPAQTARYN TÝGEL TAUYP, JAN-JAQTY QAMQORLYQ JASADY. Úrpaqtary atalary men atalarynyng ghalym turaly aitqan sózin esine aldy: «Qayym ghana adal adam senim artady. Ol estelikti ómir boyy saqtady, Abaygha qatystynyng bәri tolyq bolsyn dep qújattar tauyp, tolyqtyrdy».

«ABAY TURALY ESTELIKTERDI» JINAP QALDYRDY

23. 1930 jyldardyng ayaghynan bastap 1951 jylgha deyin Qayym Múhamedhanov «ABAY TURALY ESTELIKTERDI» JAZYP QALDYRDY. Búl eng tolyq әri qúndy estelikterding biri boldy. Mәselen, Tóleu Kóbdikov Abay turaly eng kólemdi tórt estelikti dәl Qayymgha tapsyrghanyn atap kórsetken. Qayym búl isti ómir boyy toqtatpay jalghastyryp, estelikterdi tolyqtyryp otyrdy. Ol Abaydyng ómiri men shygharmashylyghyna qatysty tyng derekterdi izdep tauyp, ghylymy ainalymgha engizdi.

ABAY - ÁLIHAN BÓKEYHANOV

24. Qayym Múhamedhanov biregey tarihy materialdardy alghash ret tauyp, ghylymy túrghyda týsindirip, jariyalaghan túlgha boldy. Solardyng ishinde, mysaly, ÁLIHAN BÓKEYHANOVTYNG ABAY TURALY MAQALASY MEN AQYNNYNG QAYTYS BOLUYNA BAYLANYSTY JAZGhAN NEKROLOGY erekshe oryn alady. Búl qúndy derekter Abaytanu ghylymynyng damuyna zor ýles qosty.

ABAYGhA ARNALGhAN OQIGhALARGhA QATYSTY BIREGEY QÚJATTARDY TAPTY

25. Ol alghash ret biregey tarihy qújattardy tauyp, olardy arab grafikasynan qazirgi jazugha audaryp, tarihy konteksti men mәn-manyzyn tereng týsindirip berdi. Búl qújattar — ABAYDYNG QAYTYS BOLGhANYNA 10 JYL, 20 JYL TOLUYNA ARNALGhAN ÁDEBIY-MÁDENY KEShTERDING baghdarlamalary, sonday-aq 1915 jylghy, aituly kesh siyaqty óz dәuirining manyzdy mәdeny oqighalaryna qatysty materialdar. Ol osy keshterge qatysqan túlghalar turaly, baghdarlamalardyng qúrylymy men mazmúnyna qatysty keng auqymdy týsiniktemeler jazdy. Búl — últ ruhaniyaty men mәdeniyetine qosylghan bagha jetpes ghylymy әri múralyq ýles.

ABAYGhA ARNAP ARNAU ÓLENDER JAZDY

26. 1940 jyly 24 jasta aqyn Abay qúrmetine eki poemalar jazdy, sonyng biri «ALDYMDA AQYN ABAY TEMIRQAZYQ» degen. Osy atpen Abaygha arnalghan әdeby keshter, jiyndar ótkizilip túrady. Ol osy ólenderin Abaydyng 95 jyldyghyna arnalghan keshte oryndap, keshting baghdarlamasyn saqtap qaldy. . «…Qalam alsam qolyma, óleng jazsam, Aldymda aqyn Abay – Temirqazyq!»

ALGhAShQY TERENG JOLNÚSQAULYQ (PUTEVODIYTEL) ÁZIRLEDI

27. Abay múrajayyna, Semey qalasyndaghy Abaymen baylanysty jerlerge, Abay auylyna aparatyn býkil jolgha jәne Abaydyng tughan jerindegi barlyq jerlerge ALGhAShQY TERENDETILGEN NÚSQAULYQTARDY QÚRASTYRDY. Múny býgingi kýnde de manyzyn joymaghan qúndy dýnie dep esepteymiz.

ABAYDYNG BARLYQ ÓLENDERI MEN POEMALARYN GhYLYMY TÝSINIKTEMELER JARIYaLADY

28. Qazaqstan Respublikasy Ghylym akademiyasy tarihta túnghysh ret 1995 jyly ABAYDYNG ÓLENDERI MEN POEMALARYN ghylymy týsiniktemelermen birge jariyalady. Osy GhYLYMY TÝSINIKTEMELERDING NEGIZGI bóligin (99%) Qayym Múhamedhanov әzirledi.

«ABAY» ENSIKLOPEDIYaSYNA ÝLES QOSTY

29. QAYYM «ABAY» ENSIKLOPEDIYaSYN JASAUGhA ÝLKEN ÝLES QOSTY: qúrylymyn, manyzdy mazmúnyn, ensiklopediyagha engizilui tiyis Abaygha qatysty barlyq qújattar, fotolar men manyzdy materialdardyng tizimin jasady. Ol Abaygha baylanysty bәri esimderding tizimin jasady.Onyng ózi kóptegen qúndy maqalalar jazyp, bagha jetpes tújyrymdaryn osy basylymgha qosqan.

DEREKTI FILMDERGE QATYSU

30. «ABAY TURALY SÓZ», «MEN ABAYDY ÁKE DEYMIN», t.b. DEREKTI FILMDERININ, basqa da beynefilimderding jaryq kóruine, ghylymy kenesshi retinde aqyl-kenesin bildirip, sapaly dýniyelerding jariyalanuyna ýles qosty.

ABAYDYNG TUGhAN KÝNI

31. ÚLY ABAYDYNG TUGhAN KÝNI 23 TAMYZ EKENIN DÁLELDEP, DAUDYNG NÝKTESIN QOYDY.

PS: Búl tizim tolyq emes. Ghalymnyng qiyn kezenderde saqtap, ornyqtyrghan barlyq qúndylyqtaryn, onyng múraghattaryn zertteu búl ýlken júmys. Rabigha Syzdyq aitqanday: «Qayym turaly әli de kóp aitylghan joq».

Dina Múhamethan

Abai.kz