Resey jaqyn arada Qazaqstanmen әskery maqsattaghy qolda bar qarudy jәne onyng paydalanuyn baqylaugha alu turaly kelisimge otyruy mýmkin. Osyghan baylanysty Resey Preziydenti Vladimir Putin ýkimetke tiyisti ókim berdi. Búl turaly 365info.kz sayty jazady.

Búl jerde әngime 2013 jylghy 24-qazandaghy Resey-Qazaqstan әskeriy-tehnikalyq yntymaqtastyghy turaly kelisim shenberinde jetkiziletin qaru jәne tehnika jayynda bolyp otyr.

(Reseyding dәldigi joghary atys qaruy aughandyqtardy jәne Saud Arabiyasyn qyzyqtyruy mýmkin)

«Kelisim  turaly naqty derekter  әli jariyalanghan joq. Dese de, terroristik aktiler qauipining artuy biylikti qarugha baqylaudy kýsheytuge mәjbýr etip otyr», — dep habarlaydy rusplt.ru.

«IGIL Ortalyq Aziyagha úmtyluda jәne jaqyn uaqytta sonda keledi. Álbette, búl qauipterdi qoilatuy mýmkin, biraq býgingi oryn alghan ahualda ol artyq bolmaydy. Búrynghy kenes respublikalarynda IGIYL-ding shynymen óz mýddeleri boluy mýmkin. Birinshiden, aimaq Siriyadan sonshalyqty shalghay jatqan joq. Ekinshiden, Aughanstan da irgede ornalasqan. Aymaqtaghy bes elding ýsheui (Týrkimenstan, Ózbekstan, Tәjikstan) onymen tikeley shekaralasyp jatyr.»,— deydi RP-gha qazaqstandyq sayasattanushy Eduard Poletaev.

Qazir Aughanstandaghy jaghdaydyng shiyeleniskeni sonshalyqty, Germaniyanyng Kabuldaghy elshiligi әleuetti bosqyndar arasynda keri ýgit-nasihat jýrgize bastady.

«Sizding Aughanstannan ketkiniz kele me? Senimdisiz be?» — degen mazmúndaghy bannerler Germaniyagha barar jolda samsap túr. Aughanstannyng syrtqy ister ministri Salahuddin Rabbaniyding aituynsha, biyl 146 myng aughandyq Europagha kóship ketken. Bosqyndar kóshi-qony jóninen  Aughanstan Siriyadan keyingi ekinshi orynda túr.

«IGIL terroristeri negizinen Qytay qaruyn satyp alady. Álbette, onyng sapasy әldeqayda tómen, ol senimsiz jәne qyzmet merzimi de qysqa. Biraq IGIYL-ge sapaly jәne úzaq qyzmet etetin qarudyng qajeti shamaly. Olargha qarudyng neghúrlym arzan bolghany manyzdy. Basty artyqshylyq osynda. Bizding qaru bir ghana jetkizushige tәueldi bolghysy kelmeytin aughandyqtar men Saud Arabiyasyn qyzyqtyruy mýmkin», — deydi jaghdaydy týsindirgen sayasy kenesshi Anatoliy Vasserman.

Qaru-jaraqqa qosymsha baqylau ornatu ornatu jónindegi kelisim Euraziyalyq ekonomikalyq odaqty bekitu jolyndaghy kezekti qadam boluy mýmkin. «Birinshiden, Qazaqstangha Reseymen yntymaqtastyqta bolu tiyimdi. Óitkeni әskery tehnika yntymaqtastyqtyng seriktestik sharty shenberinde jenildetilgen baghamen jetkiziledi. Onyng ýstine, Qazaqstan  mәselen  Malayziya tóleytin aqshany júmsamaydy. Ekinshiden, búl qaru-jaraqty paydalanatyn adamdardy oqytu qajet, al bizding adamdar negizinen reseylik tehnikamen júmys isteuge ýiretilgen», — deydi Eduard Poletaev.

