Býgingi kýni  «Atameken» Últtyq kәsipkerler palatasy men onyng ónirdegi bólimderi shaghyn jәne orta biznesti damytugha qolayly jaghday jasaugha belsendi kiristi. Búl júmys Qostanay oblysynda da qyzu jýrip jatyr. Nauryz aiynyng ortasynda oblystyq әkimdik, ÚKP, Euraziyalyq top (ERG) arasynda әriptestik turaly ortaq, ýshjaqty memorandumgha qol qoyyldy. Búl qújat ne beredi jәne ónirde kәsipkerlerdi qoldau ýshin qanday júmys atqarylyp jatyr degen súraqtargha Oblystyq kәsipkerler palatasynyng diyrektory Múrat Ábenov jauap berdi.

 - Múrat Telgharaúly, atalghan memorandumgha qol qoiydyng basty maqsaty ne?

- Biz eng bastysy, jana biznes-jobalardy nesiyelendiru ýshin shaghyn qarjylyq úiymdar qúrudy kózdeymiz. Osy ýshin Euraziyalyq top Últtyq palatagha 300 million tenge bóldi. Shaghyn nesiyelendirude basymdyq Rudnyi, Lisakovsk, Arqalyq jәne Qashar siyaqty monoqalalardyng túrghyndaryna beriledi, osylaysha, oblystyng tau-ken óndirisine ekonomikalyq tәueldiligin azaytpaqpyz. Taghy 300 million tengeni oblys әkimdigi ónirding barlyq túrghyndaryna shaghyn nesie beru ýshin bóledi. Múnda basty talaptargha say kelse boldy. Sharttar óte tiyimdi – 15 million tengege deyin әri jyldyq ýsteme 7 payyzgha deyin.

Kepil retinde jyljymaytyn mýlik, avtotransport, sonday-aq mal men ýshinshi jaqtyng kepildigi qarastyrylady. Yaghni, kepildik retinde adamgershilik jauapkershilik  jýredi.  Eger búryndary alystaghy eldi meken túrghyndary nesie alghysy kelse, mýlikteri kepilge ótpey qalatyn, búdan bylay múnday kedergiler bolmaydy.

-         Palata jana jobalardyng taghdyryn qadaghalap otyra ma, әlde qarjylyq qamtamasyz etumen shektele me?

-  Biz o basta әkimdikpen birlese otyryp, kәsipkerlerge túraqty әri

barynsha tolyq qoldau kórsetemiz dep mәlimdegen edik. Yaghni, ótinish beruden bastap, jobanyng ashyluyna deyin qoldau kórsetemiz. Búl ýshin barlyq jaghday bar. Audandar men monoqalalardyng barlyghynda bizding bólimshelerimiz júmys isteydi, barlyq jerde qúzyrly mamandar otyr, sondyqtan kez kelgen súraq boyynsha bilikti jauap alugha bolady.  

Negizinde, Últtyq palata qúrghan shaghyn qarjylyq úiymdardyng maqsaty – iri biznes esebinen shaghyn biznesterge kómek beru. Ónirlik palatalar óz kezeginde kәsip ashqandargha  kenes beredi, jana jobalardy qadaghalap otyrady, servistik qoldau kórsetedi.  Kez kelgen kәsipker, kez kelgen túrghyn bizding Qoldau kórsetu ortalyqtarymyzgha kelip, qajet kenesin aluyna bolady. Isin jana bastaushylargha múnda biznesting subektisi retinde tirkeluge jәrdem beriledi, odan song sauatty biznes-jospar, buhgalterlik esep qúrugha, baghdarlamalyq qamtamasyz etuge, memlekettik satyp alular portalymen júmys jasaugha kómek kórsetiledi. Múnyng barlyghy tegin jasalady. Ótken jyly 14 mynday adam kenes alyp, 2 mynnan astam adamgha servistik qyzmet kórsetildi.

- Degenmen, Kәsipkerler palatasy kórsetetin qoldau múnymen shektelmeytin shyghar?

- Dúrys aitasyz, bizding basty artyqshylyghymyz – kәsipkerlerding qúqyghy men olardyng zandy mýddesin qorghau. Mәselen, ótken jyly 6 mynnan astam biznes subektilerine qúqyqtyq jәne ózge mәseleler boyynsha kenes berildi. Sarapshylar kәsipkerlerden kelgen 360-tay jazbasha ótinishterdi qarady, onyng 160-y qúqyghyn qorghau turaly naqty ótinishter. Taldau nәtiyjesi boyynsha, ótinishterding basym bóligi salyq salu, memlekettik satyp alular, jer qatynastary mәselesine qatysty bolghan. Jýrgizilgen júmystyng nәtiyjeleri aiqyn. 111 mәselening ong sheshimin tapsaq, sonyng ishinde 14-in sot arqyly sheshtik. Bizneske keltiriletin 2 milliardtan astam tenge kólemindegi ziyannyng aldyn aldyq.

- Qomaqty qarjy eken...

- Múnyng barlyghy aiyppúldar, ósimpúldar jәne t.b. Ótken jyly sotta avtomattandyrylghan jýielderden aqau shyghyp, kórsetkishterdi dúrys belgilemegendikten, tasymaldaumen ainalysatyn kәsipkerlerding aiyppúl tóleuden bosatylatyndyghyn dәleldedik. Al búl 2 million tengedey qarajat. Biylghy jyldyng aqpan aiynda Qostanaydaghy jarnamamen ainalysatyn kompaniyalardyng búrynnan kele jatqan problemasyn sheshuge mýmkindik tudy. Olar eki jyldan beri úzaq merzimge bilbordqa arnalghan jer telimin ala almay kelgen edi. Jer telimin qysqa merzimge alu kәsipker ýshin tiyimsiz, kóp qarjy joghaltady. Múnday mysaldar jetkilikti, bastysy kәsipkerler bizge senedi, onyng dәleli – kómekke múqtaj ótinishter sany kóbeyip jatyr.

- Týrli kedergilerge kezikpegen, týrli sebeptermen zandy mýddesi

 qorghaudy qajet etpeytin kәsipkerler qoldaugha ie bola ala ma?

- Palata tarapynan qoldau barlyghyna derlik kórsetiledi, óitkeni, ÚKP biznes-ortanyng túraqty damuy ýshin júmys jasauda. Normativti aktilerding tikeley saraptamasyn jýzege asyrady. Eger qanday da bir zannyn, qauly nemese búiryqtyng jobasynda biznes ýshin әleuetti kedergiler bolsa, biz olardy kórsetip, eskertu jasaymyz. Ótken jyly bizding sarapshylar ýsh mynnan astam normativtik- qúqyqtyq aktilerdi qarap, zang jobalaryna salyq salu, medisinalyq saqtandyru, enbek qatynastyry mәselelerine jәne t.b. qatysty ondaghan úsynystar engizildi. Kәsipker Palatagha ótinishpen kelmegenning ózinde, olargha jasalyp otyrghan jaghdaylar – tikeley bizding júmysymyzdyng nәtiyjesi. Kóptegen kәsipkerler bizding әreket etu tetikterimiz ben mýmkindikterimizdi baghalap ýlgerdi jәne ózderi belsendilik tanytyp, júmysty jaqsartu boyynsha óz úsynystaryn da engizude.

- Palatanyng adam kapitalyn damytugha qosatyn ýlesi qanday?

-  IYә, júmysshylarsyz, bilikti mamandarsyz eshqanday biznes bolmaydy. Osyny úghyna otyryp, Palata mamandar dayarlau prosesine qatysa bastady. Praktikalyq bilimge basymdyq beriletin, dualidy oqytu jýiesi qolgha alyndy. Yaghni, óndiris pen oqytu ýderisi tikeley baylanysta bolady. Búl júmys barysynda kәsipkerler belsendi týrde bilim beru prosesine tartyla bastady, óitkeni bolashaqqa kadr dayyndamasa, problemalar tuyndaytynyn jaqsy týsinedi.  Biznesting qatysuymen bizding oblysymyzda naqty kәsiporyndardyng qajettiligine say 28 oqu baghdarlamasy jasaldy. 18 kolledj ben eki joghary oqu ornynda studentterdi dualidy jýie boyynsha oqytady, oghan 84 kәsiporyn men mynnan astam student qatysuda. Osy sifrlargha qarap-aq, mәselening mәnisin biluge bolady.

Eng bastysy, nәtiyje ong bolyp, oqu partalarynan kәsiporyndargha qajet mamandardyng shyghuy. Óitkeni, isting tetigi – kadrlardyng qolynda. Bizding ekonomikamyz da soghan sәikes damityn bolady.  

 Abai.kz