Pavlodar oblysynyng әkimi

Bolat Baqauov myrzanyng nazaryna

Kerekude  birynghay qazaqtar qonystanghandyqtan  el auzynda «Kazkray» atanghan yqsham audannyng  balalary  negizinen Abay atyndaghy №10 orta mektepte oqydy.  Kenes imperiyasynyng kezeninde  oqushylar sany azany saldarynan  jabylyp qala jazdaghan jalghyz qazaq mektebining jaghdayy  elimiz egemendikke qol jetkizgen song  onaldy.

Oblysty  Ghalymjan Jaqiyanov basqarghan 1997-2001 jyldary mektepke ýlken ózgerister engeni jadymyzda.  1999 jyly  «liysey»  mәrtebesi  berilui mektepting abyroyyn arttyryp,  ózge  yqsham audandardaghy balalardyng  da keluine yqpal etti, sóitip oqushylar sany kóbeydi. Endi shәkirtterding  qúramyn san jәne sapa jaghynan retteu kózdelip, jartysyna juyghy basqa mektepterge auystyryldy, olargha da qolayly  jaghday jasaldy. Amal ne, Gh. Jaqiyanovtan keyin jaqsy bastama jayyna qaldy, tipti  problemalar tuyndap, týiindele týsti.

Birde oblys bilim beru basqarmasynyng basshysy Baqyt Bekseyitovagha liysey-mektepting syiymdylyghyn keneytu mәselesi boyynsha  súraq qoyghan edim, jauaby  kónilimdi  qanaghattandyrghan joq.  Kóp úzamay birinshi synyptardyng sanyn qysqartu bastaldy. Aytalyq,  liyseyde búryn 4 birinshi synyp bolsa, keyin ýsheu ghana ashylghan. Samal Aytqazina diyrektorlyqqa taghayyndalghan byltyrghy oqu jyly 1 ghana birinshi synyp ashyldy!

Biyl birinshi synypqa 26 býldirshin  qabyldandy. Esesine, búlardan azyraq bal jinaghan 60 shaqty  býldirshinning  ýkili ýmiti ýzildi!  Byltyr da sonshama ýmitker  liyseyde oqu mýmkindigine ie bola almady desek, songhy 2 jylda 120-day  jas óskinning óz ortasynda tamyr jaya almaghanyn andaymyz.  Búl san aldaghy oqu jyldarynda kóbeye beredi.

Mәsele  – býldirshinderding liyseyge týse almauynda emes, ýilerining janyndaghy mektepte oqy almauynda! Óitkeni, ýmitkerlerding deni sol manda túratyn qazaq otbasylarynyng balalary ekeni kýmәnsiz. Endi «Kazkraydaghy» ata-analar 6-7 jasar  býldirshinderdi  ózge audandardaghy mektepterge  aparu, әkelu, qosymsha sabaqtargha, pәndik ýiirmelerge qatystyru ýshin qansha uaqytyn júmsaydy? Jauyndy-shashyndy kýnderde, avtobustar  keshigetin, ya jolaushylargha  lyq tolyp keletin kezderde qaytpek kerek?  «Bala  sergeldeni» az qamtamasyz etilgen, tolyq emes, kóp balaly otbasylardy  qarjy shyghynyna da úshyratpay ma?  Búl  súraqtar tek ata-analardyng basyn auyrtatyn kýrdeli  súraqtargha   ainaldy!

Samal Aytqazinanyng aituyna qaraghanda,  liyseydegi oqushylar sany  azaysa, sapaly bilim beru dengeyi  jogharylay  týsedi eken. Sol  sebepti birinshi synyptardyng sanyn qysqartqany  óte dúrys  bolghan.  Eger  bilim jәne ghylym ministrliginin  liysey-mektepterge degen talaby eskerilip, bastauysh synyptar  mýlde jabylsa,  zandyq-qúqyqtyq túrghydan  negizdi kórinedi...

Samal Aytqazinanyng  sózi týzu, qisyqtyghy joq. Tek   odan   búrynghy diyrektorlardyng barlyghy  oqushylargha  sapaly bilim beru mәselesimen emes, әnsheyin oqushylardyng sanyn arttyru isimen ghana ainalysqan-au...  degen kýpir oilargha jeteleydi  eken.

Liyseydegi jaghday osynday bolsa, «Kazkraydyn» bir shetine jaqyn ornalasqan,   1800 oqushy oqityn  Bauyrjan Momyshúly atyndaghy №22 orta mekteptegi jaghday tipti basqasha.  Juyrda  qújattaryn tapsyrghan  283 býldirshinning  barlyghy mektepke qabyldanyp, 10 birinshi synyp ashyldy! Diyrektorymen sóilestim,  «Dayyn asqa tik qasyq» boludy kózdemey, sannan sapa shygharugha qos bilegin sybanyp dayyn otyr!   Aytpaqshy, әlgi  liyseydegi oqushylar sany 700-ge de jetpeydi...

Sonymen, «Kazkraydyn» balalary qayda oqidy?   Búl  saual oblys bilim beru basqarmasy  basshysyn  da, mektep diyrektoryn da mazalamaytyn siyaqty, biraq oblys  basshysyn  oylandyruy kerek qoy.

Ghalymjan  Jaqiyanovtyng kezindegidey  bastauysh synyptar  liysey manyndaghy jeke ghimaratqa kóshirilse, №19 orta mektepte oqityndardy  tasymaldau ýshin arnayy avtobustar  bólinse,  liysey-mektepting syiymdylyghyn úlghaytu maqsatynda qosymsha oqu korpusyn salu jospary jasalsa, kәnekiy?..

Mening oiymsha, ata-analargha «Bekseyitova týiini» siyaqty kórinetin  problemany qaraudy keyinge syrghytpay,  biyl  sheshe bastau kerek.  Eng aldymen, taghy bir birinshi synyp ashu isin dereu qolgha alghan jón.

Al   problemanyng tolyq sheshimin tabu  ýshin  kelesi jyly  «Kazkray» balalary týgeldey syiyp, alansyz oqityn  jalpy orta bilim beretin  mektep salynugha tiyisti. Sonda ghana liysey-mektepting manynda túratyn býldirshinder  sergeldenge  týspey,   qalypty jaghdayda bilim alugha qol jetkizedi.

PS: «Kazkray» balalarynyn  problemasy sheshilgennen keyin oblystyng bas pedagogy  Baqyt Bekseyitova men liysey-mektepting basshysy Samal Aytqazina  liyseydegi bastauysh synyptardyng bәrin jauyp tastasa da óz erikteri nemese  sanauly  oqushylardyn   tandauly liyseyine ainaldyrsa da  óz yqtiyary...  «Qazanshynyng erki bar qaydan qúlaq shygharsa  da» degen, qalauy bilsin...

Arman Qaniy,

Pavlodar qalasy, Pavlodar qalasy

Abai.kz