جالپى، «نۇر وتان» پارتياسى باس پروكۋراتۋرا جانە باسقا دا مەملەكەتتىك ورگاندارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەپ قەلەدى. اتالعان ورگانداردىڭ باسشىلارى، ورىنباسارلارى، دەپۋتاتتار جىل بويى پارتيانىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق قابىلداۋ بولمەسىندە ازاماتتارمەن قابىلداۋ وتكىزەدى.

وسى داعدى بويىنشا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق قابىلداۋ بولىمىنە بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى، پوليتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى قاسىموۆ ءوزى كەلىپ، ءوتىنىش ايتا كەلگەن حالىقتى قابىلدادى.

ايتا كەتۋىمىز كەرەك، وسى قابىلداۋدىڭ حابارى شىققالى، تەلەفونىمىزدا تىنىم بولعان جوق. ارقا مەن جەتىسۋدان نەشە جۇزدەگەن قانداستارىمىز قوڭىراۋ شالىپ، كوشى-قون ماسەلەسى، تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋدىڭ قيىندىعىن ايتىپ جالبارىندى... كەلگەن كاۋىمنىڭ دا قاراسى وتە كوپ بولدى. سولاردىڭ ەڭ قوماقتى ءبولىمى قحر-نان كەلگەن ەتنيكالىق قازاقتار.

ولار سول تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋدا تالاپ ەتىلەتىن سوتتىلىعىنىڭ بار نەمەسە جوق ەكەنى تۋرالى انىقتاما-نىڭ قيىندىعى جانە 2013 جىلى ءتورت جىلسىز ازاماتتىق بەرىلمەيتىن ەتىلىپ اسىعىس قابىلدانعان قاتاڭ زاڭنىڭ كەسىرىنەن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىققا ۇرىنىپ، ەلدەن تىسقارى شىعارىلعان تۋىستارىنىڭ تاعدىرى تۋرالى وتىنىشپەن كەلىپتى. 

مىسالى، الماتى قالاسىنداعى №93 مەكتەپتىڭ 3 ء«ا» سىنىبىندا وقيتىن 9 جاستاعى مەيىرگۇلدىڭ اكەسى ۇلاربەك پەن شەشەسى ورالحان سوتتىلىققا بايلانىستى انىقتاما-نىڭ كەسىرىنەن، ۆيزاسىنىڭ مەرزىمىن وتكىزىپ العانى ءۇشىن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق جازاسىنا تارتىلىپ، ەلدەن شىعارىلعان. ەندى ۇلاربەك پەن ورالحان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا 5 جىلسىز كەلە المايدى. قارعاداي قىز مەيىرگۇل الماتىدا جالعىز قالعان.

 – قالمۇحانبەت اتا، مەن سەكىلدى ءسىزدىڭ دە نەمەرەڭىز بار شىعار. ماعان كومەكتەسىڭىزشى، وتىنەم. اكەم مەن شەشەمە جانە سونداي كىسىلەرگە ءبىر جولعا راقىمشىلىق جاساڭىزشى. «نۇر وتان» پارتياسىنا سول ءۇشىن الماتىدان كەلدىم. ولار قازاقستانعا تەز قايتىپ ورالسىنشى. مەن ولاردى قاتتى ساعىنىپ كەتتىم!، - دەپ، مەيىرگۇل ءۋاجىن ايتقاندا، بۇكىل ەلدىڭ ساي سۇيەگى سىرقىراپ-اق كەتتى. مينيستر دە ءوزىن قويارعا جەر تاپپاي، قاتتى قينالدى. حات ۇستاعان قولدارى قالتىراپ كەتتى....

سەناتور مۇرات باقتيارۇلىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىنا پوليتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى ءوز قولىمەن بەرگەن اقپاراتقا قاراعاندا، 2015 جىلى 307 ەتنيكالىق قازاق ەلدەن تىس جەرگە شىعارىلىپتى. 2016 جىلدىڭ العاشقى توعىز ايىندا 199 قانداسىمىز جازاعا تارتىلىپ، ءوز ەلىنە قايتارىلىپتى. ال، 2014 جىل تۋرالى دەرەك بەرمەپتى. بۇل جىلى جازاعا ۇشىراعان قانداستارىمىزدىڭ سانى ءتىپتى دە كوپ بولۋى مۇمكىن.

مينيستر بۇل ماسەلەنى شىنىندا تەزدەتىپ شەشپەسە، قانداستارىمىز كوشىپ كەلگەنمەن، ءبارى ءبىر تۇراقتى تىركەۋگە تۇرا الماي، دەلدالدارعا جەم بولىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. كوبى اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىققا ۇشىراپ، سوتتىڭ شەشىمىمەن كەلگەن ەلىنە قايتارىلۋدا. بۇل مەملەكەتىمىزدىڭ، ەلباسىمىزدىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرەرى دە حاق!..

ءسويتىپ، مەيىرگۇل باستاپ، قابىلداۋعا كەلگەن قانداستارىمىز تۇگەل وتىنىشتەرىن ايتىپ، جازباشا وتىنىشتەرىن تاپسىردى. «نۇر وتان» پارتياسىنا، ونىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق قابىلداۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جۇماجان جۇكەنوۆكە، بارلىق قىزمەتكەرلەرىنە العىستارىن جاۋدىردى.

ءوز كەزەگىندە ءبىز دە تومەندەگى ءۇش ءوتىنىشتى نەگىزگە الا وتىرىپ، ماسەلەنى شەشۋدىڭ ءتيىمدى جولىن ۇسىندىق:

1. «شەتەلدىكتەرگە جانە ازاماتتىعى جوق ادامدارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ۋاقىتشا جانە تۇراقتى تۇرۋعا رۇقساتتار بەرۋ قاعيداتى» دەگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ №992 بۇيرىعىنىڭ  10 تارماعىنىڭ 7)-تارماقشاسىنا تولىقتىرۋ ەنگىزىپ، «ەگەر حالىقارالىق شارتتا وزگەشە كوزدەلمەسە، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان كەلەتىن ەتنيكالىق قازاقتاردى قوسپاعاندا;» دەگەن ءبىر اۋىز ەسكەرتپە قوستىرساڭىز، قىتايدان كەلگەن قازاقتار بۇل قورلىقتان قۇتىلادى;

(ماسەلەنى وسى جولمەن عانا شەشۋگە ابدەن بولدى. سەبەبى، كەزىندە وسى №992 بۇيرىقتىڭ «ازاماتتىعى بار مەملەكەتتىڭ جازباشا كەلىسىمى، ول كەتۋ پاراعى نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋعا شىعۋعا ارنالعان رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجات رەتىندە ءجۇرۋى مۇمكىن (بوسقىندار دەپ تانىلعان نەمەسە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا پانا ۇسىنىلعان شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامداردى جانە ەگەر حالىقارالىق شارتتا وزگەشە كوزدەلمەسە، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان كەلەتىن ەتنيكالىق قازاقتاردى قوسپاعاندا);» دەگەن 10 تارماعىنىڭ 4) تارماقشاسىنا دا وسى ەسكەرتپەنى قوستىرعامىز)

2. قىتايدان كوشىپ كەلىپ، وسى ماسەلەگە بايلانىستى تۇراقتى تىركەۋگە تۇرا الماي، ۆيزاسىنىڭ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن بارلىق ەتنيكالىق قازاقتاردى قۇقىقبۇزۋشىلىق جازاسىنا تارتپاي، كەشىرىم جاساۋىڭىزدى وتىنەم!

3. قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى مەرەكەسىنە وراي ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 30 000 قىلمىسكەرگە راقىمشىلىق جاساعالى جاتىر. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قر ىشكى ىستەر ءمينيسترى مارتەبەڭىزبەن، ەسكى زاڭنىڭ تىم قاتاڭدىعىن ەسكەرە وتىرىپ، ءسىزدىڭ دە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنە سايكەس كوشى-قون زاڭناماسىن بۇزعانى ءۇشىن، 2014 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان بەرى سوت شەشىمىمەن ەلدەن تىس جەرگە شىعارىلعان سول قانداستارىمىزعا ءبىر مارتە راقىمشىلىق جاساتۋىڭىزدى سۇرايمىن!

ەگەر، بۇل ماسەلە 2016 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن شەشىلمەسە، باق وكىلدەرىمەن باسپا ءسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا كوشىپ كەلمەۋىن مالىمدەۋدەن وزگە امالىمىز جوق ەكەنىن اۋىزشا دا، جازباشا دا ەسكەرتتىك!

ەسكەرتۋ:

ىشكى ىستەر ءمينيسترى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى بۇل ماسەلەنى تولىق تۇسىنگەنىن، سوتتىلىق پەن راقىمشىلىق تۋرالى ماسەلەنى ۇكىمەتپەن اقىلداساتىنىن ايتتى.

اۋىت مۇقيبەك

07.12.2016

استانا

Abai.kz