Jalpy, «Núr Otan» partiyasy Bas Prokuratura jәne basqa da memlekettik organdarmen tyghyz baylanysta júmys istep qeledi. Atalghan organdardyng basshylary, orynbasarlary, deputattar jyl boyy partiyanyng Respublikalyq qoghamdyq qabyldau bólmesinde azamattarmen qabyldau ótkizedi.

Osy daghdy boyynsha «Núr Otan» partiyasynyng Respublikalyq qoghamdyq qabyldau bólimine býgin Qazaqstan Respublikasynyng ishki ister ministri, polisiya general-leytenanty Qalmúhanbet Núrmúhanbetúly Qasymov ózi kelip, ótinish aita kelgen halyqty qabyldady.

Ayta ketuimiz kerek, osy qabyldaudyng habary shyqqaly, telefonymyzda tynym bolghan joq. Arqa men Jetisudan neshe jýzdegen qandastarymyz qonyrau shalyp, Kóshi-qon mәselesi, túraqty tirkeuge túrudyng qiyndyghyn aityp jalbaryndy... Kelgen kauymnyng da qarasy óte kóp boldy. Solardyng eng qomaqty bólimi QHR-nan kelgen etnikalyq qazaqtar.

Olar sol túraqty tirkeuge túruda talap etiletin sottylyghynyng bar nemese joq ekeni turaly ANYQTAMA-nyng qiyndyghy jәne 2013 jyly tórt jylsyz azamattyq berilmeytin etilip asyghys qabyldanghan qatang Zannyng kesirinen әkimshilik qúqyq búzushylyqqa úrynyp, elden tysqary shygharylghan tuystarynyng taghdyry turaly ótinishpen kelipti. 

Mysaly, Almaty qalasyndaghy №93 mektepting 3 «Á» synybynda oqityn 9 jastaghy Meyirgýlding әkesi Úlarbek pen sheshesi Oralhan sottylyqqa baylanysty ANYQTAMA-nyng kesirinen, vizasynyng merzimin ótkizip alghany ýshin әkimshilik qúqyq búzushylyq jazasyna tartylyp, elden shygharylghan. Endi Úlarbek pen Oralhan Qazaqstan Respublikasyna 5 jylsyz kele almaydy. Qarghaday qyz Meyirgýl Almatyda jalghyz qalghan.

 – Qalmúhanbet ata, men sekildi sizding de nemereniz bar shyghar. Maghan kómektesinizshi, ótinem. Ákem men shesheme jәne sonday kisilerge bir jolgha raqymshylyq jasanyzshy. «Núr Otan» partiyasyna sol ýshin Almatydan keldim. Olar Qazaqstangha tez qaytyp oralsynshy. Men olardy qatty saghynyp kettim!, - dep, Meyirgýl uәjin aitqanda, býkil elding say sýiegi syrqyrap-aq ketti. Ministr de ózin qoyargha jer tappay, qatty qinaldy. Hat ústaghan qoldary qaltyrap ketti....

Senator Múrat Baqtiyarúlynyng deputattyq saualyna Polisiya general-leytenanty Qalmúhanbet Núrmúhanbetúly óz qolymen bergen aqparatqa qaraghanda, 2015 jyly 307 etnikalyq qazaq elden tys jerge shygharylypty. 2016 jyldyng alghashqy toghyz aiynda 199 qandasymyz jazagha tartylyp, óz eline qaytarylypty. Al, 2014 jyl turaly derek bermepti. Búl jyly jazagha úshyraghan qandastarymyzdyng sany tipti de kóp boluy mýmkin.

Ministr búl mәseleni shynynda tezdetip sheshpese, qandastarymyz kóship kelgenmen, bәri bir túraqty tirkeuge túra almay, deldaldargha jem bolyp jatqany jasyryn emes. Kóbi әkimshilik qúqyq búzushylyqqa úshyrap, sottyng sheshimimen kelgen eline qaytaryluda. Búl memleketimizdin, Elbasymyzdyng bedeline núqsan keltireri de haq!..

Sóitip, Meyirgýl bastap, qabyldaugha kelgen qandastarymyz týgel ótinishterin aityp, jazbasha ótinishterin tapsyrdy. «Núr Otan» partiyasyna, onyng Respublikalyq qoghamdyq qabyldau bólimining mengerushisi Júmajan Jýkenovke, barlyq qyzmetkerlerine alghystaryn jaudyrdy.

Óz kezeginde biz de tómendegi ýsh ótinishti negizge ala otyryp, mәseleni sheshuding tiyimdi jolyn úsyndyq:

1. «Sheteldikterge jәne azamattyghy joq adamdargha Qazaqstan Respublikasynda uaqytsha jәne túraqty túrugha rúqsattar beru qaghidaty» degen Qazaqstan Respublikasynyng Ishki ister ministrligining №992 búiryghynyn  10 tarmaghynyng 7)-tarmaqshasyna tolyqtyru engizip, «eger halyqaralyq shartta ózgeshe kózdelmese, Qytay Halyq Respublikasynan keletin etnikalyq qazaqtardy qospaghanda;» degen bir auyz eskertpe qostyrsanyz, Qytaydan kelgen qazaqtar búl qorlyqtan qútylady;

(Mәseleni osy jolmen ghana sheshuge әbden boldy. Sebebi, kezinde osy №992 búiryqtyng «azamattyghy bar memleketting jazbasha kelisimi, ol ketu paraghy ne shetelge túraqty túrugha shyghugha arnalghan rúqsatty rastaytyn basqa qújat retinde jýrui mýmkin (bosqyndar dep tanylghan nemese Qazaqstan Respublikasynda pana úsynylghan sheteldikter men azamattyghy joq adamdardy jәne eger halyqaralyq shartta ózgeshe kózdelmese, Qytay Halyq Respublikasynan keletin etnikalyq qazaqtardy qospaghanda);» degen 10 tarmaghynyng 4) tarmaqshasyna da osy eskertpeni qostyrghamyz)

2. Qytaydan kóship kelip, osy mәselege baylanysty túraqty tirkeuge túra almay, vizasynyng merzimi ótip ketken barlyq etnikalyq qazaqtardy qúqyqbúzushylyq jazasyna tartpay, keshirim jasauynyzdy ótinem!

3. Qazaqstan Tәuelsizdigining 25 jyldyghy merekesine oray Últ Kóshbasshysy Núrsúltan Nazarbaev 30 000 qylmyskerge raqymshylyq jasaghaly jatyr. Qazaqstan Respublikasynyng QR Ishki ister ministri mәrtebenizben, eski Zannyng tym qatandyghyn eskere otyryp, Sizding de Qazaqstan Respublikasynyng Ákimshilik qúqyq búzushylyq turaly kodeksine sәikes kóshi-qon zannamasyn búzghany ýshin, 2014 jyldyng 1 qantarynan beri Sot sheshimimen elden tys jerge shygharylghan sol qandastarymyzgha bir mәrte raqymshylyq jasatuynyzdy súraymyn!

Eger, búl mәsele 2016 jyldyng ayaghyna deyin sheshilmese, BAQ ókilderimen baspa sóz mәslihatyn ótkizip, Qytay Halyq Respublikasynda túratyn etnikalyq qazaqtardyng Qazaqstan Respublikasyna kóship kelmeuin mәlimdeuden ózge amalymyz joq ekenin auyzsha da, jazbasha da eskerttik!

Eskertu:

Ishki ister ministri Qalmúhanbet Núrmúhanbetúly búl mәseleni tolyq týsingenin, Sottylyq pen Raqymshylyq turaly mәseleni Ýkimetpen aqyldasatynyn aitty.

Auyt MÚQIYBEK

07.12.2016

Astana

Abai.kz