Elimizde qylmys kórsetkishi azaydy
Búl turaly býgin Məjilis qúqyq qorghau qyzmetining prosessualdyq negizderin janghyrtu məseleleri jónindegi zang jobasyn qarau barysynda Bas prokuror Jaqyp Asanov aitty, dep habarlaydy Abay aqparat.
Jaqyp Asanov tergeu organdary qylmysty tez ashamyz dep artyq ketui mýmkin ekendigin jetkizdi.
«Tergeu barysynda qúqyqqorghau organdarynyng biyligi, qúzireti kóp. Ol adamnyng jәngimesin jasyryn tynday alady, jýris-túrysyn shekteydi, qamay alady, andidy, mýlkine tyiym salady. Múnday biylik kez kelgen memlekette bar. Biraq qúqyqqorghau organdary qylmysty ashamyz dep artyq ketip qaluy mýmkin. Sondyqtan zannyng basty mindeti – osynday zansyzdyqqa tosqauyl bolu. Adamnyng qúqyghyn jәne qylmyspen kýresu arasyndaghy balansty ústap túru kerek. Sol sebepti eldegi ahualgha baylanysty qylmystyq zangha әr memleket ózgeris engizip túrady. Mysaly, AQSh-ta terrorizm kóbeydi. Sol ýshin Patriotizm aktisi degen arnayy zang qabyldady. Ol arqyly qúqyqqorghau organdarynyng qúziretin kýsheytti, FBR-gha, SRU-gha biraq ókilettik berdi. Europa elderi de tiyisti shara qoldanady», - dedi ol.
Sonday-aq, Bas prokuror 20 jyl búrynghy kórsetkishpen salystyrghanda, elimizde asa auyr qylmys kórsetkishi azayghanyn mәlimdedi.
«90 jyldary qylmys órship túrdy. Sonda biz qúqyqqorghau organdaryn kýsheyttik. Elbasy qylmyspen kýresudi óz qolyna aldy. Sonyng nәtiyjesinde 96 jyldan bastap adamgha qarsy jasalatyn asa auyr qylmystar jyl sayyn azayyp keledi. Mysaly, 80 jyldardy Kenes kezenindegi eng keremet kezi dep esepteymiz. Qazir sol kórsetkishpen salystyrghanda, kisi óltiru eki ese azaydy. 90 jyldary KSRO koloniyalarynda 105 myng adam otyrsa, qazir ýsh ese qysqaryp, 35 myng adam otyr. Sol jyldary әlemde jýz myng adamgha shaqqanda ýshinshi orynda boldyq. Qazir 70-orynda túrmyz», - dedi Jaqyp Asanov.
Bas prokuror búryn aqparat jabyq bolghandyqtan, qylmys az bolyp kóringen. Qazir eshkim jasyrmaydy, sol sebepti qylmys ta kóp bolyp kórinedi.
«Elimizding qúqyqqorghau salasynda jaqsy ózgerister bolyp keledi. Biraq barlyghy qazir qylmys kóp, búryn az edi dep esepteydi. Sebebi, qazir qylmys turaly aqparat tez taraydy. Óitkeni qazir bәri – ashyq, búryn jabyq edi. Halyq kóp nәrseni bilmeytin. Bir qylmys bolsa, internette jyldam tarap, el bolyp talqylaymyz.
Al, endi ekinshi jaghynan. Statistika bayaghyday ótirik emes. Búryn asa auyr qylmysty jasyrsa, әri ketse, sógis beretin. Qazir ol ýshin sottaydy. Talay әriptesimiz sottaldy. Sondyqtan qazir oghan kóp bara bermeydi. Mening aitayyn degenim, qazaqstandyqtardyng ómiri qauipsizdik jaghynan jyldan jylgha jaqsaruda. Kisi óltiru, densaulyqqa auyr ziyan keltiru siyaqty auyr qylmystar azayyp jatyr», - dep týiindedi ol.
Abai.kz