Esenghaly Raushanov bir súhbatynda auyz әdebiyetining bizding kezimizge әbden kýzelip jetkenin aitty. Ras sóz. Arghyny aitpaghanda, bizding bala kezimizde shaldar aitqan kóp әngimeler qazir joq. Tasqa týsirilmedi, estigenin úmytpaytyn qúimaqúlaq taghy joq. Ákem aitpaqshy, ong qúlaqtan kirgen sóz sol qúlaqtan shyqty da ketti...

Jaqynda Meyirhan aghamnan bir eski әngime estidim. Sony ortagha salayyn. Artyq túsy bolsa, aldyn ala keshirim súraymyn.

Álqissa, ertede bir batyr bolypty. Jekpe-jekting perisi atanghan onyng atyn estigennen-aq jaudyng qúty qashady eken. El batyrdyng arqasynda baraqat ghúmyr keshipti.

Biraq... Batyrdyng da «ýni shyqpaytyn jeri» bar eken. Qatyny kórikti, biraq shaypau bolypty. Kәdimgi «auzynan aq it kirip, kók it shyghatynnyn» naghyz ózi deydi. Búnyng da «ataghy» erinen kem týspese kerek. Bir qyzyghy, batyr ýndemeydi eken.

Bir kýni alys-jaqyndaghy tileules inileri jinalyp, aqyldasady: Qoy, búlay bolmaydy. Ana shaypaudy quyp jibersin, ne bólek auyl bop otyra bersin. Batyrgha qatyn alyp bereyik. Qúdaygha shýkir, jerge qarap otyrghan joq. Eluge jana tolghan erkekke tósek janghyrtu degen, ne tәiiri? Tek el ishinen tandap, qalaghanyn aitsyn. Bәtua osy bolypty.

Júrt jiylyp kelgende batyr quana qarsy alypty. Qonaghasy jelingennen song kelgender sharuasyna kirisedi: Solay da solay.

Qonaqtardy tyndap alghasyn, batyr aitty deydi: «Ýsh uәjim bar. Aytayyn, qalghanyn ózdering sheshinder».

— Al, ait! — deydi qonaqtar.

— Búl jengelering bir baydyng erke, sholjang qyzy edi. Túnghysh ret toy ýstinde kórdim. Ózining úzatylu toyynda. Baratyn jeri de juan túqym eken. Bolashaq kýieui de kelisti jigit. Qyz óte kórikti edi. Kórgen sәtte-aq jýregim dir etti. Adam keyde jete almasyn bilse de, aigha qolyn sozady ghoy, men de sonday kýy keshtim. Qayta-qayta qaray berdim. Bir sәtte kózimiz týiisti. Sodan song maghan qayta qadalghanyn kórdim. Sәlden song taghy qarady. Synap otyrghanday. Ayaq astynan bir sheshimge keldim. Jaqyn jengesi arqyly: «Eger, men dese, pәlen saydyng ishinde kýtem. Shyqsyn!» — dep sәlem aittym. Saydyng ishinde qos attyng jalyn kezek qúshaqtap túryp, Alladan ne tilemedim desenshi. Eger qolym jetse, ómir boyy ayalap ótuge, ýstinen qatyn almaugha sert ettim. Bir kezde sholpynyng sybdyry estilip, kýtken aruymnyng mandayy jarq ete qaldy... Tileules jengeni sol jerde qaldyryp, ekeumiz atqa qondyq. Meni tolyq bilmese de, azamattyghyma senip, әke-sheshesin, bolashaq kelin bop týser júrtyn jerge qaratyp, etegimnen ústaghan sol erligin úmyta almaymyn. Birinshi uәjim — osy!

— Ekinshisin ait!

— Búnyng shaypaulyghyn qoydyru ýshin men ne istemedim. Jay eskertip kórdim. Bolmady. Talay ret qamshynyng astyna alyp, bóriktirip sabadym. Qoymady. Sosyn bir kýni shanyraqqa asyp qoyyp, astyna ot jaqqyzdym. Shyryldap keshirim súrar degem. Qaydaghy... Ýidi ainalyp jýgirip jýrgen inilerimnen sәlem aityp jiberipti: «Ana aghalaryna aityndar, "pәlenshesi" pisti, kelip jesin...». Sodan keyin sýtpen bitken minezding sýiekpen ketetinin úqtym. Mening qazir ýndemeytinim — sol.

— Ýshinshi...

— Jengelerinning minezi shaypau ekeni ras, biraq jatyry — altyn. Alty úl tuyp berdi. Qazir, olar, Qúdaygha shýkir, alty bórige ainaldy. Erterek qimyldasam eshtene etpes edi, endi qartayghanda sheshelerining ýstinen qatyn alyp jatsam, alty auyl bolyp otyrghan olar ne oilaydy? Al men aitarymdy aittym. Qalghanyn ózdering sheshinder!

Qonaqtar samsoz bolyp otyryp qalypty. Sonda bosaghada qymyz sapyryp, әngimeni ýnsiz tyndap otyrghan qatyn aitty deydi:

— Ay, batyr-ay, bir qatynnyng erkeligin kótere almay, әjeptәuir әngime qylghan osylargha sóz shyghyndap otyrghan sende de my joq eken...

Kelgender sonynda jengelerine at-shapan aiyp tólep, әreng qútylypty...

(Jazba Bauyrjan Babajanúlynyng facebooktegi paraqshasynan aldyndy )