Júma, 22 Tamyz 2025
Ádebiyet 144 0 pikir 22 Tamyz, 2025 saghat 14:41

Býkil poeziya únamay qalghan kezde...

Suret: avtordyng jeke arhivynen alyndy

 

Býkil poeziya únamay qalghan kezde, Almatyda tanghy 04:00-te oyanyp ap, ay saghymyn ýstime jamylysh qyp, әppaq arghymaghymdy minip alyp, armannyng ýiimning dәl janynan ótuin kýtip túrdym da, ol óte bergende qualadym. Býkil poeziya únamay qalghan kezde, sol kezde qonyltaqsyp jazghan jyrym – Jylqynyng jalyna baylanghan kýii, tannyng aqboz qylanyna kirip ketken.

Býkil poeziya únamay qalghan kezde,

sondaghy poeziya izdep jazghan jyrym mynaday edi,

Bayan apamnan tughan qyzdyng qolynda qynaday edi, eshkim menen "Býkil poeziya únamay qalghan kezde,

naghyz poeziyanyng qanday bolatynyn?" súramap edi.

Aqyndar sharaptyng buyna qiyalynyng túmany shatysyp qúlaghanymen,

naghyz poeziya izdep zaryghyp qúlamap edi.

Eshkim mening artymnan naghyz poeziya izdep arghymaqpen ketip bara jatqanymda shúbamap edi...

Tek sonda mening artymnan Bayan apamnan tughan,

mәrmәr sýiekti keudesining ishinde oinap túrghan jýregi "Kókbórim" deytin balausa qyz qualap edi...

Ol qyzdyng týs pe, óng be, óng men týsting arasyna kirip panalaghan peri me,

ne ekenin týsine almaghan Hafiz basym,

eki sausaghymdy enirep túrghan tas mýsinderding kóz janarynyng astyndaghy súmdayryghyn tyrmalap, súmdayryghynan aqqysy kelgen súmdyq jas ózin búlaghan edi...

Sonda men aqynnyng mýsinine qarap:

– "Múqaghali, sen naghyz poeziyany taba aldyng ba?"- degenim,

Múqaghalidyng miyghynan myrs etken dәnishpan mýsinine únaghan edi.

Ózing de sol joly Múqa,

Maghan qatty únaghan edin.

Enkildep kelip bas salmaq boldyn,

Rayymbek danghylyndaghy mýsininning ainalasyndaghy jolaushylardan úyalyp,

– Búlar poeziya bolyp shyryldap besikke kirip,

Saghan býkil poeziya únamay qalghan kezde,

Alyp auyl siyaqty qoqsyghan qalalarymyzgha ketti-au esikten shyghyp..., -dey berding nege, o, Múqa?

Tik túryp aldym jasyndy aishyqtarymmen jolyna!

Bayan súludyng qyzyn jetektep әkep ber qolyma.

Óitkeni, býgingi әlemning qyzyl-qonyr silesi auyr kólenkeleri –

Iyghymnan qighash týsip túr.

Býkil poeziya únamay qalghan kezde,

Arghymaghymnyng ózine ainalyp meni kýtip túrghanda arman, belde,

O, armanyma ýdere qaraghan men,

Belimdi altyn kóbikpen batyryp zanghar kólge,

Býkil poeziya únamay qalghan kezde,

Men shomylghan kólderge peri kelip,

Bizge únaytyn eng songhy poeziya –

Peri artynan ilesip barghan tórde.

Men sonda mas bolamyn kónilderge,

Áruaqtay pәk, erkin ómirlerge,

Men sonda mas bolamyn qarap túryp,

Ólenimnen tulaghan senimdi erge.

Sol senimdi batyrdyng kózin sýiip,

Býkildey sinip keter ónim de órge.

Býkil poeziya únamay qalghan kezde,

Esikten bayau shyghyp kete berem,

Renjimender, aq qazdar qonghan belder,

Aq qaghazdarym úshyp tonghan belder,

Jas qozy dýniyege kelip,

Tonghaghy tastay qatyp tolghan jerler,

Jalamaday jauynyng jayqy súsyn,

Qos kózindegi oraqpen orghanda erler,

Maghan kelip únamdy óleng izdep,

Sonymdaghy jinishke talghamgha ergen.

Bola ma armanyndy "arman" deuge,

"Býkil poeziya únamay qalghan kezde..."

O, aq apa, Bayan apa!

Áp-әppaq poeziya qanday bolady?

Bayan súludyng eng songhy kóz jasy ghoy –

Poeziyagha sәl úqsap tamghan jerge...

Qalghan әlem ólenge úqsamay túr...

Býkil poeziya únamay qalghan kezde...

Poeziyanyng ilimin kókke ap ketti,

Jerde onyng ilimi joq, sarnay berme...

Sening beling poeziyagha yrghalmastan,

Qúr sharap, kók shólmekke talghan bel me?

Poeziya izdeme, kókke ap ketken,

Poeziyagha jaqyndap qaytqandardy,

Bolady ghoy "jartylay arman" deuge...

Tazalyqpen aspangha qol sozamyz,

– Poeziyanyng ilimin jerge týsir,

O, qúdayym, búlt qúiryqty shúbalang tandar nege?

Bola ma býkil tiri aqyndardyng jazghandaryn,

"Poeziya" deuge, "arman" deuge?

Bolatyn shyghar mýmkin –

Kókke ap ketken poeziyanyng iliminin,

Birer may tamshylary qiyal oighan tóbene tamghan deuge,

Poeziyanyng ilimining kókten týsip,

Aziyanyng eng әppaq qyzynyng kórpesine kirgenin kórip túrdym,

Býkil poeziya únamay qalghan kezde...

Sol qyzdyng qúshaghynda óleng jatsa –

Búl pәniydi bolama jalghan deuge,

A, aityndarshy?...!

Kókbóri Mýbarak Qizatúly

Abai.kz

 

0 pikir