Osydan on neshe jyl búryn RF preziydenti Putin qay elde túryp, ómir sýrip jatqanyna qaramastan, orystildilerding (orystardyng ghana emes!) qúqyghyn qorghaytyndaryn ashyq mәlimdegen bolatyn.

Búl mәlimdemesin ol әueli Kremlide otyryp jariya etti de, Qazaqstangha kelgen resmy is-saparynyng birinde qadap túryp jәne qaytalady. Osydan keyin-aq, qúbylasyn Mәskeuge qaratyp alghandar qúbylyp, qútyryp, qaghynyp shygha keldi. Putinning әlgi sózi, «bayqandar, men soghys ashamyn» degen sóz edi.

Búrynnan jaltaq Astana Putin jauyrynyn kórsetip ketken son, búrynghyny kóksep ómir sýretinderding bútyna tolyp taltandauyna, qalay bolsa, solay, laghyp sóileuine meyilinshe erik berdi. Búl otanshyl azamattardyng yzasyn tudyrdy. Anda-mynda qatty sózder aityla bastady. Olardy «naspattar» dep biyligi bar, basqasy bar keleke-mazaq qylyp, qorlaytyndy shyghardy. Al, Reseyding belgili sayasatkerleri bolsa, Qazaqstangha qarap kóbik auyzdanyp kókiytin әdetterin búrynghysynan әrmen ýdetti. Meninshe, sol qular Qazaqstanda orystildilerding jayly ómir sýretinin, olardyng qaqyn eshkim jep jatpaghanyn jaqsy biledi. Bile túra әdeyi zarlaydy.

Sebebi, múnyng arghy jaghynda sayasy bopsa túr. Múnyng arghy jaghynda qyp-qyzyl aqsha, sayasy sauda boluy yqtimal. Múnyng arghy jaghynda Kremlige jaghayymsyp, biyligin úzarta týsuge úmtylghan taghy bireulerding mýttәiim mýddesi boluy da mýmkin.

«Qyzyqty» qaranyz. Reseyding sayastkerleri, shantrapay shala ghalymdary tútas bir últtyng tarihyn, mәdeniyetin, tilin taptap albaty sóiley beredi. Olargha tiym joq. Qazaqstan tarapynan bolsa da, pәrmendi narazylyq jәne joq. Al, qazaqtyng otanshyl bir azamaty, Sovet ókimeti emes, sodan beridegi, Tәuelsizdigimizben birge jasasyp kele jatqan zamandasyna, «qazaqsha nege sóilemeysin?» dep, qattyraq aityp qalsa, sottalady.

Mine, 16 jasynda últ-azattyq kýresterding jalghasy - Jeltoqsan kóterilisine qatysqan Mirbolat Myrzantayúly tórt jylgha sottalyp barady. Sondaghysy - pәleqor hәm jalaqor bireuge «qazaqsha sóile» degen kórinedi, boldy. Bar aiyby - osy.

Mirbolattyng talaby, bile bilgenge - Konstitusiyalyq talap. Konstitusiya boyynsha, qazaq tili - memlekettik til. Memlekettik tildi azamattyghy aiqyn, belgili bir memlekette túratyn túlghalardyng bәri biluge mindetti.

Ras, bizding Konstitusiyamyzda jәne bir til bar. Ol - resmy til. Ol tildi resmy jiyndarda memlekettik tilmen qatar qoldanugha bolady. Biraq úlyq basqosular men úly-jingir jiyndarda, zang shygharushy organda, Ýkimette memlekettik til jayyna qalyp, resmy til atoylap algha shyghady. Múnday jayt Mirbolat siyaqty san-myndaghan otanshyl azamattardyng ashu-yzasyn tudyryp, últtyq namysyna tiyedi. Áytse de ony esepke alyp jatqan eshkim joq. «Qazaqsha sóile» degenge talaghy tars aiyrlatyndar da, Mәskeuden júdyryghyn týiip, «Qazaqstan tәuelsizdik oinyn oinap jýr» deytinder de dym bilmegendey bola qalady. Sonda, ayaqtap kelgende sorlaytyndar - Mirbolattay jasyn jigitter. Otanyn, elin, jerin, tughan tilin sýietin ayauly azamattar. Sol Mirbolattar Qazaqstandaghy bar últ ókilderining úly men qyzyn alalamaydy da. Qazaqstandy «OTANYM» dep tanityndardyng bәri - Mirbolattardyng bauyry, dosy. Sonday aqkónil, aqjýrek azamattyng tórt jyly týrmede ótse, obal-aq!

Zang organdary, kýshtik qúrylymdar «elim, jerim» dep janyp túrghan oghlandardyng keudesindegi otyn osylay óshire berse, shetinen sottap, ruhyn jasyta berse, erteng búl elde kim qalady? Oilanayyq...

Dәuren Quat

Abai.kz