Qaraghandy ​​oblysynda temeki tartugha salynghan tyiymdy búzghan shylymqorlarlardyng arqasynda bujdet 44 millionnan astam tengege tolyqty.

Búl turaly Qaraghandy ​​oblystyq ishki ister departamentining jergilikti polisiya qyzmeti habarlady.

Jyl basynan beri Qaraghandy ​​oblysynda belgilenbegen oryndarda temeki shekkeni ýshin 8077 adam әkimshilik jauapkershilikke tartyldy. Negizi, adamdar ýiding dәlizderinde, jappay demalys oryndarynda jәne memlekettik úiymdarda temeki shegip, jii zang búzady.

Mәselen, jappay demalys oryndarynda — teatrlar, kinoteatrlar, konsert zaldary, týngi klubtar, múrajaylar, kitaphanalar jәne taghy basqa oryndarda temeki shekkeni ýshin oblystyng 934 túrghyny jauapkershilikke tartyldy. Memlekettik úiymdarda temeki shekkeni ýshin — 885 adam, oqu oryndarynda — 928 adam, qúqyq búzushylardyng basym bóligi ýy dәlizderinde temeki shegudi únatatyndar qúraydy- 5280 adam.

QR Ákimshilik qúqyq búzushylyq turaly kodeksining 441-babyna sәikes, jekelegen qoghamdyq oryndarda temeki búiymdaryn tútynugha tyiym saludy búzghany ýshin aiyppúl 3 ailyq eseptik kórsetkishti qúraydy (1 AEK — 2269 tenge), yaghny 6807 tenge. Eger búzushylyq qaytalansa, aiyppúl 6 ailyq eseptik kórsetkishke ósip, 13 614 tengeni qúraydy.

Taqyrypqa túzdyq bolsyn, Qazir temeki ónimderining aksiz mólsherlemesi Ortalyq Aziya elderinde әrtýrli. 1 myn  temekige ol Qazaqstanda 8,5 dollardy qúraydy. Qyrghyzstanda  3,2 payyzdyq aksizdik mólsherlemeden basqa  bólshek baghanyng 7 payyzy kóleminde alym alynady. Al  Tәjikstanda ol  1 dollardy qúrasa,  Ózbekstanda jergilikti ónimde  6  payyz, importtyq ónimde 13 payyz kóleminde belgilengen.  2005 jylghy derek boyynsha eng tómengi aksizdik mólsherleme   1 myng dana temekige Úlybritaniyada - 264, Fransiyada - 181, Germaniyada -  162, Italiyada - 109, AQSh-ta - 108, Bolgariyada - 100, Rumyniyada - 90, Týrkiyada -  88, Litvada - 86, Japoniyada - 72 dollardy qúraydy. Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymy ózge elderge bólshek saudada ony   70 dollargha jetkizudi úsynyp otyr.

Qazir әlemde jyl sayyn 70 milliard dollardyng temeki ónimderi satylatynyn eskersek, naryqtaghy zansyz ónimning ýlesi aitarlyqtay ekenin angharugha bolady. Býgingi tanda ol Europalyq Odaqtyn  birqatar elderinde 40 payyzdy, al Qazaqstanda 2 payyzdy qúraydy.  1 myng dana temekige de TMD  elderi onyng mólsherlemesin  70 dollargha kótergen jaghdayda oghan júmsalatyn jeke tabystyng ýlesi   2015 jyly  Reseyde 1,4 payyz;  Qazaqstanda 1,7 payyz,  Belaruste    2,5 payyz, Ázirbayjanda   3,1 payyz,  Ukrainada  3  payyzdy qúrauy  mýmkin. Sarapshylardyng payymdauynsha,  1-1,7 payyz aralyghy qauipti, al odan joghary bolsa qaterli dep sanalady. Óitkeni әlemdik tәjiriybede shyghyn kólemi artqan sayyn   zansyz ónimdi tútynu dengeyi óse týsetinin kórsetip otyr. Mәselen EuroOdaqta 2010 jyly onyng dengeyi  Litvada - 42,5,  Latviyada - 42, Bolgariyada - 32, Estoniyada - 18, Polishada -10,2, Vengriyada - 5 payyzdy qúraghan.

Abai.kz