Otandyq KLP brendi ónim­derin kimder tútynady? Kә­siporyn ónimining súranysqa say boluyna ne sebep? Mine, biz býgin osy súraqtargha jauap izdep kórgimiz keledi. Birden aita keteyik, kompaniyanyng túraqty tútynushysynyng biri – Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Núr­súl­tan Nazarbaev. IYә, búl ras. Elbasy songhy jyldary kostum, kóilekten bastap ayaqkiyimge de­yin osy kәsiporyngha arnayy tapsyrys berip keledi. Memleket basshysy otandyq kәsiporyn tikken kostum men kóilek, 42-ólshemdegi «Oksford» jәne «Lofery» ýlgisindegi ayaqkiyimimen talay mәrtebeli meymandarmen kezdesip, memlekettik manyzdy mәselelerdi sheshkenine dau joq. Made in Kazakhstan degen belgisi bar KLP brendi ónimderine qazir Ýkimet mýsheleri, deputattar, sayasatkerler, ministrliktegi ókilder arnayy tapsyrys bere bastaghan. 

– Memleketting birinshi bas­shy­­syna arnap kiyim tigu – óte jauapty júmys. Bizding  kә­siporyn Elbasymyz Núrsúltan Nazarbaevqa arnap birneshe ret tapsyrys oryndady. Búl bizding jauapkershiligimizdi birneshe ese arttyra týsti desek bolady. Óni­mimizding sapaly boluyna búrynghydan da múqiyat qaraugha barymyzdy salyp kelemiz, – deydi «Qazjenilónerkәsip – Almaty» JShS diyrektory Aybek Bektúrghanov myrza. 

Búl kәsiporyn alghashynda Qaruly Kýshter qúrylymdaryna, ónerkәsiptik kompaniyalardyng júmysshylaryna, medisina qyz­metkerlerine syrt kiyim men ayaq­kiyim tiguge maman­dan­dy­ryl­ghan. Ónimning negizgi týri de osy bol­dy. Býginde kompaniyanyng je­ke óz jobasy boyynsha óndi­ris­tik  sehtary, әkimshilik jәne qoyma oryndary bar. Álemdik je­­tek­shi óndirushilerding jo­gha­­ry tehnologiyalyq qon­dy­­r­­ghysyn jóndep iske q­o­su, montajdau júmystary jýr­gi­z­il­di. Qyzmetkerlerding sany tolyqtyryldy. Qazirgi tanda otandyq kәsiporynda 400-den astam maman júmys isteydi. Olardyng bәri óz isining naghyz bilgir mamany. Reti kelip túrghanda aita ketu kerek, kәsiporyn basshylary keleshekte fabrikada túraqty júmys isteytin jas­tar­dy enbekke tartugha asa mәn be­redi. Ásirese, bilim alyp jýr­gen jastardyng ishinde sa­lagha beyimi bar, ertengi kýni jú­mys­ty alyp kete alatyndargha erek­she kónil bólinip, olardy mým­­­­kin­diginshe óz qatarlaryna qo­syp alyp, bilmegenin ýiretip, tәr­biyelep keledi. Jastayynan osy kәsipke den qoyyp, bilikti mamandardan tәrbie alghan olar ertengi kýni osy kәsiporyndy al­gha jeteleytinine senim zor. Kad­rlardy tandau mәselesi ýnemi bas­ty nazarda. Býginde fabrikada bilikti tehnologtar, sәnger-kons­truktorlar, tiginshiler, kiyim pishushiler, ayaqkiyim tigushiler, basqa da kóptegen mamandar jú­mys isteydi. Kompaniya óz qyz­­­metkerlerining kәsiby denge­yin jaqsartugha ýnemi atsalysyp otyrady. Janadan kelgen ma­man­dardy oqytyp, búrynnan jú­mys istep kele jatqan kyz­metkerlerding biliktiligin art­tyru dәstýrge ainalghan. Bir qua­narlyghy, kәsiporyn óz­de­rine qajet mamandardy dayar­lau­dy qazirden qolgha alghan. «Qaz­jenilónerkәsip – Almaty» JShS janynda «Sheber» oqu­ ortalyghy júmys isteydi. Búl oqu ornynda tigin jәne ayaq­kiyim óndirisi salasyna qajet ma­­mandardy oqytu jәne qayta dayarlyqtan ótkizu júmystary jýrgiziledi. 

Qazirgi tanda ýnemi izdeniste bolmasang tútynushynyng súra­ny­syna say ónim shygharu mýmkin emes. Tútynushy súranysyn der kezinde jәne sapaly oryndau – kәsiby mamandardyng birikken tobynyng iskerligining nәtiyjesi. Búl – kompaniyanyng maqtanyshy. 

– Bizding kәsiporyn jylyna 1,5 million tigin ónimderi men 500 myng júp ayaqkiyim shygharyp otyr, – deydi kompaniya basshy­sy Aybek Bektúrghanúly. – Ár­týrli kólemdegi júmysty der ke­­zinde oryndauymyzgha bizde barlyq mýmkindik bar. Óndiris sehtary, әkimshilik jәne qoy­ma­­lyq bólmeler, elimiz bo­yynsha eshbir kәsiporynda joq Ger­maniya, AQSh, Japoniya, Ita­liya men Qytaydyng zama­na­ui, avtomattandyrylghan qú­ral-jabdyqtary, sapaly ma­te­rial­dar tútynushygha toqyma bú­yym­darynan bastap ayaqkiyimge de­yin óndirip beruge jaghday tu­ghyzyp otyr. Tútynushy ózi­ne kerekti kiyim-keshek pen ayaq­kiyim­ning bәrin bir jerden alyp kete alady. Qazir búrynghy ar­nayy jәne әskery kiyimderge qo­symsha erler men әielderding ken­selik kostumderin, jeydeler, oqu­shylardyng mektep formasy, ayaqkiyimning týr-týrin, atap ait­qanda, etik, tufli, bәtenke, әs­kery qonyshty bәtenkeden ýy ishinde kiyetin jenil ayaqkiyimderge deyin shygharamyz. Óndiris au­qy­my ýlken. Búl sәikesinshe, tauar baghasynyng qúnyn tómen­de­tuge mýmkindik beredi. Ónim­de­rimiz sapaly, sondyqtan da bәsekege qabiletti dey alamyz. Jasyratyny joq, el naryghynda import tauarlardyng salmaghy basym bolyp túr. Maqsatymyz – importtyng ornyn basu. Biz ortasha jәne joghary topqa arnap kiyim shygharamyz. 

Kәsiporyn ornalasqan Alma­ty shahary býginde elimizdegi en­ iri biznes ortalyghy. Búl jer­de bәseke joghary. Degenmen kә­sip­ory­nnyng Qazaqstannyng eng iri me­gapoliysinde qonys tebui ónimdi ótkizude tiyimdilik tudyryp otyr­gha­ny jasyryn emes. Almaty qa­lasynan elimizding kez kelgen au­maghyna avto, әue, temir jol ar­qyly tauar tasymaldau túraqty jý­zege asyrylady. Jýieli jú­my­styng nәtiyjesinde, ónimdi eng qysqa merzimde jetkizip beruge mým­kindik bar. Býgingi tanda kә­siporyn Almatydaghy eng iri sa­lyq tóleushi jәne júmys beru­shi­ler­ding qatarynda. 

Kompaniya óz júmysyn bas­­­taghaly beri shiykizatpen jab­dyq­­­taushylar men  ónimdi sa­typ alushylardyng arasynda se­­nim­di seriktes bola bildi. Ay­bek Bektúrghanúlynyng ai­tuy­­na qaraghanda, kompaniya óz­ әrip­tes­terimen tyghyz jә­ne­ úzaq merzimdi qarym-qaty­nas­­ty jolgha qoyghan. Búl kom­pa­­niyanyng naryqta óz ornyn oiyp túryp enshilep, odan әri damuyna baylanysty kóptegen josparlardyng jýzege asuyna mýmkindik tudyrady. Bir aita ke­terlik jayt,  kәsiporynnyng bir­den ayaqqa túryp, júmysty bastap ketuine sebep bolghan mem­le­­­kettik mekemelerden arnayy kiyimge tapsyrys boluynda. Óit­ke­ni túraqty tútynushynyng bol­­uy ónim óndirushi ýshin eng ma­­nyzdy mәsele. 

«Qazjenilónerkәsip – Al­ma­ty» JShS óz júmysyn bas­ta­ghan az uaqyttyng  ishinde au­yz toltyryp aitarlyqtay biraz jetistikterge qol jetkizip ýl­ger­di.

Kәsiporyn Astana qala­syn­­­daghy kórme-forum qory­tyn­­dysy boyynsha «NADLoC jer­gilikti qúramdy damytu bo­yyn­sha Últtyq agenttigi» AQ ber­gen «Qazaqstanda jasalghan» sertifikatynyng iyegeri; «Qazaq­stan­nyng ýzdik tauary – 2015» aimaqtyq kórme-konkursynyng jenimpazy; «Qazaqstannyng ýzdik tauary – 2015» respublikalyq kórme-konkursynyng jenim­pa­zy; Tigin jәne ayaqkiyim fab­­riy­­kasynyng diyrektory Aybek Bek­túr­ghanov «Núrly jol» no­miy­­nasiyasynyng jәne «Jyl pa­t­rioty – 2015» konkursynyng je­­nimpazy dep tanylghan. JShS-nyng strategiyalyq maqsaty – qazaqstandyq jenil ónerkәsip naryghyn bәsekege qabiletti otan­­dyq ónimmen qamtamasyz etu. Osyghan baylanysty tú­ty­­­­nu­shylar súranysy men qa­­­naghattanu dengeyin baghalau bo­yynsha marketingtik zertt­eu­ler jýrgizilude. 
Álemdik naryqtaghy qiyn ahualgha qaramay elimizding jenil ónerkәsip salasy bir­­tindep qarqyn alyp ke­le­di. IYn­dustriyalandyru bagh­dar­la­­masynyng birinshi bes­jyl­dy­ghynda jyl sayyn ósim bay­qa­l­dy. 2015-2019 jyldargha ar­nalghan Jenil ónerkәsip sa­lasyn damytudyng keshendi jos­pary bekitilgen. Memleket ta­ra­pynan osynday qoldaudyng boluy óndirisshilerge dem berip, júmystarynyng algha jyljuyna sep bolyp otyr.

Jyl basynda Almaty qala­syn­da tamaq, himiya, aghash óndeu, jenil jәne qúrylys sektorynda bes jana joba industriyalandyru kartasyna engizilgen. Sonyng biri – «Qazjenilónerkәsip – Almaty» JShS-y. Memleket basshysy Núr­súltan Nazarbaevtyng Al­ma­­ty qalasyna investisiya, әsi­rese, sheteldik investisiya tartu jayly tapsyrmasy bar. Búl jobalar osy tapsyrmany oidaghyday oryndaugha negiz bo­lady degen senimdemiz.

Isker basshy Aybek Bek­túr­­ghanov Almaty qalasy men respublikalyq kólemde qo­gham­dyq júmystargha belsene at­sa­ly­sady. Fabrika újymy QR Jenil ónerkәsip kәsiporyndary qa­uymdastyghynyn, QR Jenil ónerkәsip kәsiporyndary oda­ghy­nyn, «Qazaqstanda jasalghan» tauar óndirushileri men kәsip­ker­leri qauymdastyghynyng mýshesi. Kәsiporynda shygharylatyn ónim týgeldey ST-KZ sertifikatyn iyelengen.

Negizi Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev otandyq óndirushilerdi qoldau qajettigin ýnemi  aytyp keledi. Múny naqty óz is-әreketimen de dәleldep otyr. Sondyqtan tabighy taza ónimnen jasalghan, baghasy da kónilge qonymdy óz ónimderimizdi alugha asyghayyq. «Kóp týkirse kól» demekshi, әrqaysysymyzdyng qoldauymyz arqyly otandyq óndiristing jandanuyna ýles qossaq, búl ekonomikamyzdyng damuyna ýlken septigin tiygizeri sózsiz. 

Gýlnar Júmabayqyzy

Abai.kz