Reseylik «Levada sentr» zertteu ortalyghynyng jýrgizgen saualnamasynyng qorytyndylaryna sәikes, RF halqynyng jartysynan kóbi «KSRO-nyn» qayta qúryluyn qalaytyn bolyp shyqty.

Atalmysh ortalyq búnday saualnamany  2016 jyldyng 25-28 nauryz aralyghynda jýrgizgen. Saualnamagha 18 jastan asqan reseylikter ghana qatysypty. Reseyding 48 aimaghy men 137 eldi-mekeninde jýrgizilgen saualnamanyng nәtiyjesinde respondentterding 58 payyzdan astamy Kenes odaghynyng qayta qúryluyn qos qolmen qoldap, armandaydy eken.

Saualnamagha qatysushylardyng qalghan 31 payyzy qylyshynan qan tamyzghan «Qyzyl imperiyanyn» qayta týleuine ýzildi-kesildi qarsy. Atalmysh saualnama barysynda auyldyq jәne audandyq respondenterding 44 payyzy búrynghy Stalindik jýieni endi qayta jandandyru mýmkin emes ekendigin aitsa, túrghyndardyng 56 payyzy «KSRO-nyn» kýireuine ókinetindikterin bildirgen.

Saualnama nәtiyjesinde bar bolghany 28 payyz túrghyndar «Kenes ókimetinin» qirauyna quanatyndyqtaryn jetkizgen eken.

«Levada sentr» derekterine sýiensek, 2009 jylmen salystyrghanda eseylikter sapynda «sosialistik» jýieni ansaytyndar sany edәuir artqan. Taghy 51 payyz respondentter Kenestik jýieni qúlatpay, saqtap qalugha bolatynyn aitypty.

Biyl bizding elimiz egemendikting 25 jylyn toylaydy. Az uaqyt emes, teginde.  Áriyne, tarih ýshin qas-qaghym sәt, biraq adam ghúmyry ýshin bir úrpaqtyng eseyip, otau qúratyn shaghy.

«Kelmeske ketken KSRO-nyn» ózi týgili býginde qazaq jurnalisteri osy tirkesting ózin úmyta bastaghan. Tildik qoldanysynan shyghyp barady deymiz-au, Alabóten oiy bar adam bolmasa, Tәuelsizdigimizdi bólip alghan KSRO-ny kim eske alghysy keler deysiz?! Biraq...

Biraq, sol KSRO-nyng atyn atau bylay túrsyn, tuyn jalaulatyp jýrgender jetedi bizde. Ertengi keletin Jenis kýninde giorgiyev lentasyn taghyp, taratushylardyng arasynan qyzyl tudy qayta kóterip shyghatyndar da tabylady. KSRO-nyng qyzyl tuy jýrgen jerde Reseyding ala tuy da qasynda ere jýretini әdetke ainalghaly qashan. Tәuelsizdintik tәtti iysi tanauyna barmaytyn, kesirli ker qoghamdy ynta-shyntasymen qalaytyn «shovinister» turaly osyghan deyin jazdyq. Áleumettik jeliler men keybir «putinshil» BAQ-tarda qazaq qoghamynyng ortasyna iritki salyp otyratyn Tayshybekov sekildilerding birsypyrasyn «Abai.kz» portalynda attaryn atap, týsterin týstep kórsettik te.

Ókinishke oray Qúday qosqan kórshimizge qoqymday aram pighylymyz joq. Qos birdey odaqqa mýshemiz. Geosayasy jaghdaylargha baylanysty Reseymen integrasiya jasap, seriktesip otyrghan jaghdayymyz taghy bar. Desek te, soltýstiktegi kórshilerding qalauy geosasy әm ekonomikalyq integrasiya emes, «KSRO-ny» qayta qúru bolyp shyqty. «Orystan dosyng bolsa,  aybaltang qasynda bolsyn» degen babalar sózining jany bar býginde. Áytpegende, «KSRO-ny» kókseytinderding kórshilerine ne istep jatqanyn kórip-bilip jýrgen bolarsyz. Gruziya, Ukraina... Kelesi kim?

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz