Bizding qoghamdaghy әdiletting tarazysy keyde kem tartady, keyde artyq. Shekaradan ótken ananyng bar aqshasyn tartyp alyp, sotqa sýiregenderdi jazalau ýshin ne istemek kerek?.. Eshkim jauap bere almaydy. Besikten beli shyqpaghan qyzdarymyzdy zorlap ketip jatqandardy she? Olardy 20 jylgha sottasang da azdyq etedi. Qasaqana kisi óltirip, Elbasynyng raqymshylyghyna ilinip, tayrandap jýrgender qanshama? Múndaylardy bir Qúday jazalaydy dep qashanghy kóne bermek kerek?

Mening bir aqiqatqa kózim jetti. Qazaqtyng esesin qazirgi zanymyz qaytaryp bere almasyn kýnde kórip jýrmiz. O dýniyege ýmit artyp, qanshama taghdyr azap shegip jatyr. Álsizdi әldi biylep-tóstegen qoghamgha bir ózgeris kerek.

Osydan biraz jyl búryn Qytaygha barghan kezde myna bir oqighany estip tang qalghanym bar. Hanzular qazaq egistik egip otyrghan últaraqtay jerdi tartyp ala bastaghan eken. Sol jerdegi qyryqqa juyq jigit atqa qonyp, beti-auzyn túmshalap alyp, jer ólsheuge kelgen hanzu úlyqtaryn qamshynyng astyna alypty. Artynsha, qyryq jigit qyryq baghytqa qashyp, ústatpay ketse kerek. Osy bir oqigha hanzulardyng zansyz jerdi tartyp aluyn sap tyighan kórinedi. Qazirding ózinde úlyqtar qazaq auylyna barugha jýreksinetin kórinedi.

Mine, bir oqighanyng әseri.

Taghy bir mysal keltireyin. Búl jolghy oqigha Almaty oblysy, Rayymbek audanynyng Narynqol auylynda býgingi kýni bolyp jatyr. Bir әumeser mektep jasyna barmaghan býldirshindi zorlamaq bolyp, qolgha týsedi. Múny estigen narynqoldyqtar ýdire tolqyp, әlgining isin audandyq prokuraturagha tapsyrady. Zang adamdary «qylmysy dәleldenbedi» degen syltaumen әlgini bosatyp jibergen eken. Narynqol halqy tolqyp, jauyzdy óltirmekke bekinedi. Qazir ol syrtqa shyghugha jýreksinip, audandyq ishki ister bólimi ghimaratynda tyghylyp jatsa kerek.

Mine, el ekenimizdi bildiretin jaghday.

Songhy kýnderi bolghan taghy bir oqighany bayandayyn. Almatynyng irgesindegi Qosózen auylynda da bir er jigit jas býldirshindi zorlamaq bolyp, qolyn syndyrghan. Múny әlgi býldirshinning auruhanada jatqan atasy estip ashulanyp, qysymy kóterilip qaytys bolyp ketti.

Qyzdyng taghdyryn bir qúrtyp, shaldyng ólimine sebepker bolghan adamgha qanday jaza layyqty? Múny bizding zanymyzgha salsaq, qylmysker býldirshinning qolyn syndyrghany ýshin ghana jaza shegedi.

Osynday qym-quyt, týrli oqighalar kóbeygen sayyn bizge últtyng namysyn jyrtatyn jyryndy top qúru kerektigi seziledi. Olar kýndelikti emes, jylyna bir ret últtyng esesi keter jaghdaygha toytarys berse, ózgeler ayaghyn andap basar ma edi.

Siz qala oilaysyz?

Shәriphan Qaysar

Abai.kz