Eduard Poletaevtyng aituynsha, búl ÚQKÚ (Újymdyq qauipsizdik kelisimi úiymy) elderining arasyndaghy memlekettik shekaralardy baqylaudy jenildetushi edi. Bizding aumaghymyz ýlken. Ár shaqyrymgha shekarashy qoymaya almaysyn. Sondyqtan qaru-jaraqty paydalanugha baqylau kóp bolghan sayyn, onymen qarulanghan lankesterding ÚQKÚ elderine terendep enuining mýmkindigi azayady.

Qazaqstan qaru-jaraqty qaydan satyp alady?

«Qazaqstannyng ÚQKÚ-gha mýsheligi respublikagha NATO-men әskeriy-tehnikalyq ynymaqtastyqty (ÁTY) belsendi damytugha kedergi keltirmeydi. Soltýstik atlantika aliyansy elderining arasynda AQSh, Fransiya, Ispaniya, jәne Týrkiya әskery tehnikalyq yntymaqtastyq boyynsha Astananyng jetekshi seriktesteri bolyp tabylady», — dep jazady «Áskeriy-sayasy sholushy». 

Mәselen, 2013 jylghy qantarda ispandyq «Erbas Militariy» kompaniyasy Qazaqstangha jýkterdi tasymaldaugha, tenizde patrulideu, barlau jýrgizu jәne desant jetkizuge eki S-295 taktikalyq әskeriy-kólik úshaghyn jetkizdi. Sonday-aq, týrkiyalyq «Otokar» kompaniyasynan brondalghan mashinalar men  «Turk», Defender túrpatyndaghy ýsh amerikandyq, 369 túrpatyndaghy taghy bir kýzet kateri satyp alyndy.

«Turk» kýzet kateri (Týrkiya)

Aytpaqshy, 2011 jyly Qazaqstan Fransiyamen birlesip, kóp maqsattaghy ES-145 europalyq tikúshaqtaryn óndiru ýshin quaty jylyna 10 tikúshaq jasaytyn birlesken kәsiporyn qúrdy.

Kóp jaghdayda natolyq ýlgiler reseylik tehnikanyng tikeley bәsekelesteri bolyp tabylady. Búl onyng dәstýrli jәne zamanauy tehnika týrlerine de qatysty.

Sonymen qatar, Qazaqstan Respublikasynyng NATO memleketterimen әskeriy-tehnikalyq kooperasiyasy, Reseymen aradaghy kópjyldyq yntymaqtastyqpen salystyrghanda, jýielik sipatqa ie emes.

Mysaly, 2004-2007 jyldar aralyghynda Qazaqstangha Resey Federasiyasynan 141 mln dollar (jalpy import kólemining 63,7 payyzy) somasyndaghy әskery tehnika importtalghan. Al AQSh-pen aradaghy búl kórsetkish  46 mln dollardy qúraydy (20,8 payyz).

(S-300PS kesheni Almaty manyndaghy «Jetisu» stansiyasyna jetkizildi)

Kóshbasshylardyng alghashqy ýshtigine Belarusi te enip otyr – 18 mln dollar (8,1 payyz). 2008-2011 jyldarda qazaq naryghyndaghy ýstemdik jaghdayyn Resey de, Belarusi te saqtap qaldy, Reseyding ýlesi 382 mln dollar (60,4 payyz) bolsa, Belorussiyanyng ýlesi – 58 mln dollar (9,2 payyz).

2011 jyly Resey Qazaqstangha 12 dana BTR-82A, TOS-1 «Buratino» ot boratushynyng ýsh birligin jәne býgingi kýni kýni biregey sanalatyn tankterdi qoldaytyn «Terminator» әskery mashinalarynyng (TQÁM) ýsheuin jetkizdi.

Al 2015 jyly QR QK ÁQJ әue qorghanysy әskerleri Reseyden әkelingen bes zenittik-zymyran keshenderimen tolyqty, dep habarlaydy asker.kz.

Atap aitarlyghy, Qazaqstangha óteusiz berilgen S-300PS zenittik-zymyran kesheni tómen úshatyn shaghyn nysanalardy joigha arnalghan.

Orysshadan audarghan Qayrat Matrekov

Saytqa әzirlegen - Núrgeldi Ábdighaniyúly 

Abai.kz