Qúrmetti Elbasy Núrsúltan Ábishúly!!!
 

Barsha Úly dala múragerleri!!!

Sizderdi «Qazaq handyghynyng 550 jyldyghyna» arnalghan úlaghatty da, úlan asyr jalpyhalyqtyq toymen shyn jýrekten qúttyqtaymyn! Elimiz egemendigining asqary men bolashaghyna qaray qadam basyp kele jatqan qazirgi kezende osynday elding ruhyn kóterip, әrbir azamatymyzdyng sanasyna jauapkershilik pen eldik mindet jýkteytin jiyndar әrdayym qayyrly bolmaq. Búl toydyng ishki jәne syrtqy sayasi, aksiologiyalyq, psihologiyalyq tanymdyq orny bar, memlekettilik tarihymyzdyng da keshegi «әdiletsizdik qabattardyn» da, joghyn joqtaytyn, «keleli kýltóbe kenesinin» ornyn basty desem artyq aitqandyq emes. 

Biraq shiyrek ghasyrlyq egemendik tarihymyzda, tarihshylarymyzdyng «jana tariyh, jana kózqaras, jana tarihy tanym» baghdaryn qalyptastyra almaghandyghyna býgin taghy kuә boldym. Keshegi kenestik tarihshylyq pen tanymda sýreng salyp, ghylym jasaghan qazaq tarihynyng aqsaqaldaryna búdan bylay taghy shiyrek ghasyr tarih turaly sóiletip qoyghanmenen nәtiyje ózgermesine kóz jetti. Býgin «Nazarbaev uniyversiytetinde» «Mәngilik el» halyqaralyq ghylymy praktikalyq konferensiyasy bolyp ótti. Qazaq handyghynyng tarihy sol bayaghy kenestik markstik dialektikalyq istorisizm salyp bergen «sara danghylmen» taghy qayta týsindirilip jatty. Qazaq handyghynyng tarih sahnasyna shyghuyndaghy órkeniyettik, mәdeny túghyr turaly sóz qozghau bylay túrsyn, Kerey men Jәnibek qúrghan memleketting tarihy mәni sovettik shablondarmen qayta tújyrymdaldy. Jalpy kez kelgen tanymnyng birinshi әri basty funksiyasy týsindiru ekeni mәlim. Býgingi tarihy tanym qazaq handyghynyng mәnin keshegi kenestik shablondarmen týsindirudi jalghastyryp otyrsa, onda býgingi egemendik, eldik pen últtyq qúndylyqtardy negizdep, «Mәngilik el» múratyna baghdar bolatyn basty ghylymy tanymdyq qabat tarih ghylymy salasy sol qalpy siresip túrsa, postkenestik iydeologiyalyq baghdarlardan qalay aiyghamyz?
Qúrmetti Elbasy!!! Búl - teoriyalyq tanymdyq problema, elimizding Bilim jәne ghylym ministrligi shenberinde qazaq tarihyna, mәdeniyetine, órkeniyetine degen qúndylyqtyq baghdar әli aiqyn emes degen sóz. Álem ózgerip jatyr, jahandyq qysym eselep artyp keledi, elding erteni men bayandylyghy onyng qúndylyqtyq negizderine baylanysty. Al bizdegi tarihy tanym sol konstant kýiinde, keshegi kenestik sananyng jәdigeri (tiri eksponaty) ispetti әli dәriptelip keledi. Búl eng aldymen myna memlekettiligimizding qúrushysy qazaq últyna degen jauapsyzdyq, býgingi elimizding ertenine degen nemqúraylylyq. Olay bolsa, býgingi qazaq tarihshylarynyng ústanymy keshegi kenestik orys tarihshyldyghyna degen adaldyghyn kórsetedi degen sóz.

Qúrmetti Elbasy!!!

Eldikting qúndylyqtyq qabattaryna qatysty salalardaghy, sonyng ishinde tarih baghdaryna qatysty keshegi kenestik jýieden beri kele jatqan eski tarihshylarymyzgha alghys aita otyryp, jetekshilik oryndaryn qazaqtyng jas tarihshy mamandaryna bosatyp beruine yqpal etuinizdi súraymyn. Sebebi jogharyda aitqanymday, eski tarihshylarymyz, búdan bylay da taghy shiyrek ghasyr otyrsa da, tarihy tanym men sanany ózgertuge dәrmensiz. Jana tarih týsindirushileri qazaqta bar, ósip keledi, solargha jol berilsin! Al eski tarihshylarymyz, aqsaqaldyq «bata beru» oryndaryna jayghassyn!
Bizde tarih bar, tarihy sana bar, tarihy tәjiriybe bar!! Óziniz aitpaqshy, «qazaq tarihynda qazaq úyalatyn eshtene joq». Tek qana tarihy tanym jaghy qozghalar emes. Búl úsynysty aitugha qúqym bar, sebebi tarih filosofiyasymen, salystyrmaly tarih metodologiyasymen ainalysamyn. 

Qúrmetpen,

Halyqaralyq «Ruhany múra» qoghamdyq qorynyng tóraghasy, 

filosofiya jәne teologiya ghylymdarynyng doktory, professor - 
Kenjetay Dosay Túrsynbayúly.

Abai.kz