Biz, Ertis-Kereku ónirining bir top ziyaly qauym ókilderi men el aqsaqaldarynyng atynan Sizge hat joldau sebebemiz, ótkende óziniz basqaryp otyrghan «Abai.kz» portalynda Pavlodar oblysynyng әkimi Bolat Baqauovty qaralaugha baghyttalghan Shәriphan Qaysar esimdi adamnyng maqalasy jariyalandy. Biz osy negizsiz jazylghan maqala jayly ózimizding pikirimizdi bildirip jәne joldap otyrghan hatymyzdy «Abai.kz» portalynda jariyalauynyzdy súraymyz.

Bayqaghanymyz, Shәriphan Qaysar (eger búl avtordyng shyn aty-jóni bolsa) atalmysh maqalany bireulerding tapsyrysymen jazdy ma deymiz. Áytpese, búl jaqty kórip-bilip almay, bas joq, kóz joq, japtym jala, jaqtym kýie deuge bola ma? «...Pavlodar oblysynyng tizginin ústaghan Bolat Baqauov syndy әkimderdi el týstep tanymaydy. Áyteuir osy ónirdi basqaryp, kresloda otyr demeseniz, Baqauovtyng shiyding basyn syndyrghanyn estigen adam joq» – dep jazghan Q.Shәriphannyng qanday dәlelge sýiengeni belgisiz.

Eger de Shәriphan Qaysar jurnalistik ar-újdany taza, aqiqatyn aitatyn azamat bolsa, osy ónirge arnayy kelip, aimaqtyng әleumettik-ekonomikalyq, ruhany tirligimen tanysuy kerek edi. Biraq avtor olay etpey, Úly Abaydyng esimin alyp otyrghan internet basylymdy  aidyn-kýnning amanynda jaman atqa qaldyryp otyr.

«Baqauov El men Elbasynyng senimin aqtay aldy ma?» degen maqala oblystyng ekonomikalyq ahualy, әleumettik jay-japsary turaly naqty derekter keltirilmey jazylghan. Avtordyng oidan-qyrdan jinaghan alyp-qashpa sózdi jeleu etip, taqyrybyn aiqaylatyp qoyyp jazghandaghy maqsaty ne?

Maqala avtoryna da, basqalargha da aitarymyz, eger kórer kóz, estir qúlaq bolsa, aimaghymyzgha Bolat Júmabekúly basshylyqqa kelgeli, talay auqymdy sharalar atqarylyp jatyr. Sonyng barlyghy bolmasa da, birazynan habardar eteyik.

Aqiqatyn aitu kerek, búl kisi basshylaqqa kelgeli, ónirding ekonomikalyq-әleumettik damuy qarqyn aluda. Búghan deyin qansha әkim auyssa da, talay jyldardan beri qolgha alynbay kelgen qordaly mәselelerding de týiini sheshile bastady. Songhy eki jyl ishinde oblys ortalyghynyng kórkin búzyp túrghan, tozyghy jetken eki qabatty baraq ýiler búzylyp, olardyng ornyna zәulim ghimarattar salynyp jatyr. Búrynghy eski ýilerding ornynda «Saryarqa» atty shaghyn audan qúrylyp, qanshama jyldar eski baspanalarda túryp kelgen qala túrghyndary keng de jayly pәterlerding kiltterine ie boldy.

Bolat Júmabekúly әr auylgha sapaly auyz su tartu ýshin Parlament deputattarymen kelissózder jýrgizip, budjetten qomaqty qarjy audarugha qol jetkizdi. Aldaghy tórt-bes jyldyng kóleminde oblysymyzdyng barlyq auyldary sapaly auyz sugha qol jetkizedi dep josparlap otyrmyz. Búghan deyin býtkil oblys boyynsha ortalyq su jýiesi audan ortalyqtarynyng ishinde Bayanauylda ghana bolmaghan eken. Qazir Bayanauylda jer astyndaghy granit tastar qoparylyp, kent ishinde auyz su tartylyp jatyr.

Odan bólek agrarlyq sala men industriya jýiesi óz dengeyinde damuda. Onyng barlyghyn jaza beruge hattyng kólemi kótermeydi. Eger barlyghyn óz kózimen kórem degen jurnalist bolsa, búl jaqqa kelsin, aqparat úsynyp, aralatugha biz qashanda dayynbyz.

Ózderiniz bilesizder, Pavlodar óniri orystanudyng salqyny qatty tiygen aimaq. Auru batpandap kirip, mysqaldap shyghady demekshi, ol dertten әli de tolyqtay aiygha almay jatyrmyz. Biraq basshylyqqa B.Baqauov kelgeli últ ruhaniyatyn týletu baghytynda da aitarlyqtay sharalar atqaryluda.

Jyl sayyn dәstýrli týrde birneshe mәrte oblystaghy ziyaly qauym ókilderimen, qalamgerlermen, aqsqaldarmen kezdesu ótkizip, olardyng talap-tilegine qúlaq asyp, aitylghan úsynystardy ýnemi qoldaumen keledi.

Jyl sayyn oblystaghy Jazushylar Odaghynyng mýsheleri men óner iyelerine aranuly granttar bólinedi. Byltyrghy jyly budjet qarjysyna jergilikti aqyn-jazushylardyng qazaq jәne orys tilderinde kitaptaryn shygharyp berdi. Búl dәstýr biyl da jalghasyn tappaq.

Kereku óniri qazaqtildi basylymgha zәruleu ekenin bilesizder. Osyghan baylanysty arnayy qor qúrylyp, sonyng janynan tarihiy-tanymdyq, әdebiy-kórkem «Aqbettau» degen jurnal shyghyp jatyr. Oblys әkimi búghan da ruhany qoldau bildirip, dәl osynday últtyq baghyttaghy iygi bastamalardy barynsha qoldap keledi. Sәtin salsa, biylghy jyly ólketanu baghytynda dýniyeler jariyalaytyn «Elmúra» atty qazaq-orys tilinde taghy bir jurnal jaryq kórmek.

Byltyrghy jyly jergilikti aqyn-jazushylar, óner iyelerimen bolghan kezdesulerding birinde oblys әkimi aimaqtaghy balabaqshalardyng bәrinde oqytudy taza qazaq tilinde jýrgizsek degen úsynysyn aitqan. Óitkeni, balanyng tili qay tilde qalyptassa, sol tildi ómir boyy úmytpaytyny belgili. Áriyne, búnyng bәri bir kýnde iske asyp ketpesi belgili, biraq iygi bastama qolgha alynyp, óz jemisin berip jatyr. Qazir basqa últ ókilderine memlekettik tilge qúrmetpen qarau balabaqsha, balalar ýiining qabyrghasynan sanalaryna sinirilude. Osynyng bir mysaly, balalar ýiinde qazaq tәrbiyesin kórip ósken Aleksey Lodochnikov degen jasóspirim Elbasynyng aldynda Aqan serining «Balqadisha» әnin shyrqap, otyrghandardy tang qaldyryp edi.

Ertis-Kereku ónirin ontýstiktegi oblystarmen salystyrugha bolmaydy. Jergilikti últ ókilderining ýlesi jana ghana 50 payyzgha jetip otyr. Osynday sebepterden, búl jaqta bir kóshening atyn ózgertuding ózi qanshama qiyndyqtar tughyzady. Bolat Júmabekúly basshylyqqa kelgeli búl sharua da týzelip, sonau kenes uaqytynan beri myzghymay kele jatqan Lenin atyndaghy kóshe ótken jyly Astana kóshesi bolyp ózgerdi. Odan basqa taghy da ondaghan kósheler qazaqshalandy.

Pavlodar qalasynda Abylay zamanynyng qaharmany Malaysary batyrgha, Ekibastúz qalasynda ghúlama Mәshhýr Jýsip Kópeyúlyna eskertkishter túrghyzugha múryndyq boldy. Mәshhýr Jýsip Kópeyúlynyng kesenesi janyndaghy tәu etip kelushilerge arnalghan zamanuy qonaqýiding qúrylysyna da ruhany jәrdemshi Bolat Júmabekúlynyng ózi boldy. Osynyng bәri Kereku ónirinde istelip jatqan iygi sharualaryng bir parasy ghana.

Endi osy hatqa sebep bolyp otyrghan Shәriphan Qaysardyng maqalasyna kelsek, onyng sauatsyz jazylghan dýnie eken kórinip túr. Ózin-ózi syilaytyn jurnalist búlay jazbasa kerek edi. Az-maz derekterdi ghalamtor betinen alyp, tiyse terekke, tiyemse bútaqqa dep siltey bergen. Kez kelgen sauatty jurnalist biledi, ekonomika taqyrybana qalam tartam degen adam әueli sifrlardy sóiletedi. Mysaly, ónirge qansha investisiya kirdi, sonyng nәtiyjesinde qansha júmys oryndary ashyldy? Josparda qanday baghdarlamalar bar? Kәsiporyndardyng jyldyq tauar ainalymy qanday? Oblystyng ishki jalpy ónimi qanday dengeyde? Búdan jergilikti halyq qanday payda kórip otyr, taghysyn taghylar. Al, Sh.Qaysar myrzanyng maqalasy birynghay qaralaudan ghana túrady. Sondyqtan, «jýz ret estigennen, bir ret kórgen artyq» degendey, jazam degen qalamger búl jaqtaghy tirlikti óz kózimen kelip kórgeni dúrys.

Qúrmetti Dәuren Quat myrza!

Kez kelgen qazaq tilindegi aqparat qúraly ózin últ ruhynyng qorghaushysymyn dep sanaydy. «Abai.kz» portaly jayly biz de solay oilaymyz. Sondyqtan soltýstiktegi ýlken aimaqta últtyq qúndylyqtarymyzdyng janashyry bolyp jýrgen Bolat Baqauov syndy azamatty sizder qaralamay, kerisinshe qoldaularynyz kerek dep oilaymyz. