«QAZAQ ÝShIN OTANYN EMES, RUYN QORGhAU MANYZDY»
«Karavan» gazetine bergen súhbatynda reseylik sayasattanushy Aleksandr Sobyanin degen bireu osylay deydi. Atalghan gazetting tilishisimen Qazaqstannyng ishki-syrtqy mәselelerin saraptap sóz etken Sobyanin qazaq preziydentining bilgirligine, kóregendiligine, kósemdigine, qayratkerligine shyn yqylasymen ong bagha beredi. Súhbat barysyn Sobyanin mynanday sózderimen bastaydy:
– U deystvuyshego Preziydenta esti preemniyk, y ego imya – Nursultan Abiyshevich. Eto ne yumor. Tranzit vlasty proizoydet s sohraneniyem kapitana. V Kazahstane ocheni gramotnaya y otvetstvennaya elita – y politicheskaya, y upravlencheskaya, y nauchnaya, kotoraya ponimaet, naskoliko serieznye sobytiya proishodyat v miyre, - deydi. Yaghni: Qazirgi preziydentting múrageri bar. Onyng esim-soyy – Núrsúltan Ábishúly. Búl әzil emes. Qazaqstanda jauapkershiligi joghary, býgingi әlemde ne bolyp jatqanyn jaqsy týsinetin ghylymi, sayasy әri basqarugha ynghayly elita bar.
Osydan keyin «Karavan» gazeti qiylyp súhbat alyp otyrghan adam Qazaqstan ýshin qauipti qauym dindarlar ekendigin eskertedi. Dindar bolghanda basqa emes, músylman jamaghaty. Jamaghatty Sobyanin esh qysylyp, qymtyrylmastan – Islam dep ataydy (súhbat berushining Islamdy myna zamannyng súmdyqtarymen qatar atap otyrghanyn «Karavan» gazeti de eskertedi). «Islam – terrorizmnen de qauipti qúbylys» degendi menzey kelip: Islamshyldyqtyng shanyraqtaghylardy (Almaty qalasy, Alatau audanyndaghy Shanyraq eldi-mekeni), ózge de kedey audannyng túrghyndaryn, auyldaghy qazaqtar men qyrghyzdardy, ózbekterdi kóshege alyp shyghuy mýmkin ekendigin, islamshyldyqtyng býgingi biylikti tónkerip tasaytyn birden bir qúral ekendigin, islamshyldardyng «baylyqqa bókken almatylyqtar men astanalyqtardy tonayyq, halifat – bizding jýregimizde, baqytty ómir –halifatta ghana!» dep úran kóterui yqtimal ekendigin qúlaqqa qúiyp qoyady.
«Qazaq halqy tózimdi ghoy, búlay ete qoymas?» - degen tilshi súraghyna Sobyanin endi jalt búrylyp basqasha jauap beredi. Bylay dep (erkin audarma):
- Orys halqy da úzaq tózuge bar. Biraq, tez kóndigedi. Qazaq ta úzaq tózedi, sóitedi de bir kýni kóship ketedi. Búl ekeui eki basqa tәrbiye. Qazaq ýshin Otanyn qorghau emes, ruyn, shyqqan tegin qorghau manyzdy: kóship, auyp ketedi – tegin saqtap qalady. Al, orys adamy ýshin jerin saqtau bәrinen qymbat.
(Búra tartty demesin, endi Sobyaninning gazet tilishisine bergen súhbatyn sózbe-sóz keltireyik: – Russkie toje dolgo terpyat, no bystro zapryagait. Kazahy dolgo terpyat y bystro otkochevyvayt. Eto je raznoe povedeniye. Dlya kazahskoy semiy istorichesky bylo vajnee sohraniti ne rodinu, a rod: otkocheval – rod sohraniyl. Dlya russkogo cheloveka vajnee sohraniti zemlu).
Qazaqtar turaly týsinigi әlgindey sayasatker preziydent Nazarbaevtyng sayasy bolashaghy turaly kemel oida jýrgenin súhbat sonynda taghy andatyp ótedi.
Euraziya odaghynyng (EAEO-ny aitsa kerek. - red) Ýlken elge ainalatyndyghyna kýmәnsiz ol búl eldi Nazarbaev biyleydi deydi. Putiyn, shamasy, atalghan Ýlken elding ýkimet basshysy bolady. Nazarbaev bas hatshy bolatyn Ýlken elde әdildik ornaydy.
«Ýlken eliniz bayaghy KSRO emes pe?» - dep súraydy tilshi. «Joq, ol emes, - dep jauap beredi sayasatker. Putin aitqanday, KSRO-nyng kýiregenine jany auyrmaghan adamnyng jýregi joq. Al ony qayta qalyptastyramyn deytin adamnyn, basy bolghanymen miy júmys istemeydi. Búzylghan dýniyeni býtindeuding qajeti qansha? Búl basqa el bolady».
Aytpaqshy, Sobyanin Qazaqstandaghy orystildi qauymnyng «tórtinshi jýz» bolyp tabylatyndyghyna quanyp elding naghyz patriottary osylar deydi.
Redaksiyadan: Aleksandr Sobyanin deytin bireuding (ol ózi halyqaralyq geosayasi, geoekonomikalyq mәseleler jónindegi maman kórinedi) qazaqqqa bayaghydan qyryn qaraytyn «Karavan» gazetine bergen súhbatyn jariya etpey-aq qoygha da bolatyn edi. Biraq, myna dýniyede kimning ne oilap, ne aityp jýrgenin qazaq bilsin dedik. Al, bilip jýrgenning esh artyghy bola qoymas...
Abai.kz