Seysenbi, 21 Qazan 2025
Qogham 153 0 pikir 21 Qazan, 2025 saghat 13:36

Patirotizm – otbasynan bastalady!

Suret: kisi.kz saytynan alyndy.

Eger qazirgi qazaq elinde túryp jatqan 18 jasqa tolghan kez kelgen azamatqa «Al patriotizm degenimiz ne?» degen saualdy tótesinen qoyar bolsaq, basym kópshiligi kóp kidimesten «Patriotizm - búl óz eline degen sýiispenshilik, Otangha degen maqtanysh jәne Memleketke degen qúrmet...!» dep jauap beretini anyq.

IYә, patriotizm - búl óz otbasyn sýi degendi bildiredi... Otbasyn sýie bilgen jan ózi meken etip túryp jatqan eldi qúrmettep jәne әriyne ózi azamaty bolyp tabylatyn memleketting zandaryn búzbaugha baryn salady desek aqiqattan esh alshaq ketpeymiz.

Barlyq uaqytta patriotizm halyqtyng ruhany ómirinde ghana emes, ekonomikalyq, sayasi, әleumettik jәne mәdeny túrghyda da erekshe ról atqardy. Patriotizm qanday da bir maghynada memlekettilikting irgetasy, әleumettik jәne memlekettik instituttardyng barlyq jýiesining tiyimdi júmys isteuining kepili bolyp tabylady. Osy orayda «Patriotizm degenimiz ne jәne ol qazaqstandyq qogham ýshin qanday ról atqarady?» degen súraq tuyndaytyny anyq әri oryndy. Endi osyghan ret-retimen jauap beretin bolsaq. Qazirgi uaqytta patriotizm Otangha degen sýiispenshilik pen óz mýddelerin memleket mýddesine baghyndyrugha dayyndyqty bildiretin adamgershilik jәne sayasy qaghidat retinde qazaq qoghamynda ashyq kórinis tabady. Patriotizm óz elining jetistikteri ýshin maqtanysh seziminen, onyng mәdeny erekshelikterin saqtau niyetinen, sonday-aq Otan pen óz halqynyng mýddelerin qorghaugha úmtyludan kózge úryp kórinip túrady.

Alayda, qazirgi kezdegi shyndyqta, kópdiasporaly elimizde patriotizmning jetkilikti týrde kýshti emosiyalyq qúramdas bóligine qaramastan, «alashofobiya», «antipatriotizm», «jalghan patriotizm» siyaqty qúbylystardshy da jii kezdestiruge bolady. Búl nemen baylanysty jәne qarsy әreket etuding qanday әdisteri bar? Osy jәne basqa da mәseleler kópshiligimizding kónilimizdi kýpti etip, әleumettik jeliler men otandyq BAQ ózekti taqyrybyna ainalyp ýlgerdi.

Qazirgi uaqytta jahandanu ýderisi jýrip jatyr, búl qazaqstandyq qogham ómirining barlyq jikterine jәne salalaryna, eng aldymen jastargha soltýstiktegi kórshilerimizding ýlgileri men qúndylyqtaryn otyrghyzu men tanugha RF tarapynan aqparattyq qysymynyng kýshengine alyp keldi.

Teledidardan, Internet jelisinen Qazaqstangha qarsy aitylghan pikriler men maqalalardy jii kezdestiruge bolady. Otandyq keybir gazetter men jurnaldarda hәy internetarnalarda «trend», «layfhak», «feshn», «hayp» jәne t.b. siyaqty sózder ayasynda patriotizm tәrbiyesine kereghar keletin maqalalar ýnemi shyghyp túrady dey almaymyz. Biraq, QR memlekettigine, elding tútastyghyna qarsy hәm tituldy últtyng tili - qarapayym úghymdardy bildiru mýldem mýmkin emes damymaghan til siyaqty degen jalghan iydeyamen ulanghandar ara-túra qoghamda dýrbeleng tughyzyp, qazaqstandyq patirotizm әli qalyptaspaghan siyaqty pikirdi de tughyzyp otyratynyn osy orayda algha tarta otyryp, aita ketkenimizde jón.

Búl orayda mekteptegi tәrbie prosesi patriotizmning ajyramas bóligi bolyp tabylady. Patriottyq tәrbie ghasyr boyy eldegi qoldanystaghy iydeologiyanyng yqpalymen belsendi deformasiyagha úshyrady, sondyqtan kenestik kezende revolusiyagha deyingi barlyq isten bas tartugha tyrysty. Bir sózben aitqanda ótkenge topyraq shashyldy. Al qazir kenestik ótkendi belsendi týrde synap jatyrmyz, búl qazirgi Qazaqstanda patriotizmning qalyptasuyna zor yqpal etpetin faktor bolyp tabylady. Jәne búl týsinikti, 20 million adamnyng key bóligi kedeyshilik sheginde túryp jatyr. Kedeyler men baylar tabysyndaghy alshaqtyq birshama terendey týsude, jәne memlekettik biylikting jasaghan kenshiligi men qoldauy arqasynda qol jetkizgen óz aktivterin Batystyng emes, bizding elimizding damuyna salugha asyqpay otyrghan biznes ókilderi de jetip artylady. Otanymyzdyng mýddesi ýshin óz ómirlerin arnaghysy keletin múnday bayshikeshter kóp emes.
Áriyne, múnday ýrdis 90-shy jyldardaghy sayasattyng tikeley saldary dep aitugha bolady, kenestik әleumettik jýiening búzyluy men songhy jiyrma jyl boyy Qazaqstan ekonomikasynda keninen qoldanylghan «shok terapiyasymen» baylanysty naryqtyq qatynastardyn, daghdarystyq ýderisterding damuynan elimiz endi-endi aiyqty. Biznes tól qúndylyqtarymyzdy patirottyqpen damyta bastady.

Qorytyndylay kele, jahandanu men Europalandyru dәuiri Qazaqstanda әleumettik-mәdeny degradasiyagha úshyrata almady. Bir kezderdegi últtyq patriotizmning joqtyghyna jәne ózge últ azamattarynyng óz elining bolashaghyna tolyqtay enjarlyqpen qarauyna iytermeleytinin faktorlardan tolyqtay aryldyq dep aita alamyz. Búnyng bәri, birinshiden, búl 90-shy jyldardaghy qúndylyqtar baghdarynyng ózgeruine baylanysty. Óz Otanyna degen sýiispenshilik sezimi, Otan aldyndaghy boryshyn sezinu, óz eline óteusiz qyzmet etu siyaqty tarihy qalyptasqan qúndylyqtar qazaqstan azamattary ýshin negiz qalaushy bolmay, postkenestik iydeologiyadan tuyndaghan materialdyq iygilikter birinshi oryngha shyqty.

Materialdyq әl-auqat ruhany baylyqtyng ýstemdigine ainaldy. Ásirese, múny jas úrpaqtyng qúndylyq baghdarynan bayqaugha bolady. Óitkeni, újymshyldyqtyng ornyna daralylyq keldi, janashyrlyq iydeyasy egosentrizmge jol berdi. Mahabbat, otbasy, bala tәrbiyesi siyaqty myzghymas әleumettik qúndylyqtardy jynystyq qatynas, jynystyq deviasiya, bir jynysty nekeler yghystyryp shygharmaqshy da boldy. Tútynushy retinde ómir sýru sәndi boldy, óitkeni bәrin satyp alugha bolady - mahabbat, dostyq, Otan, - onda nege sol Otanymyzdyng iygiligi ýshin ózindi qúrbandyqqa shalasyn?! Patriotizm iydeyalary, ata-baba múrasy, tól tarihy reseyshil batystyqqa auystyryla jazdady.

Býginde azshylyqtaghy keybireuler kenes dәuirindegi patriottyq tәrbie tәjiriybesine jýginu kerek dep sanaydy. Basqalary, yaghni, basym kópshilik býginde kenes zamanyndaghy patriottyq tәrbie tәjiriybesine jýginuding qajeti joq. Kerisinshe qazaqy tәlim-tәrbie ayasyna bәrin shoghyrlandyru kerek dep esepteydi.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Profilaktika bytovogo nasiliya

Almaz Eshanov 1017
Qauip etkennen aitamyn

Jau joq deme – jar astynda...

Quat Qayranbaev 10350