Keshe Týrkiya Preziydenti Rejep Tayyp Erdoghan  Týrkiyadaghy parlament saylauyna 5 kýn qalghanda eldegi oppozisiyalyq búqaralyq aqparat qúraldaryn jauap tastaghan.

Týrkiyalyq www.bugun.com.tr saytynyng mәlimetterine sýiensek, qazannyng 27-i kýni týrik Preziydentining tikeley pәrmenimen oppozisiyalyq BAQ holdingterine «Kayym» jasalghan. «Kayym» – týrik tilinen audarghanda kompaniya aksiyalaryn kýshpen "tartyp alu" degendi bildiredi. Oppozisiyalyq CHP (Respublikalyq Halyq partiyasynyn)  ókili Barysh Yarkadashtyng aituynsha, «Koza Holding» pen «IYpek Mediya» kompaniyalaryn TR qúqyq qorghau organdary  eshbir negizsiz  «DJ Turk» jelisinen jәne  «Turksat» sputniyginen shygharyp tastaghan.

Týrkiyalyq www.aktifhaber.com saytynyng taratqan mәlimetterine sýiensek,  búl firmalar osynyng aldynda memlekettik tekseristen ótken jәne holding buhgalteriyasynan eshbir kiltipan tabylmaghan.  Alayda Erdoghan biyligi  jeke menshik kompaniyanyng jaghdayy joghary dengeyde boluy mýmkin emes degen kýmәnmen oppozisiyalyq  2 telearna, 2 gazet jәne 3 radionyng aqparat taratu mýmkindigin shektegen.   

Oppozisiyalyq CHP (Respublikalyq Halyq partiyasynyn) ókili Barysh Yarkadashtyn  aituynsha, Preziydent jәne biylik basyndaghy partiyanyng jetekshisi – Erdoghan atalmysh kompaniyanyng basshysyna qonyrau shalyp, Erdoghan biyligin synap jazghan Erhan Basurt, Adem Yavuz, Gýlәy Góktýrk, Ahmet Tashgetiren jәne Arslan esimdi 5 jurnalisti júmystan shygharudy talap etedi. Alayda holding basshylyghy Erdoghannyng búl tapsyrmasyn oryndaudan  bas tartady. Osydan keyin Preziydent Erdoghan  atalmysh eki holdingti Týrkiya territoriyasy aumaghynda aqparat taratu mýmkindiginen shekteu turaly sheshim shygharghan.

Týrkiya Preziydenti Rejep Tayyp Erdoghannyng avtoritarlyq jýiege baghyttalghan demokratiyalyq tәsili turaly osyghan deyin de jazghan bolatynbyz. Jalpy Týrkiyada saylau óte tartysty ótetindigimen elding nazaryn audartatyny ras. Óitkeni partiya kóp,  sayasy talas-tartys ushyghyp ketken.  Alayda songhy kezderi Erdoghannyng dindi sayasatqa ainaldyruy eldegi demokratiyalyq prinsipterge qayshylyq keltirgeni ras. 

Al eldegi oppozisiyalyq CHP, MHP  partiyalarynyng jetekshileri Erdoghannyn  aliternativti BAQ-ty tolyqtay jauyp tastauy – ózge de partiya kandidattarynyng qúqyghyn shektegeni dep esepteydi.

Erdoghan basshylyq etetin  Ádilet jәne damu partiyasy biylik qúrghan songhy onshaqty jylda halyqtyn  týsine de kir­meytin ekonomikalyq ósuge qol jetkizgeni ras. Degenmen,  dәl osy Erdoghan biyligi keybir kórshileri armanday da almaytyn dә­­rejede sekulyarizm (kemalizm) ne­gizinde qúrylghan respublikada za­yyr­ly túrghyndardyng narazylyghyn eskermesten sayasy islam prinsipterin ornyqtyra bastady.

Erdoghan avtoritarizmi qazirgi biylik basyndaghy Ádilet jәne damu partiyasy (AK partiya) ókilderi ishinen alauyzdyq tudyra bastaghan. Týrkiyalyq BAQ taratqan mәlimetterge sýiensek, partiyanyng negizin qalaghan eks-preziydent Abullah Gýl biylikti tartyp alghan Erdoghangha ókpeli. 

