(MOLDABAY PALUAN TURALY HIKAYa)

Bir ýlken toy bolypty Kókpektide,
Búl toygha orys, qazaq kóp kepti de,
Sorokin Ivan degen alyp bireu:
«Men kýreske shygham», - dep óktepti de,
Ortagha jetip kepti eki-aq attap,
Kýreske ózin-ózi jýrgen baptap,
Kýrespen bala jastan shúghyldanghan,
Múnymen kýresuge el qalay batpaq.
Orys úlyn sportpen oinatqyzghan,
Qazaq úlyn jasynan qoy baqqyzghan.
Ivannyng denesi elden erekshe edi,
Tandanyp kórgen kózdi oinatqyzghan.
Ivan ol ózine-ózi senimdi edi,
Otyzgha jana tolghan órim de edi.
Elu som kýres ýshin bәske tikti,
Sol edi bas bәigege berilmegi.
Az aqsha dep oilama elu somdy,
Bir qoydyng qúny bir som orta qoldy,
Ayybyna elu som aqsha bermek,
Álin bilmey jyghylyp qalghan sorly.
Ol – Ivan kesek túlgha alyp edi,
Kýshine býkil aimaq qanyq edi.
Kýresip búl baluanmen mert bop qalsa,
Betine qay baluannyng salyq edi.
Qyzynyp kórip edi tatar jaghy.
Shyghugha kýreske eshkim bata almady.
Ózge júrt bota, taylaq sekildense,
Al Ivan alty jasta atan daghy.
Tipti ony atan emes, bura dersin,
Jiyren saqal jelkildek – shuda dersin,
Bet – auzyna qarasang arystanday,
Kim oghan dәti shydap tura kelsin.
Ivandy basqalardyng mysy basty,
Mysy emes, elden eren kýshi de asty.
Jeti pút shoyynyndy jalghyz qolmen,
Qyr kórsetip ózgege aspangha atty.
Búghan jan shyghar emes teng keletin,
Ózi de ózge júrtty kem kóretin.
Jýn saqal orys popy jymyndaydy,
Dúgha oqyp óz dininde dem beretin.
Óktem bop, mereyi ósip orys jaghy,
Qyzynyp, syrtqa teuip tolyq qany.
Uralap, qol soghysyp shuyldasty,
Kәdimgi sýrenin sap soghystaghy.
Bar edi búl jiynda Moldabay da,
Qúryshtap kýshin jinap ol da boygha,
Ortagha «kýresem» dep qarghyp shyqty,
«Ólerin myna sorly oilamay ma?».
Týksie sýze qarap Ivan túrdy,
Aldynda qazaq ýshin «qúrban» túrdy.
Moldabaydyng odan boyy kóp alasa,
Denesi de Ivannan sidang túrdy.
«Ortagha elu somdy tasta», - dedi,
Kýressen, shyndap kýres, qashpa», - dedi.
Moldabayda elu som qaydan bolsyn,
Maman bay úshyp túryp: «Saspa», - dedi.
Alpys som aqsha úsyndy ol tóreshige,
Qalghany osy boldy kóp esinde.
Moldabaydyng kýshine senimdi edi,
Qaramay alyp Ivan denesine.
Aralasyp eki jaqtan aighay-shugha,
Ayqasty biri-búqa, biri-bura.
Arqalap ekeui de últ namysyn,
Ólispey berispestey boldy tura.
Jatqanday tabandaghy tas ýgilip,
Allalap key bireuding basy búghyp,
Antalap eki jaq ta tileu tilep,
Qoghaday jeldi kýngi japyrylyp.
Eki dәu búrqyldatyp jerding shanyn,
Shygharyp dýpildetip elding janyn.
Bir aiqasyp ótkende halyq kórdi,
Jer sýrip, baluandardyng aqqan qanyn.
Qapsyra Ivan ústady Moldabaydy,
Orystar dedi: «Endi ony ondamaydy».
Qazaqtar «Boranbaylap» úran saldy.
«Qalaysha aruaq búl joly qoldamaydy?».
Sol-aq eken, búrq etti jerding shany,
Anghardy masqarany elding bәri.
Moldabay beyne mysyq bastan qaghyp,
Ivan jatty súp-súlyq, әri-sәri.
Naq aitqanda Moldabay jyghyp ketti,
Úyattan Ivan jerge kirip ketti.
Moldabay el namysyn kókke órletip,
Óktem júrtty jerge bir tyghyp ketti.
Eskining úly dýbir toyyndaghy,
Kýrespen bitpes mýlde oiyn daghy.
«Durakqa dýley kýshti bergen-ay», - dep,
Orystar qyzghansa da moyyndady.
Oqyrman dep súrasang «qaydan bildin?»,
Shejire-au shirkin qarttar qayran bizdin.
Meyirhanov Esqaly jazghan hatty
Ólenge óz әlimshe ainaldyrdym.

REDAKSIYaDAN:

Núrbek Seyilhan 1931 jyly 8 qazanda Semey oblysynyng Aqsuat auylynda ómirge kelgen. 1992 jylgha deyin Kókpekti, Aqsuat audandyq gazetterinde, «Semey tany» oblystyq gazetinde tilshi, audandyq jol bólimining bastyghy, audandyq partiya komiytetinde núsqaushy bop istegen. 1992 jyly dertke shaldyghyp, shyghayyn dep túrghan kitabyn rettep, auru mendep, fәny dýniyeden baz kesherine on shaqty kýn qalghanda: «Ózim ketip, ólenim jaryq kórse, Ómirge qayta ainalyp bir kelermin" dep kete bergen eken.

(Jazushy-aqyn Núrbek Seyilhanyng Moldabay paluan turaly hikayasyn redaksiyamyzgha dayyndap úsynghan zanger, óner janashyry Isa Mombaev)

Abai.kz