Reseyding shamamen 200 milliard euro kólemindegi búghattalghan aktivteri býginde Europanyng qolynda túr. Jәne búl EO-nyng basty kózirlerining biri sanalady. Búl turaly Mezgil.kz aqparattyq portaly jazdy. 

Búl aqsha qaghaz jýzinde – Reseyding Ortalyq bankine tiyesili bolghanymen, is jýzinde — Beligiyadaghy «Euroclear» depozitariyining esepshottarynda túrghan aqsha. Endi Euroodaq sol qarjyny Ukrainagha baghyttap, soghys ótemaqysy retinde paydalanudy kózdep otyr. Dese de búl mәsele boyynsha EO-da ortaq kelisim bolmay túr. Bir tarap – «Búl Reseyge joyqyn ekonomikalyq soqqy bolady», - dese, ekinshi tarap – «Búl Europanyng ózine de keri әserin tiygizedi», - deude.

Brusseli men Kopengagen dәlizderinde songhy aptada «tәuekel», «zandylyq» jәne «jauapkershilik» sózderi búrynghydan jii aityluda. Óitkeni Euroodaq alghash ret óz tarihynda basqa memleketting ortalyq bankine tiyesili aktiyvin paydalanu mәselesin qarastyryp otyr.

Beligiya premier-ministri Bart De Vever: «Búl – tәuekeli joghary oiyn. Eger men sizding aqshanyzdy alyp, ony paydalanatyn bolsam, siz múny tәrkileu dep atar ediniz», – dedi Kopengagende ótken Europalyq sayasy qauymdastyq sammiytinde.

IYә, Resey – agressor. IYә, Ukrainagha qoldau kórsetu — moralidyq mindet. Eurokomissiya tórayymy Ursula fon der Lyayen búl qadamdy «konfiskasiya emes, reparasiyalyq әdilet» dep atady: «Kinәli jauapkershilikten qashpauy kerek. Resey ótemaqy tólegen jaghdayda óz aktivterin qaytara alady», – dedi ol.

Europalyq qauymdastyqtyng Resey aktivterin tәrkilep alyp, Ukrainagha beru mәselesinde birauyzdy bola almay jatuynyng basty sebebi – Europa, bir jaghynan – әdildikti ornatqysy keledi. Ekinshi jaghynan – zansyz tәrkileu presedentin jasamaugha tyrysady.

Osy tústa Beligiyanyng jaghdayy erekshe. Óitkeni «Euroclear» depozitariyi dәl osy elde ornalasqan, al ol depozitariyde Resey aktivterining basym bóligi — shamamen 190 milliard euro saqtalghan. Búl soma Beligiyanyng jalpy ishki ónimining ýshten birine ten. Sondyqtan Bart De Vever ýshin búl tek morali nemese geosayasat emes, naqty ekonomikalyq qauip.

«Beligiya ózJIÓ-ning ýshten birine teng somany jalghyz kótere almaydy. Kepildikti barlyq EO elderi birge berui kerek», – deydi EO-nyng joghary lauazymdy diplomaty.

Osy talaptan keyin Brusselide atmosfera kýrt ózgerdi. «Financial Times» jazuynsha, qazir Euroodaq mýsheleri Beligiyany búl sheshimge kóndiru ýshin qysym jasap jatyr.

Bart De Vever bolsa, әriptesterine qarata: «Eger biz Putinning aqshasyn alsaq jәne ony qoldansaq, birdene dúrys bolmay qalsa, bәrimiz jauap beremiz», – dep eskertti.

Premierding aituynsha, búl tek sayasy emes, qúqyqtyq dau. Óitkeni eger Resey sotqa jýginse, «Euroclear» men oghan qatysy bar memleketter jyldargha sozylatyn sot prosesterine tap boluy mýmkin.

Al Kremli әl-әzirden baybalam saluda. Resey preziydentining baspasóz hatshysy Dmitriy Peskov: «Búl – Resey mýlkin zansyz alu, qarapayym tilmen aitqanda – úrlyq. Múnday әreket jauapsyz qalmaydy», – dedi.

Bir jaghynan, Ukrainagha qoldau kórsetu – demokratiyalyq әlemning boryshy; ekinshi jaghynan, múnday sheshim bolashaqta kez kelgen memleketting aktiyvin sayasy sebeppen búghattaugha jol ashyp, qarjy jýiesine senim daghdarysyn tughyzuy mýmkin. Al Europa búl tәuekelge barugha dayyn ba – búl súraqtyng jauaby әli aitylghan joq. Biraq bir nәrse aiqyn: Reseyding búghattalghan milliardtary – endi jay ghana qarjy emes. Ol – Reseyge qysym jasau qúraly!

Abai.kz