Juyrda men  Soltýstik Qazaqstan oblysy, Ayyrtau audanyna qarasty Ayyrtau selosynan  kelgen Búqarbaev Qyryqbay degen alpysty alqymdaghan aghamyzben dastarhandas boldym. Álgi aghamyz ómir boyy auyl sharuashylyghynda  jylqy, siyr, qoy baghypty. Endi sol Ayyrtau auylynda bes týlik maldy baghatyn baqtashy, malshy, shopan  tabu  mún  bolyp túrghanyn  jetkizdi ol maghan. «Búl tek bizdin  auyldaghy jaghday emes, elimizdin  shalghaydaghy  auyldarynda da  shopan jetispeydi. Jastar jaghy  qalalargha  ketken, bala-shagha men kempir-shal mal bagha almaydy. Qazir densaulyghyma baylanysty, zeynetkerlikke shyghyp jatyrmyn», —dedi Qyryqbay agha.

    Osyndayda shirkin-ay, bizding ata-babalarymyz әlemdik órkeniyetke malshylyqtyng qyry men syryn ýiretip, Ortaaziyalyq sheksiz kenistikti iygerip, óner men aqyl-oydyng ghajap marjandaryn jaratyp, artyna qazaq sekildi eldi qaldyryp edi, sol ata  kәsip—malshylyqtan qazirgi tanda at-tonyn ala qashatyn  úrpaq ósip shyqty.  Amal ne...

    Kenes odaghyn qansha jamandasaqta, ol kezde rasynda da shopandargha asa  kónil bólingen edi. Bizding auyldan shyqqan eki mәrte sosialistik enbek eri atanghan agha shopan  Jabay Balimanov edi. Jabay 1893 jyly Aqtóbe oblysy, Temir audany, Qaraqamys aulynda dýniyege kelgen. Búrynghy Ózbek SSR-i Búqara oblysynyn, Tamdy audanyndaghy «Aqtau» kolhozynda shopan bolghan ol әr 100 saulyqtan 1957 jyly 132 qozy, 1963 jyly 170 qozydan aldy. Memleketke ótkizilgen Qarakól eltirisining sorty 1957 jyly—94 bolsa, 1963 jyly – 89,2 payyzdy qúrady. 4-ret Ózbek SSR jogharghy Sovetining deputaty, 3 ret Lenin ordenimen jәne basqa medalidarmen marapattalghan.

    1960 jyldary jinalystargha  barasyz dep, Jabay atagha ol kezde siyrek shyghyp jatqan «Volga» avtokóligin syilaghan. Jabay bolsa, balam jas, jýrgizushim joq  dep «Volgadan» bas tartqan. Qazir «Aqtau» kolhozy, ondaghy orta mektep, Tashkentpen Búqara qalalaryndaghy kósheler Jabay Balimanovtyng esimimen atalady. (Qazaq kenes ensiklopediyasynyng 2 tomy 131-beti) 1963 jyly Jabay Balimanov 70-ke toldy. Búl mereke audanda oblystyq dәrejede ýlken saltanatpen atap ótildi. Merekege oblpartkom hatshysy Abdulla Sýleymenov, Sydyq Satanovtar qatysty. Osy jyly bolsa kerek, «Aqtau» kolhozyna Jabay Balimanov esimi berildi. Al 1993 jyly 100 jyldyghyna kolhoz ortalyghynan qazaqtyng kiyiz ýii tәrizdi muzey ýy túrghyzyldy. Qazir Jabay atanyng úrpaqtary tәuelsiz Qazaqstannyng Temirtau men Jezqazghan qalalaryna  qonys audaryp kóship keldi.

      Búl kýnde Jabay Balimanov siyaqty, Jaz-ata atanghan Jazylbek Quanyshbaev siyaqty aqtayaqtyng kiyesin úghyp, ata-babadan qalghan mal baghu dәstýrin órkendetip otyrghan júrt kem. Onyng ýstine jenil tabys tabugha elding bәri jappay úmtylyp, shopan kәsibi úmytylyp barady. Jogharydaghy Qyryqbay aghanyng sózi – sóz. Rasynda qazir auyldy jerlerde mal baghatyn adam qalmay barady. Mәsele osy betimen kete berse, bir kýni qazaqtyng en dalasy iyesiz qaluy da mýmkin.

 Júmamúrat  Shәmshi,  tariyh  ghylymdarynyn  kandidaty

Abai.kz