2025 jyldyng 14 shildesinde Memleket basshysy mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru (MÁMS) turaly Zangha engizilgen manyzdy ózgeristerge qol qoyghany belgili.

Janashyldyqtyng basty mәni – budjet mýmkindikteri men halyqtyng qajettilikterin eskere otyryp, birynghay bazalyq memlekettik medisinalyq kómek paketining qúryluy. Búl qadam densaulyq saqtau jýiesin túraqty, әdil jәne qoljetimdi etuge baghyttalghan.

Negizgi maqsat – birtútas әri ashyq jýie

Densaulyq saqtau viyse-ministri Lәzzat Shomanovanyng aituynsha, reforma Memleket basshysynyng tapsyrmasyn oryndau ayasynda qolgha alynghan.

Budjet mýmkindikteri men mindettemelerin eskere otyryp, birtútas bazalyq memlekettik medisinalyq kómek paketi birtindep qalyptasady. Al osy tizimge kirmegen qyzmetter saqtandyru jýiesi arqyly qarjylandyrylady, – deydi vedomstvo ókili.

Paketti qúruda halyqaralyq tәjiriybe eskerildi. Mәselen, Resey men Estoniyada bazalyq paketke tuberkulez, AITV/JITS, psihikalyq aurular men sanitarlyq aviasiya kiredi. Litvada tek jedel kómek úsynylsa, Germaniya men Niyderlandyda – meyirbiykelik kýtim qamtylady. Al Qazaqstanda búl tizim әldeqayda keneytilip otyr.

2025 jyldan bastap ne ózgeredi?

Keler jyldan bastap Birynghay bazalyq memlekettik medisinalyq kómek paketi 13 әleumettik manyzy bar aurudy emdeudi jalghastyrady. Búl turaly Áleumettik medisinalyq saqtandyru qorynyng resmy ókili Zabira Orazaliyeva týsindirip berdi. Olardyng qatarynda:

• tuberkulez,
• AITV/JITS,
• bauyrdyng sozylmaly virustyq gepatiyti men sirrozy,
• psihiatriya/narkologiya,
• onkologiya (onkogematologiya),
• siyrek kezdesetin aurular,
• jedel miokard infarkti,
• qant diabeti,
• revmatizm,
• DSP,
• jýike jýiesining degenerativti jәne demiyelinizasiyalaytyn aurulary,
• dәneker tinning jýieli zaqymdanuy.

Sonymen birge 9 auru toby dinamikalyq baqylaugha alynady: aritmiya, jýrekshelerding dirildeui, arterialdyq giypertenziya, tómengi tynys joldarynyng sozylmaly aurulary, glomerulyarly aurular, brahiosefalidyq arteriyalardyng ekstrakranialdy aurulary, jýrekting iyshemiyalyq auruy, sozylmaly interstisialidy nefriyt, jýrek qaqpaqtarynyng zaqymdanuy, epiylepsiya kiredi, - dep atap ótti qor ókili.

Búl paketke jedel medisinalyq kómek, infeksiyalyq aurulardy emdeu, ambulatoriyalyq dialiyz, shúghyl jaghdaylarda joghary tehnologiyalyq medisinalyq kómek, shetelde emdelu, qan preparattarymen qamtamasyz etu, palliativti kómek, meyirbiykelik kýtim, patologoanatomiyalyq diagnostika jәne saqtandyrylmaghandargha arnalghan jedel stasionarlyq kómek kiredi.

MÁMS-ke ótetin qyzmetter

2025 jyldan bastap TMKKK (tegin medisinalyq kómekting kepildendirilgen kólemi) paketining bir bóligi MÁMS jýiesine auysady. Mәselen, 13 auru týri – artropatiya, dorsopatiya, bauyr aurulary, qalqansha bezining aurulary, otadan keyingi jýrek aqaulary jәne basqalary saqtandyru esebinen kórsetiletin bolady.

Biyl 1 qyrkýiekten bastap barlyq onkoskriningter TMKKK paketi ayasynda tegin jýrgiziledi. Sonday-aq jana qyzmetter qatarynda brahiosefalidyq arteriyalardyng ulitradybystyq zertteui men ambulatoriyalyq koronarografiya bar.

2026–2027 jyldargha jospar qanday?

2026 jyldan bastap 11 әleumettik manyzy bar aurugha kýdik tuyndaghan jaghdayda tegin diagnostika qoljetimdi bolady. Skrining auqymy da keneyedi: qan ainalymy jýiesining aurulary, qant diabeti, glaukoma, V jәne S gepatitterin tekseru engiziledi. MÁMS paketine revmatizm, jýike jýiesining aurulary, DSP, qant diabeti siyaqty 26 sozylmaly auru enedi.

2027 jyly MÁMS ayasynda alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómek (MSAK) jәne 11 әleumettik manyzy bar aurudy emdeu men dәri-dәrmekpen qamtamasyz etu qosylady.

Nәtiyjesinde qarjylandyru eki bólikke bólinedi:

• memleket kepildik beretin paket – 35%,
• saqtandyru jýiesi arqyly qarjylandyrylatyn bólik – 65%.

Búl – medisinalyq kómekti qoljetimdi, әdil jәne úzaq merzimdi túraqty etuge mýmkindik beretin tendestirilgen sheshim, - deydi Áleumettik medisinalyq saqtandyru qorynyng resmy ókili Zabira Orazaliyeva.

MÁMS qamtu auqymy artady

Qazir Qazaqstanda shamamen 3,4 mln adam saqtandyrylmaghan. Onyng 1 milliony әleumettik әlsiz toptar men júmyssyzdar sanatynda (D jәne E) jәne olardyng saqtandyruy jergilikti budjet esebinen jýzege asyrylady. Búl qadam Ýkimet pen Qarjy ministrligining qoldauymen atqarylyp jatyr.

2025 jyly MÁMS jýiesimen qamtu 95%-gha jetedi dep kýtilude (2024 jyly – 83%). 15 jenildik sanatyndaghy 12,1 mln azamattyng jarnasyn memleket tóleydi.

Memlekettik kepildik pen saqtandyru jýiesining ýilesimdi júmysy nәtiyjesinde qazaqstandyqtar ýshin medisinalyq qyzmetterding qoljetimdiligi artyp, әleumettik әdildik qaghidaty kýsheyedi. Búl – densaulyq saqtau jýiesining túraqtylyghy men halyqtyng ómir sapasyn jaqsartugha baghyttalghan keshendi qadam.