“Qazaq tili men orys tili zang boyynsha teng dep qabyldanghan”-dep qatelespenizder jәne eldi de qatelestirmenizder. Búl qastandyqpen teng qatelik.

Konstitusiya boyynsha  memlekettik til – jekedara bir-aq til – Qazaq tili.

 2007 jyly 23 aqpanda QR Konstitusiyalyq Kenesi  “Orys tili resmy til retinde qazaq tilimen teng qoldanylady” -degen sóz ekinshi “memlekettik til” degendi bildire me?” degen M.Shahanov bastaghan Parlament deputattarynyng saualyna, atap aitqanda:

— «Memlekettik úiymdarda jәne jergilikti ózin-ózi basqaru organdarynda orys tili resmy týrde qazaqtilimen ten qoldanylady» degen Konstitusiyalyq normany (Konstitusiyanyn 7-babynyn 2-tarmaghy) orys tili ekinshi memlekettik til bolyp tabylady dep týsingen jón be?;

— «Memlekettik jәne qoghamdyq manyzy bar is-sharalarda, qabyldaularda, assambleyalarda, sezderde, konferensiyalarda, dóngelek ýstel otyrystarynda memlekettik tildin resmy týrde qoldanylatyn tilden basymdyghy bolady ma?;

— Respublika Konstitusiyasynyn 7-babynyn 2-tarmaghynda paydalanylgan «ten» úghymy (termiyni) osynday is-sharalargha katysty ma?-degen saualdargha

      Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyalyq Kenesining 2007 j. 23 aqpandaghy № 3 qosymsha qaulysymen:

“Memlekettik úiymdarda jәne jergilikti ózin-ózi basqaru organdarynda orys tili resmy týrde qazaq tilimen ten qoldanylady degen konstitusiyalyq norma orys tiline ekinshi memlekettik til mәrtebesi beriletinin bildirmeydi.

Qazaq tilinin memlekettik til retinde Konstitusiyalyq jolmen bayandy etiluinen kelip shyghatyny, qazaq tili Qazaqstan memlekettiligin aiqyndaytyn faktorlardyn biri bolyp tabylady, onyn egemendigin rәmizdeydi jәne Qazaqstan halqynyn birligin bildiretin Respublikanyn Konstitusiyalyq–qúqyqtyqmәrtebesinin elementi bolyp tabylady.

 –  Memlekettik úiymdar men jergilikti ózin-ózi basqaru organdarynda memlekettik til — qazaq tili men resmy týrde paydalanylatyn orys tilinin ten qoldanyluy búl songhysyna ekinshi memlekettik til mәrtebesi beriletinin bildirmeydi. Memlekettik til mәrtebesinin ýstem boluy onyn jariya-qúqyq salasyndaqoldanyluynyn ayryqshalyghy ne basymdylyghy Konstitusiyada bayandy etilip, zandarda belgilenui mýmkin ekendigin bildiredi.

 –  Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasy memlekettik úiymdar men jergilikti ózin-ózi basqaru organdarynan tys jerlerde, atap aitqanda, memlekettik jәne qoghamdyq manyzy bar is-sharalar (qabyldaular, assambleyalar, sezder, konferensiyalar, dóngelek ýstel otyrystaryn) ótkizu kezinde qazaq jәne orys tilderinin ten qoldanyluyn belgilemeydi, al Konstitusiyanyn 7-babynyn 2-tarmaghynda paydalanylghan “ten” termiyni múnday is-sharalargha qatysty emes,-

 dep, Konstitusiyalyq Kenes  tóraghasy IY.Rogovtyng   qol qongymen jauap bergen. 

(Silteme:   https://qazaqtili.wordpress.com/)

Yaghni, bir sózben, qysqasha  aytqanda,   “Orys tili resmy til retinde qazaq tilimen ten qoldanylady” -degen sóz ekinshi “memlekettik til” degendi bildire me?” degen saualgha Konstitusiyalyq Kenes: “Orys tili resmy týrde qazaq tilimen ten qoldanylady degen sóz ekinshi memlekettik til mәrtebesin bildirmeydi-dep  jauap bergen.

Ministrler, әkimder, sheneunikter, basshylar, sot, qúqyq qorghau oryndary men memlekettik  qyzmetkerlerghana emes, mektep balalaryna da týsinikti jazylghan dep oilaymyz.

Qazybek ISA,

Qazaquni.kz

"Týpnúsqadaghy taqyryp: “Orys tili resmy týrde qazaq tilimen ten qoldanylady” degen konstitusiyalyq norma orys tiline ekinshi memlekettik til mәrtebesi beriletinin bildirmeydi!!!”"