Júma, 29 Nauryz 2024
«Soqyr» Femida 34280 3774 pikir 16 Mamyr, 2017 saghat 11:15

Qytaydan "Dimashizmnin" qaupi tónip túr

Jalpy, biz óte osal últqa ainalyppyz. Kýpinbeytin jerde kýpinip, maqtanbaytyn jerde maqtanyp, әiteuir bar danghoylyghymyzdy әlemge әigilegende aldygha jan salmaytyn boldyq. Óz ishimizdegi myqtyny Qytay kelip bastan tayaqpen úryp túryp moyyndatpasa, moyyndamaytyn tonmoyyn, qay әnning esti, qay әnning eser ekenin tynday almaytyn biteu-keren, nening iygi, nening jaman ekenin kórmeytin kórsoqyr el sekildi kýige týsippiz.

Áriyne, últty kinәlau onay. Biraq, Dimash qazir Qytay sahnasyna shyqpaghan jaghdayda ne bolar edi? Qayrat Núrtastyng ólermen dausyna yrghala biylep, Tóreghalidyng "jasandy qylyghyn" bir kórudi arman etip, auzymyzdan suymyz qúryp otyra berer edik. Bayan tәtem ne shou jasar eken dep, eki qúlaghymyzdy "qayshylap" janalyq kýtumen sarylar edik.

Qytay "Ey, qazaq! Sening talantyng myna - Dimash" dep bizding kózimizdi ashty. Dimashty qazaq sahnasynda Dimash ete almaghanymyz ýshin namystan jarylugha tiyis qazaq "Dimash Qytaydy, qala berdi әlemdi moyyndatty" dep kýpingeni beysharalyghymyzdyng belgisi.

Nege shyn talant әlemdi ózine qaratpay, biz onyng qarym-qabiletin baghalamaymyz? Nege Dimashty Qytaysyz-aq býgingindey býkil qazaq (qazaq tanyghandy әlem tanysa jarasymdy emes pe?) tanityn dәrejege jetkize almadyq? Nege әnshi-qúshnashtar qaptaghan telearnalardan Dimashtyng әnderi berilmey keldi? Qayrat pen Tóreghaly dep jyrtylghan qazaq 365 kýnning bir kýninde nege Dimashtyng bir әnin tyndamady? Osynday talantty әnshining osyghan deyin el ishinde bir hit әnining bolmauy nening belgisi?

Búl da meninshe - beysharalyq. Óz jaqsymyzdy tanymay, tanityn óre, bilim, tanymnyng bolmauy quanatyn jaghday emes. Dimashtyng Qytay arqyly әlemge jol tartuy belgili dәrejede bizding kórshi elderding mәdneiytining de (geosayasat pen geoekonomika jayyn qoya túralyq) yqpalynda otyrghanymyzdyng belgisi.

Biz orys degen qojayyngha jalynyp, sonyng tiline әdebiyetimizdi audaryp, mәdeniyetimizdi orystyng sahnasyna shygharu arqyly әlemge qol sozushy edik. Endi Qytay býkil әdebiyetimizdi hanzu tiline audaryp, mәdeniyetimizdi әlemge tanytyp, ghalamdy bizge syilamaq. Ghalam bizdi moyyndar-au, sol moyyndatudyng jolynda qazaqtyng elinen, qazaqtyng jerinen airylyp qalu qaupi artaryn nege oilamaymyz?

Dimash - talant. Sol talant Qytay sahnasyna shyqpaghansha, biz hanzulardy baqa-shayan jep, óz bylyghyna ózi batyp jatqan últ dep tanitynbyz. Bir Dimash ol elding ónerdi qalay baghalaytynyn sanamyzgha sinirip jiberdi. Endi qazaqtan ekinshi Dimash shyqty degen sóz - biz Qytaydyng býkil estradasynan, әnshilerinen habardar bolamyz degen sóz. Odan habardar boldyq degen sóz, ózbekting әnin tyndaghanday hanzu әnin tyndau bastalady. Hanzudyng әni sanany jaulady degen sóz - olardy irgedegi orystay bauyr sanay bastaymyz degenge sayady. Bauyr sanadyq degen sóz, memlekettiligine qater tónedi. Osy qazaqqa qajet pe?

Dimashty tughan - qazaq, tanytqan - hanzu. Endi búl el bizding talanttarymyzdy "aulau" sayasatyn bastaydy. Qarmaqqa kim týsetinin taghy da bilmey, san sogharymyz anyq. Áriyne, artyqtau әngime aityp otyrghan bolarmyn! Biraq, bir shyndyqty moyyndau kerek.

Qytay qazaqqa mәdeny ekspansiyasyn bastady. Oghan tótep beru ýshin ne istemek kerek? Búl endi mәngilik súraqqa ainalady.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

 

3774 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1583
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2283
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3620