Sonymen saylau aldyndaghy  Erdoghannyng diktatorlyq әreketterine qayta oralayyq. Erdoghan óz biyligin saqtap qalu ýshin qanday әreketter jasady?

Antiydemokratiyanyng týrkiyalyq tәsili nemese Erdoghan avtoritarizmi turaly...

Songhy bes-alty jyl ishinde «Er­do­ghan ýkimetin astyrtyn týrde sekulyarist intelliygensiyanyng qoldauymen tónkerip tastamaq boldy» dep aiyptalghan 200-den astam joghary lauazymdy әskery basshy men qyzmetker qamaugha aldy. «Ergenekon isi» atalyp ketken osy qylmystyq isting ayasynda 100-ge tar­ta jurnalist «terrorizmdi na­siy­­­hattaghany ýshin» jәne týrmege ja­pty. Týrkiya ýkimeti ha­lyq­aralyq úiym­dardyng baghalauy boyynsha internet pen baspasóz er­kindigin shektedi. Ótken jyldyng jeltoqsanynda Týrkiyany dýr silkindirgen «Jemqorlyq operasiyasy» men belgili teolog Fethullah Gýlenmen aiqasy. Aytpaqshy, Erdoghan  әuelde keng taraghan bir konspirasiya boyynsha  teolog Fethullah Gýlenning mý­riydi retinde sipattalghan. Keyin kýtpegen jerden qas dúshpangha ainalyp, Gýlen izbasarlary qughyndaugha úshyrady. Twitter  men Youtube jelilerine byltyrdan bastap tosqauyldar qoyyldy.  Erdoghan men balasy Bilәlding arasyndaghy telefon arqyly baylanys pen Ahmet Davutoglunyn  kabiynetindegi tyndau qúrylghysynyng tabyluy t.s.s. Qysqasy Erdoghan partiyasynyng bedelin týsiretin jaghdaylar songhy uaqyttary jiyilep ketken. Týrkiyalyq www.bugun.com.tr, www.samanyoluhaber.com, www.aktifhaber.com sayttarynyng jazuynsha Erdoghan partiyasynyng osy Parlamenttik saylaudaghy jeniske jetu koefiysenti óte tómen bolghan. Sonymen qatar, «Jemqorlyq operasiyasy» kezindegi búltartpas dәlelder  Erdoghannyng biylik basynda qaluyna eshbir mýmkindik bermeytin bolghandyqtan, ol oppozisiyagha  ashyq qysym jasaugha kóshken.  Tipti týrkiyalyq jurnalist Fatih Ortakal ózining baghdarlamasynda Ádilet jәne damu partiyasy (AK partiya) ókilderi «Aq partiyagha dauys bermegender – jahannamdyq!» degen ýndeuin syngha alghan. 2013 jylghy Preziydent saylauy kezinde Erdoghan partiyalastary «Preziydent Erdoghan – payghambar!» degen bolatyn.  

Al Týrkiya Preziydenti Erdoghannyng antiydemokratiyalyq әreketeri men oppozisiyalyq BAQ-ty jauap tastaghanyna Europa jurnalister odaghy narazylyq tanytuda. Sonymen qatar, Europarlament tóraghasy Martin Shuliz myrza Týrkiyadaghy qos birdey holdingting zansyz jabylghandyghyn negizge ala otyryp, Erdoghannyng búl әreketin Niygeriyadaghy diktatorlyq rejimmen salystyrghan.

Erdoghan men onyng partiyasy óz elektorattaryn uysynan shygha bastaghany ras. Búl Erdoghan avtoritarizmining bir kórinisi. Ashyqtyq. Sonymen, oppozisiyany bir jolata yghystyrghan Erdoghan partiyasy  birjola ýstemdik ornata ma, әlde әsker men әleumettik jelige sýiengen sekulyarister zang ayasynda óz bostandyqtaryn qorghap qala ma, ol arasyn boljap bilu jәne qiyn.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz