كەشە تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان  تۇركياداعى پارلامەنت سايلاۋىنا 5 كۇن قالعاندا ەلدەگى وپپوزيتسيالىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن جاۋاپ تاستاعان.

تۇركيالىق www.bugun.com.tr سايتىنىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، قازاننىڭ 27-ءى كۇنى تۇرىك پرەزيدەنتىنىڭ تىكەلەي پارمەنىمەن وپپوزيتسيالىق باق حولدينگتەرىنە «كايۋم» جاسالعان. «كايۋم» – تۇرىك تىلىنەن اۋدارعاندا كومپانيا اكتسيالارىن كۇشپەن "تارتىپ الۋ" دەگەندى بىلدىرەدى. وپپوزيتسيالىق CHP (رەسپۋبليكالىق حالىق پارتياسىنىڭ)  وكىلى بارىش ياركاداشتىڭ ايتۋىنشا، «كوزا حولدينگ» پەن «يپەك مەديا» كومپانيالارىن تر قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى  ەشبىر نەگىزسىز  «DJ Turk» جەلىسىنەن جانە  «Turksat» سپۋتنيگىنەن شىعارىپ تاستاعان.

تۇركيالىق www.aktifhaber.com سايتىنىڭ تاراتقان مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك،  بۇل فيرمالار وسىنىڭ الدىندا مەملەكەتتىك تەكسەرىستەن وتكەن جانە حولدينگ بۋحگالتەرياسىنان ەشبىر كىلتيپان تابىلماعان.  الايدا ەردوعان بيلىگى  جەكە مەنشىك كومپانيانىڭ جاعدايى جوعارى دەڭگەيدە بولۋى مۇمكىن ەمەس دەگەن كۇمانمەن وپپوزيتسيالىق  2 تەلەارنا، 2 گازەت جانە 3 راديونىڭ اقپارات تاراتۋ مۇمكىندىگىن شەكتەگەن.   

وپپوزيتسيالىق CHP (رەسپۋبليكالىق حالىق پارتياسىنىڭ) وكىلى بارىش ياركاداشتىڭ  ايتۋىنشا، پرەزيدەنت جانە بيلىك باسىنداعى پارتيانىڭ جەتەكشىسى – ەردوعان اتالمىش كومپانيانىڭ باسشىسىنا قوڭىراۋ شالىپ، ەردوعان بيلىگىن سىناپ جازعان ەرحان باسيۋرت، ادەم ياۆۋز، گۇلاي گوكتۇرك، احمەت تاشگەتىرەن جانە ارسلان ەسىمدى 5 ءجۋرناليستى جۇمىستان شىعارۋدى تالاپ ەتەدى. الايدا حولدينگ باسشىلىعى ەردوعاننىڭ بۇل تاپسىرماسىن ورىنداۋدان  باس تارتادى. وسىدان كەيىن پرەزيدەنت ەردوعان  اتالمىش ەكى حولدينگتى تۇركيا تەرريتورياسى اۋماعىندا اقپارات تاراتۋ مۇمكىندىگىنەن شەكتەۋ تۋرالى شەشىم شىعارعان.

تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ اۆتوريتارلىق جۇيەگە باعىتتالعان دەموكراتيالىق ءتاسىلى تۋرالى وسىعان دەيىن دە جازعان بولاتىنبىز. جالپى تۇركيادا سايلاۋ وتە تارتىستى وتەتىندىگىمەن ەلدىڭ نازارىن اۋدارتاتىنى راس. ويتكەنى پارتيا كوپ،  ساياسي تالاس-تارتىس ۋشىعىپ كەتكەن.  الايدا سوڭعى كەزدەرى ەردوعاننىڭ ءدىندى ساياساتقا اينالدىرۋى ەلدەگى دەموكراتيالىق پرينتسيپتەرگە قايشىلىق كەلتىرگەنى راس. 

ال ەلدەگى وپپوزيتسيالىق CHP, مHP  پارتيالارىنىڭ جەتەكشىلەرى ەردوعاننىڭ  التەرناتيۆتى باق-تى تولىقتاي جاۋىپ تاستاۋى – وزگە دە پارتيا كانديداتتارىنىڭ قۇقىعىن شەكتەگەنى دەپ ەسەپتەيدى.

ەردوعان باسشىلىق ەتەتىن  ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى بيلىك قۇرعان سوڭعى ونشاقتى جىلدا حالىقتىڭ  تۇسىنە دە كىر­مەيتىن ەكونوميكالىق وسۋگە قول جەتكىزگەنى راس. دەگەنمەن، ء دال وسى ەردوعان بيلىگى كەيبىر كورشىلەرى ارمانداي دا المايتىن دا­­رەجەدە سەكۋلياريزم (كەماليزم) نە­گىزىندە قۇرىلعان رەسپۋبليكادا زا­يىر­لى تۇرعىنداردىڭ نارازىلىعىن ەسكەرمەستەن ساياسي يسلام پرينتسيپتەرىن ورنىقتىرا باستادى.

ەردوعان ءاۆتوريتاريزمى قازىرگى بيلىك باسىنداعى ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى (اك پارتيا) وكىلدەرى ىشىنەن الاۋىزدىق تۋدىرا باستاعان. تۇركيالىق باق تاراتقان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، پارتيانىڭ نەگىزىن قالاعان ەكس-پرەزيدەنت ابۋللاح گۇل بيلىكتى تارتىپ العان ەردوعانعا وكپەلى. 

سونىمەن سايلاۋ الدىنداعى  ەردوعاننىڭ ديكتاتورلىق ارەكەتتەرىنە قايتا ورالايىق. ەردوعان ءوز بيلىگىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن قانداي ارەكەتتەر جاسادى؟

انتيدەموكراتيانىڭ تۇركيالىق ءتاسىلى نەمەسە ەردوعان ءاۆتوريتاريزمى تۋرالى...

سوڭعى بەس-التى جىل ىشىندە «ەر­دو­عان ۇكىمەتىن استىرتىن تۇردە سەكۋلياريست ينتەلليگەنتسيانىڭ قولداۋىمەن توڭكەرىپ تاستاماق بولدى» دەپ ايىپتالعان 200-دەن استام جوعارى لاۋازىمدى اسكەري باسشى مەن قىزمەتكەر قاماۋعا الدى. «ەرگەنەكون ءىسى» اتالىپ كەتكەن وسى قىلمىستىق ءىستىڭ اياسىندا 100-گە تار­تا جۋرناليست «تەرروريزمدى نا­سي­­­حاتتاعانى ءۇشىن» جانە تۇرمەگە جا­پتى. تۇركيا ۇكىمەتى حا­لىق­ارالىق ۇيىم­داردىڭ باعالاۋى بويىنشا ينتەرنەت پەن ءباسپاسوز ەر­كىندىگىن شەكتەدى. وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسانىندا تۇركيانى ءدۇر سىلكىندىرگەن «جەمقورلىق وپەراتسياسى» مەن بەلگىلى تەولوگ فەتحۋللاح گۇلەنمەن ايقاسى. ايتپاقشى، ەردوعان  اۋەلدە كەڭ تاراعان ءبىر كونسپيراتسيا بويىنشا  تەولوگ فەتحۋللاھ گۇلەننىڭ ءمۇ­ريدى رەتىندە سيپاتتالعان. كەيىن كۇتپەگەن جەردەن قاس دۇشپانعا اينالىپ، گۇلەن ءىزباسارلارى قۋعىنداۋعا ۇشىرادى. Twitter  مەن Youtube جەلىلەرىنە بىلتىردان باستاپ توسقاۋىلدار قويىلدى.  ەردوعان مەن بالاسى ءبىلالدىڭ اراسىنداعى تەلەفون ارقىلى بايلانىس پەن احمەت داۆۋتوگلۋنىڭ  كابينەتىندەگى تىڭداۋ قۇرىلعىسىنىڭ تابىلۋى ت.س.س. قىسقاسى ەردوعان پارتياسىنىڭ بەدەلىن تۇسىرەتىن جاعدايلار سوڭعى ۋاقىتتارى جيىلەپ كەتكەن. تۇركيالىق www.bugun.com.tr, www.samanyoluhaber.com, www.aktifhaber.com سايتتارىنىڭ جازۋىنشا ەردوعان پارتياسىنىڭ وسى پارلامەنتتىك سايلاۋداعى جەڭىسكە جەتۋ كوەفيتسەنتى وتە تومەن بولعان. سونىمەن قاتار، «جەمقورلىق وپەراتسياسى» كەزىندەگى بۇلتارتپاس دالەلدەر  ەردوعاننىڭ بيلىك باسىندا قالۋىنا ەشبىر مۇمكىندىك بەرمەيتىن بولعاندىقتان، ول وپپوزيتسياعا  اشىق قىسىم جاساۋعا كوشكەن.  ءتىپتى تۇركيالىق جۋرناليست فاتيح ورتاكال ءوزىنىڭ باعدارلاماسىندا ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى (اك پارتيا) وكىلدەرى «اق پارتياعا داۋىس بەرمەگەندەر – جاھاننامدىق!» دەگەن ۇندەۋىن سىنعا العان. 2013 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە ەردوعان پارتيالاستارى «پرەزيدەنت ەردوعان – پايعامبار!» دەگەن بولاتىن.  

ال تۇركيا پرەزيدەنتى ەردوعاننىڭ انتيدەموكراتيالىق ارەكەتەرى مەن وپپوزيتسيالىق باق-تى جاۋاپ تاستاعانىنا ەۋروپا جۋرناليستەر وداعى نارازىلىق تانىتۋدا. سونىمەن قاتار، ەۋروپارلامەنت توراعاسى مارتين شيۋلز مىرزا تۇركياداعى قوس بىردەي حولدينگتىڭ زاڭسىز جابىلعاندىعىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ەردوعاننىڭ بۇل ارەكەتىن نيگەرياداعى ديكتاتورلىق رەجيممەن سالىستىرعان.

ەردوعان مەن ونىڭ پارتياسى ءوز ەلەكتوراتتارىن ۋىسىنان شىعا باستاعانى راس. بۇل ەردوعان ءاۆتوريتاريزمىنىڭ ءبىر كورىنىسى. اشىقتىق. سونىمەن، وپپوزيتسيانى ءبىر جولاتا ىعىستىرعان ەردوعان پارتياسى  ءبىرجولا ۇستەمدىك ورناتا ما، الدە اسكەر مەن الەۋمەتتىك جەلىگە سۇيەنگەن سەكۋلياريستەر زاڭ اياسىندا ءوز بوستاندىقتارىن قورعاپ قالا ما، ول اراسىن بولجاپ ءبىلۋ جانە قيىن.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz