Biz qanday halyqpyz? Kimder edik, kimder boldyq? 1456 jyldan bastap bes ghasyr keskiles barysynda biologiyalyq eng tekti, taza, ghazizlegen qanymyzdan airyldyq. Bes ghasyrgha sozylghan soghystyn, bes jýz jyldyq «keri seleksiyanyn» shyghynyna eshbir genofond tótep bere almaydy. Kerey men Jәnibek, Ensegey boyly er Esim, Salqam Jәngir men Abylay zamanynyng qazaqtaryn bylay qoyyp qoyynyz, tipti Abay zamanyndaghy qazaqtarmen qay jaghynan bolsa da shendese almaymyz.

IYә, iyә, tanqalmanyz, sebebi qanday tayghaq keshuden ótse de, qazaqtyng qany óship bara jatqan iynersiya boyynsha Álihan Bókeyhanov, Ahmet Baytúrsynov, Maghjan Júmabaev, Mirjaqyp Dulatov, Múhtar Áuezov, Álkey Marghúlan siyaqty túlghalardy jaratty.

Keri seleksiyanyng nәtiyjesinen bolghan biologiyalyq apat últtyng býkil ruhany әlemin kýiretti. Egemendik bizding kózimizdegi kireukeni seyiltti. On toghyz jyldyng egemendik ómiri barysynda biz mәdeniyetimizding «pokazuha», syrt kórinis qana ekenine, al nadandyghymyzdyng shetsiz-sheksiz ekenine kóz jetkizdik. Eshbir júrt nadan, aqylsyz bolyp jaratylmaydy. Halyq aqylynan jýre aiyrylady. Biz aqylynan aiyrylghan aqymaq tobyrgha ainaldyq. Bizding búl intellektualdyq bankrottyghymyz qanshagha sozylmaq? Bizding «ghylym» dep jýrgen nәrsemizge kóz salsanyz, sonda búl ahualdyng qansha ghasyrgha sozylatynyn shamalarsyz.

Biz qanday halyqpyz? Kimder edik, kimder boldyq? 1456 jyldan bastap bes ghasyr keskiles barysynda biologiyalyq eng tekti, taza, ghazizlegen qanymyzdan airyldyq. Bes ghasyrgha sozylghan soghystyn, bes jýz jyldyq «keri seleksiyanyn» shyghynyna eshbir genofond tótep bere almaydy. Kerey men Jәnibek, Ensegey boyly er Esim, Salqam Jәngir men Abylay zamanynyng qazaqtaryn bylay qoyyp qoyynyz, tipti Abay zamanyndaghy qazaqtarmen qay jaghynan bolsa da shendese almaymyz.

IYә, iyә, tanqalmanyz, sebebi qanday tayghaq keshuden ótse de, qazaqtyng qany óship bara jatqan iynersiya boyynsha Álihan Bókeyhanov, Ahmet Baytúrsynov, Maghjan Júmabaev, Mirjaqyp Dulatov, Múhtar Áuezov, Álkey Marghúlan siyaqty túlghalardy jaratty.

Keri seleksiyanyng nәtiyjesinen bolghan biologiyalyq apat últtyng býkil ruhany әlemin kýiretti. Egemendik bizding kózimizdegi kireukeni seyiltti. On toghyz jyldyng egemendik ómiri barysynda biz mәdeniyetimizding «pokazuha», syrt kórinis qana ekenine, al nadandyghymyzdyng shetsiz-sheksiz ekenine kóz jetkizdik. Eshbir júrt nadan, aqylsyz bolyp jaratylmaydy. Halyq aqylynan jýre aiyrylady. Biz aqylynan aiyrylghan aqymaq tobyrgha ainaldyq. Bizding búl intellektualdyq bankrottyghymyz qanshagha sozylmaq? Bizding «ghylym» dep jýrgen nәrsemizge kóz salsanyz, sonda búl ahualdyng qansha ghasyrgha sozylatynyn shamalarsyz.

Biz bir-birimizdi aldap, alayaq atandyq. «Tep-tegis júrttyng bәri boldy alarman» (Abay). Biraq bir kýnde emes. HVIII-HIH ghasyrlardaghy keneusiz barymta, patshalyq Resey kezindegi alabýirek alarman, sodan song sosializm kezindegi jemqorlyqqa, jebirlikke úlasty. Býgingi alayaqtyq osy sosialistik jemqorlyqtyng ayasynda, arnasynda jetilgen, kórkeygen. Biz búrynghy metropoliyanyng barlyq jaman qasiyetterin, barlyq azghyn daghdylaryn múralandyq.

Emigrasiyada ólgen orystyng bir ghalymy: «Em qonbaytyn, alayaqtar men naqúrystardan túratyn qogham eshqanday reformagha qaramastan birin-biri aldap ómir sýre beredi jәne mýsheleri atalghan «qasiyetterinen» arylmayynsha, ol qogham eshqanday kisilik pen izgilik tughyza almaytyn ruhany bedeu kýiinde qalmaq» depti.

Halqymyzdyng bolashaghy bar ma? Bar. Eng bastysy, biz tarihtyng eng auyr ótkelderinen jýgimiz ausa da aman óttik. Sodan song bizding sanymyz kóp, bolashaq biologiyalyq kombinasiyalargha, bolashaq seleksiyagha jeterliktey kóp. Alayda, ayaq astynan keremet bolady degenge senip keregi joq. Qoghamnyng aldynda san ghasyrlyq auyr enbek kýtip túr. Adam - onyng qaytalanbas tirshiligi, qúqyghy, iygiligi, kisiligi men namysy: basty  qazynagha, basty qúndylyqqa ainalugha tiyis. «Adam, adam  eng bastysy adam. Adam - aqshadan qymbat. Adamdy eshbir bazardan satyp ala almaysyn, sebebi olar satylmaydy da, satyp alynbaydy da. Adam ghasyrlar boyy tәrbiyelenip qana adam bolyp shyghady»,  - degen edi Dostoevskiy.

Sodan keyingi basty sharttyng biri - beybitshilik boluy kerek. Úly әleumettanushy Le Ple beybitshilikti adamzattyng basty Kons titusiyasy   dep eseptegen. Óz zama nynyng degdar degen bilimdilerining kóbi «beybitshilik, bey bit shilik» degennen tan baghan. Áriyne, bizding egemendigimizding tarihynan  talay  әntek  basqan qadam, talay qateni tabugha bolady. Alayda bizding Preziydentimizding sayasatynyng qashanda bolsyn ainymas, ozyq bir sipaty bar. Ol - onyng beybitshilikti qamtamasyz etu jolyn daghy týbegeyli, jýieli kýresi. Jәne búl Qazaqstan shegindegi ghana emes, býkil aimaq shegindegi beybitshilik ýshin kýres. Mine, bizding bolashaq turaly ýmitimizding tiyanaghy osy.

http://www.namys.kz/?p=1220