Jyldar eskertkishi
Ólenderim- úiqastar jiyny emes-
nәzikteu jandary bar, abaylandar!
Avtor
Ekinshi ómir
Mening qayghymdy úghar kim,
Bir kýni qajyp qúlarmyn.
Janym qashanghy shydaydy,
Tómpeshik bolyp tynarmyn.
Sodan son...
Typ-tynysh bolyp jatarmyn,
Mensiz de tandar atar myn.
Qabirim jýdeu bir shette
Jalghyzdyq dәmin tatarmyn.
Sodan son...
Dostardyng siyrep ayaghy,
Dúshpannyng tynshyp tayaghy.
Úmytar meni sol jigit
«Úmytpaymyn»- deytin bayaghy.
Sodan son...
Oranyp gýlge qabirim,
Baqytty bolarmyn taghy bir.
Dostarym kelip jylaydy
Tirshilikte bolghan jany bir.
Sodan son...
Biletin jandar búrynnan,
Saghynyp kózge jas ta alar.
Jýrekten shyqqan jyrymda
Ekinshi ómirim bastalar!
Óleng turaly ólen
Bir tolghaq qysqanday bop janymdy aldy,
Aytar nәrse janymnan tabylady.
Sol oilardy kestelep bere almay,
Óleng tumay, shirkin-ay, qaljyradym!
Ne auru, ne sau emes kýige týstim,
Bir quanyp, birese kýiip pistim.
Ózge týgel ózimdi týsine almay,
Bir lәzzattyng ap-ashy uyn ishtim.
Bir qylmys jasaghanday qaltyradym,
Typyrlap úsha almay jatyr әnim.
Dýniyege jana sәby әkelgendey,
Janymdy shyp-shyp terlep shaqyramyn.
Sol oimen bir lәzzatqa kenelemin,
Eng baqytty jandargha tenelemin.
Janym menen tәnimnen bólip berip,
Otau qylyp shygharsam degen edim.
Kýige týsem osylay elden eren,
Japyraqtay janymdy tórtke bólem.
Al, adamdar, túryndar qarsy alugha,
Qúdiretti keledi tuyp ólen!
Úmyttyr
Ólendi men sýiemin shyn,
Sol ýshin kirdim maydangha,
Ózing bolshy sýienishim
Alyp shyghar qaydan da.
Qansha ret qosh aitysyp
Kete almadym ólennen.
Kóreyin dep men tartysyp
Oy suyrdym terennen.
Ólenim únap oqyrmangha
Baqyttan basym ainalar,
Quanyshyma ortaq bol da
Qúttyqtap meni, aimala.
Synalyp kelem, janymda jara,
Jýregim múngha tolyp túr.
Qúshaghyna al, súrama da,
Bәrin-bәrin úmyttyr!
Sýiem seni, ómir !
Ayaqtan shalyp bәtuasyz kýnderim,
Úiqysyz, kýlkisiz syrghydy týnderim,
Janymnyng soldy әppaq gýlderi,
Sonda da seni sýiemin, ómir.
Túz seuip janymnyng jarasyna,
Jamannyng salyp qoydyng tabasyna,
Jaqsylyq bar ma, qaldy ghoy kónil,
Sonda da seni sýiemin, ómir.
Byt-shyt bop dosqa artqan senimim,
Mahabbat otyna shalyqtym, eridim,
Sodan song ap-ashy u ishtim, jeridim
Sonda da seni sýiemin, ómir.
Sorgha ainaldy janymdaghy ýmit-kól,
Senbeseng janymda jýrip kór.
Aldaghy kýnderge kýdik kóp,
Sonda da seni sýiemin, ómir.
Jýrgende әldiylep jyrymdy,
Tayaq jep jaqynnan jyghyldym.
Bir emes, birneshe sýrindim
Sonda da seni sýiemin, ómir.
...Ýzilgen bir ýmitimdi jalghadym
Qol búlghaydy oigha aspaghan armanym
Jana atyp kele jatyr tandarym,
Ózindi sheksiz sýiemin, ómir!
Sezbeysin
Sezbeysin, janymnyng búltty aspanyn,
Sezbeysing ghoy jýrekte múng jatqanyn,
Sezbeysing ghoy eshkimdi kerek etpey,
Seni ansap kýtumen kýn batqanyn.
Sezbeysin, janymnyng tabylmady emi,
Sezbey ketting sýietinimdi seni.
Baqyttysyng ba, tabyldy ma tenin,
Qayda jýrsem úmtylmaytynym menin!
Uaqytpen birge emdelgen jaram,
Úmyttym seni, esime almaymyn.
Eleusizdeu keyde kýrsinip qalam,
Syrtym biraq ta baqytty jandaymyn.
Talay jaqsygha boldym da iye,
Kóp asylymdy joghaltyp baryp,
Janymda jýrdin, kózimnen keyde
Ýzilip týsken monshaq bop qalyp.
Kezdesken kýn erte kóktem edi
Beyuaqytta әppaq qar jaughan.
Kók kóilekti qyz esinde me edi,
Jany әppaq jana úshqan qardan.
Áldiylep keyde terbeydi meni
Aytylmay qalghan mahabbat sazy.
Qayda jýrseng de aman bol endi,
Qayran jýrekting úmyta almaytyny!
Kýn men sezim
Kýiip túr kýn ystyq
Lap ete týserdey ainala,
Tymyrsyq, tynyshtyq,
Kelemiz asfalitpen jay ghana.
Oyatpaq bolamyn sendegi
Samarqau sezimdi ýrgilep,
Qalanyng talyqsyp tәni
Jatyr bir tamshy su tilep.
Kóktem men jaz ótip,
Kelgen be kýzin?
Bir syr bermeydi-au
Robottay jýzin.
Mening janym men
Qalanyng tәni bir kýide,
Kezergen erin, erigen asfalit,
Uaqyt shirkin jýitkiydi.
Dotasiya bereyin be
Meni órtegen sezimnen?
Jýregine jol tappadym,
Barlyq kinә ózimnen.
Sening seziming eles pe,
Qúlaq aspay jýregimning ýnine.
Ontýstikting qyzy týgil kýnine
Qara tas ta erip jatyr emes pe?
Aray
Bar tirshilik tynyshtyqqa bólengen,
Dauyldyng bir aldyndaghy tenizdey.
Aq saghymdar jónkip qasha jónelgen,
Shapaghatpen túna almaghan sezimdey.
Tókken núryn aq bas kýmis shyndargha,
Núrly jýzdi aru kýnim keledi
Kórem kýnde ashyq atqan tandarda –
Jany nәzik anamnyng bir minezi.
Móldir búlaq boyjetken bop búralyp,
Ketip barad synghyr kýlki qaldyryp.
Tónip jartas qarap qalghan múnayyp,
Tas jýregin ot sezimge aldyryp.
Sónip ketti-au tirshilik
Jaz...
Aq núr jaughan kýn edi...
Áziline rahattanyp kýlemin,
Sol kezde men qasynda –
Baqyttymyn, gýl-gýl jaynap jýr edim.
Kónilimde esh nәrse joq alansyz,
Kók oraydy belden keship baramyz.
«Saghan ghana arnaytyn bir gýlim bar»
deding «sony birge baryp alamyz».
Keship óttik sugha toly qaqtardy,
Eske aldym júmaqtaghy baqtardy.
Móldiregen kóp gýlderden kóz túnyp,
Jýregimnen aqyq jyrlar aqtardy.
Dedin-daghy «saghan arnar gýlim búl»
Quanyshtan bal-búl jaynap jýzing núr.
Júlyp aldyng nәp-nәzik bir ómirdi
Lezde túnjyrap múngha batty myna qyr.
Kóz aldymda ózgerip ketti dýniye,
Qayghyly marsh oinady qyr kýiine.
Súlulyqty qúrtqan sening qolyna
Týsinbesten qaradym men týiile.
Qolynda jatty jaraly bir tirshilik
Jasaurap kózi, qarap maghan kýrsinip,
dedi-«adamdar, nege júldyng mezgilsiz,
jetilgen de joqpyn әli býr shyghyp»
...Songhy ret qarady da ghashyq kózben kýrsinip,
Sónip ketti kip-kishkene tirshilik.
Ákeme hat
Saghynysh kernep keudendi
Qyzyndy oilap kýni-týn,
Jorytyp keyde týsindi
Jylt etip bir ýmitin,
Alghay* jaqqa qaraylap,
Jýrsiz be, әke, meni oilap?
Tynymsyz tirlik qamymen
Jete almay, әke, ózine,
Oylaymyn Sizdi janymmen
Múng tolyp qara kózime,
Kóre almastay sezilip
Ketemin keyde ezilip.
«Kóp jyl boldy ketkeli,
qatigez bolyp ketken be?»-
dep әke meni sókpeshi,
Bauyrlarym jetkende.
Birgemin dep sezinem
Ózing dep, әke, kóz ilem.
Biz ýshin shashyng aghardy,
Jeter dep sonyng bәri de,
Taghdyrym salghan jarany
Bildirmey kelem әli de,
Tartpasam mahabbat azabyn
Quanysh tirlik sәni me ?
«Qúryp pa jigit auylda?»-
dep sóger meni anam da.
Jebeytin ómir dauylda
Jyp-jyly jýzi sanamda.
Solay dep ózi kýrsiner,
Janymdy mening týsiner.
Ýirettin, әke, siz maghan
«Kópting joghyn joqta» - dep.
Qúrbymdy kórip oilanam,
Ákeler sizdey kóp pa? – dep.
Shyndyqty әr kez jyr qylam,
Tu qylyp algha úmtylam.
Shyndyq saltanat qúrady,
Oghan mende senim mol,
Biraq, qiyanat tayaghy
Qyzyna da tiyip jýr,
Shaghynghanym emes-au,
Shynyqtyrar meni búl.
Saghynysh kernep keudemdi
Sizdi oilap kýni-týn,
Oral jaqqa qaraylap
Jetelep kóp ýmitim,
Sarghaytqan meni saghynysh
Ákeme qaray alyp úsh!
Alghay * - Saratov oblysyndaghy Aleksandrov-Gay stansasy
Kónil
Úghasyng ba, kónil nәzik órmekshining torynday.
Jaryghym-au, seni qaydam, jýregim – ot.
Ómir sýrsek, birge úshyp qús jolynday,
Sezimge iye, maghan adal bolyp ót.
Tazarmaghan qaltarys quystarday,
Kónil degen osyndaydan qalatyn.
Bolyp ketpeyik tuystarday,
Avtobusta bólek biylet alatyn.
Auyrghanda...
Mynau ne, janym, tәnimdi otpen qorshap alghan...
Jýregimde әsem jyr joldary atoy salghan,
Ýstimnen tóngen adamdar kimder, nege appaq ainalam?
...dәrimen osy emdeudi qaydan alghan?
Qúshaghyna al meni, dostarym, әnge salghan
Bas jaqta túrar qaghaz-qalam qayda qalghan?
Berinder qalam, әitpese, tógilip jatyr laghyldar...
Ómir men ólim ortasyndamyn, jýregim qalay damyldar?
Ómir maghan qorqynyshty emes, tek sender,
Jyrlarym, tiri qalyndar!!!
Jýrekterden mәngilik oryn alyndar,
Bolashaqqa meni de alyp baryndar!
Ashyq aitpa oiyndy
Oyymdy aityp em ashyq,
Jau boldy tilim,
Qarang bop kýnim
...shyqpady ýnim!
Oyymdy aityp em ashyq,
Dosyma jaqpady,
Patshagha taqtaghy
...qúdayym saqtady.
Oyymdy aityp em ashyq,
Býlindi toyym,
Qaltyrap boyym,
Jym boldy oiym.
Oyyndy ashyq aitudy...
Qoyyn, qúrsyn, qoyyn!
Raqym aghagha
(R. Abdraymov qaytqanda)
Belgili ghoy bәrimiz de,
Jay tabarmyz mәngilikting ýiinen,
Janymyzdy ajal súmgha aldyryp,
Artymyzda tóbesine ay taqqan
Molalardy qaldyryp.
Bir zapyran keudemde kepteledi,
Týidektelip Jayyqtyng tolqynynday.
Siz bolghanday ol jaqqa jetpegeni,
Alpysqa da jetkizbey aldy qúday.
Jasandylyq jat edi janynyzgha,
Oyy taza jan eding baghymyzgha.
Kóp adam Sizge qarap boy týzeytin
Meyirimdi, núr shashqan asyl túlgha.
«Qaraghym» - dep bastalar jyly sózin,
Kórikti etip jiberetin ómirdi.
Ataq-danqsyz san jýrekting jyrysyz,
It tirlikte qaldyrmaghan kónildi.
Jaqyndasa tazaryp, bir kýige engen,
Jylytatyn qatal mynau uaqytty.
Kózderinizben ómirge qarap ýirengen,
Sizge jaqyn jýrgender de baqytty.
Mynau tayghaq ómirding mysy basyp,
Óldi degen oy kelmeydi basyma.
Zymiyan uaqyttyng súrqiyalyqtarynan qashyp
Ketip qalghandaysyz perishtelerding qasyna!
Jýrek syry
Dir etti-au jýrek, kórgende sening beynendi,
Otyzymda on segizge tolghan kýige endim.
«Sýiem» dep aitpay, janynnan kórseng de
Jýrinkirep baryp әiteuir sen de ýilendin,
Úmytqandaymyn, uaqyt algha sýiredi.
Bilmeymin nege, qadirge jetpes kez be edi,
Áyteuir jýrek sezimindi sening sezbedi.
Qajetsiz qalghan búiymday kórip ózindi,
Qúshaghynda kete bardym ózgenin,
Jón boldy-au - dep, sýimeytinimdi sezgeni.
Ótip jatyr sodan beri qansha jyl,
Jastyq dәuren aityp ótti qansha jyr.
Qara bala múndylau bir әuen bop
Jýregimdi syzdatady, janshady,
Sol әuende toghysqanday barsha mún.
Sol әuende jatyr qansha qazyna,
Múng basqanda qúlaq tigem sazyna,
Bar baqytty kýnderimdi oilasam,
Tireledi sol bir jyldyng jazyna.
Kelse, shirkin, sol bir kýnder taghy da
Bir sәt oral mening sorly baghyma!
Qyz bala
Jýzinen núr taraghan
Jarqyn minez qyz bala,
Ghashyq kózben qaraghan
Aynalagha qyz bala .
Jamandyqtan habarsyz
Jaynandaghan qyz bala ,
Qayda baryp qonarsyz?
Aqqu tekti qyz bala.
A-a-ay, qyz bala
E-e-ey, qyz bala!
Jel tiymegen betine
Jauqazynday qyz bala,
Balghyn mýsin, tósine
Qol tiymegen qyz bala.
Kózinnen ot sónbesin
Jolyng bolsyn qyz bala
Tóbennen búlt tónbesin
Ghúmyrly bol, qyz bala.
A-a-ay, qyz bala
E-e-ey, qyz bala!
Jas eliktey erkelep
Erkin jýrshi qyz bala,
Armanynnan kesh qalmay
Jetip jýrshi qyz bala.
Áppaq, túnyq sezimnin
IYesi bol qyz bala,
Tireging bop tózimin
Baqytty bol, qyz bala.
A-a-ay, qyz bala
E-e-ey, qyz bala!
Syrtynnan kóp sýisinip,
El qarasyn qyz bala
Ishtey ghana kýrsinip
Men jýreyin qyz bala
Perishtesi sezimnin
Qimaymyn ghoy qyz bala,
Qarashyghy kózimnin
Aman jýrshi qyz bala
A-a-ay, qyz bala
E-e-ey, qyz bala!
Qyz bala, qyz bala...
Kýz sureti
Saghynyshtan ba eken
Ýzilip jatyr japyraq,
Kýizeluden be eken
Suytyp ketti atyrap.
Quanyshtan ba eken
Búlttar oinaq salady,
Qayghydan ba eken
Búlaqtar synsyp aghady.
Izdey me әlde bireudi
Tynshymay jel jýgirip,
Dosymnyng әni jetedi
Ánge salghan ýzildirip.
Kýtuden sharshaghan ba,
Shyndardyng basyn aq shalyp,
Ókpelegen baladay ma
Qústar da ketti әn salyp...
Aghamnyng dosy
Aghamnyng bir bar dosy,
Óte jaqsy kóremin.
Izdep kelse aghamdy
Qymyz әkep beremin.
Únamaydy әzili:
«Jigit tandap beremin».
Shynym, onyng sebebi,
...ózin jaqsy kóremin.
Aghama
Agha, maghan renjimeshi,
«Bir saghatta kelem» desem,
It ýrgende jiyi-jiyi
Syrtqa qaray elendesem.
Súramashy sen jengemnen
«Tamaq ishpey ketti qayda?»
Basynnan sen ózing keshken
On segizdi esine al da !
Men emes kinәli
Alghash ret kórgende
Oryndyq úsyndyn.
Aytqan song birneshe
Qysyla otyrdym.
...Ótkenning belgisi
Boydaghy sezim ghoy.
Men emes kinәli,
Eseytken ózing ghoy.
Mahabbat joqta
Joq quanysh, joq qayghy,
Ot jalyn sóngen, bos keude.
Kýiki tirlik – bas qayghy,
Jýrgen bir janmyn ólekse.
Qaraymyn artqa kýiine,
Ýzilgen ýmit armanda.
Tirshilik joqtay dýniye
Mahabbat ketip qalghanda.
Qoshtasu
Uaqyt atty keruenge ilesip,
Saghynyshym ainalghanda sónuge,
Nege kelding qatenmenen kýresip
Jýregindi mәngilikke beruge,
Kelisimge keluge.
Bara almaymyn ózinmen gýl teruge,
«Qoy» dep maghan bireu tyiym salar ma?
Ázirmin-au jýregimdi beruge
Basqa jannyng obalyna qalam ba,
Senimenen kelisimge baram ba?
Ketken kezde menimen qoshtaspastan,
Jýregindi úsyndyng basqa jangha,
Áreng qalgham sol kezde qúlamastan,
Ýmit artyp ertengi atar tangha,
Sonda seni qimagham ózge jangha.
Ólenmenen janymdy júbatamyn,
Ómir әli sýrindirer, qúlatar myn,
Qayghy men talay ret joldas bolgham,
Solyp baryp qaytadan gýl atamyn,
Ómirdi de qiyndyqtarymen únatamyn.
Men seni әrkez, janym, týsingenmin.
Baqytyng tek menimen ólshenbeydi,
Ókinseng de, renji meylin, kýshine min,
Pәk sezim seni eshqashan keshirmeydi,
Ekeumizge ortaq bop sheshilmeydi.
Sýie túryp men seni sýie almadym,
Bilesing ghoy adamgha shuaq janym,
Baqytty boluy ýshin sol bir qyzdyn
Men seni jýregimnen óshireyin,
Beynendi jyrlaryma kóshireyin.
Men senimen tek ýnsiz qoshtasamyn.
Sen ony jylatpashy bosqa, janym,
Tәtti syr bop saqtalsyn kókiregimde
Balausa mahabbatym, syrly baghym,
Saghan degen pәk sezim, әppaq arym!
Qyz syry
Jýregim, neni sezip dirildeysin
Shyrqalar jas janymnyng ýnindeysin,
Álde men qate jasap alas úrdym,
Álde men bir sezimge qarsy túrdym.
Meni bir jarqyl ottyng jalyny shaldy,
Úrlady týnde úiqymdy, kýlkimdi aldy,
Týsindim, jauabymdy estigende,
Qalushy edi jigitterding qashyp qany.
Barady kýnder ótip, ailar jetip,
Saghan degen saghynysh arta týsip,
Ketip baram jigitke meni sýigen,
Qalsanshy, eng bolmasa tittey sezip.
Shirkin-ay, qazaq qyzy úyang keler,
Ayta almay oidaghysyn qiyal kezer,
Jәudirey móldir kózding qarasynan
Bolsa ghoy jigit degen ózi sezer!
Óz jónindi tap janym...
Mynau ómir órinde
Búralang joldyng tórinde,
Jabyrqau kýzding kýninde,
Ómirimning múndy kezinde,
Pәk sezim bastan ótkende,
Dumandy kóktem ketkende,
Sabyrlylyq basqan kezimde
Kezdestin, janym, sen nege?
Ayauly úyang kezimnen
Qatigez jangha kóshkende,
On segiz jasym ózimnen
Sinlimnen oryn tepkende,
Qiyaldaumen, armanmen
Otyzgha jasym jetkende,
Sezim bop qúlap bir keshte
Kezdestin, janym, sen nege?
Men kóp nәrse andadym,
Jaqsylyqty tandadym,
Qarsy kelgen jauyma
Jamandyqqa barmadym.
Boldy óleng armanym,
Dosqa tolyp jan-jaghym,
Jymiidy ýirendim
Túrsa da jylap әz janym.
Myna mening gýl ernim
Bolghan jigit sharaby,
Mahabbatym – tiregim ,
Bolsa da kóp azaby.
Sýrmesem de ómir men birge
Basqany sýiip tandadym,
Eki sýn degen joq mende
Óz jónindi tap, janym!
Kóktemgi elegiya
Salqyn kóktem, tonazidy deneng de,
Bir jaqsylyq tosyp jýrmin elendep.
Baqyttan bir bas ainalyp kól-kósir
Pәk sezimge shomylsam – dep, kelem men!
On segizge jana ghana tolghanday
Eng alghash ret sýiip ghashyq bolghanday,
Kýiki tirlik, pendelikti úmytyp
jәne daghy qu janymdy sor manday.
Pәk kýige ensem jana tughan sәbiydey,
Shuaq bolyp taralsam ghoy әr ýige,
Pir tútatyn eshtene de qalmady
...bir jan bolsa siynatyn tәnirdey.
...sezimdi paraqtarday jyrtyp bәrin,
Uaqyt emder janymnyng tyrtyqtaryn.
Jan úshyryp jamaymyn minut sayyn
Kónilding jamalmaytyn jyrtyqtaryn!
Týsing jyly basqadan...
Týsing jyly basqadan,
Men sýietin jaqsy adam.
Orynyndy basa almas
Eshqashanda basqa jan.
Oyym ortaq ózinmen,
Syryndy úgham kózinnen.
«Kýtemin - degen - tózimmen»
Aynalayyn sózinnen.
Qaray almay kózine,
Bildirmesten ózine,
Sýiem seni sonshalyq,
Jýrgeysing sen sezine.
Qúshaghyng sening ot-jalyn,
Órtendim men qansha ret.
Tәtti lәzzat ansadym,
Demalys alyp kelip ket.
Týsing iygi basqadan,
Meni sýigen jaqsy adam.
Orynyndy basa almas
Eshqashanda basqa jan !
Sen meni alghash sýigen týn
Esinde me ?
Órtep meni ot demin,
Qúshyrlana ópkenin,
Talyqsyp jattym sonda qúshaghynda,
Tótep bere almadym kýsh-aghymgha.
Bir әlsiz kýige týskem,
Týsim be ne bop ketkem?
Bas kóterip bir sezimder myng túrdy,
Qúshaghynnan shyqpaqshy bop búlqyndym.
Qaytalanbas sol bir kezdin
Tәttiligin sen de sezdin.
Móldir sugha qúnyqqan bir adamday,
Sýie berding basyndy almay aimalay.
Qyzghanyp týnnen tymyrsyq,
Qos qayyng japty shymyldyq.
Til almaghan baladay tyndy jel de,
Ay bizden úyalghanday ketti mýlde.
Tamshylar dirildedi janarymda,
Osy kýide mәngige qalarmyn ba?
Kermek dәmin sezbeding be kóz jastyn
«Boy jettin» dep, sýiip ony qúrghattyn.
Baqytymdy taptym býgin,
Sonda sezdim ómirding tәttiligin.
Sýimey aq qoy, onsyz da janyp baram
Qúshaghyng syiqyrly ma, talyp baram.
Keshpeseng dәl osynday sezimdi,
Tәttiligin tattym deme ómirdin.
Sol bir týnnen ómirge ghashyqtyghym bastaldy,
Berile oqy bastadym «mahabbat» atty dastandy.
Almaty kýni – aq nóser
Almatynyng kýninde
Búltsyz taza kóginde,
Minezi bar súludyn
Tez ózgergish, kilt etpe.
Bar halqy búl qalanyn
Ýirengen qol shatyrgha,
Minezin Alatauymnyn
Salmaysyng ghoy talqygha.
Minezimmen ózimnin
Bir úqsastyq tabamyn,
Oty oinap kózimnin
Oydan búlttar jabamyn.
Bezep otpen kógimdi
Jalyn bolyp janbasam,
Silkileuge ózimdi
Bir nóserlep almasam!
R. Sýleymenova
Abai.kz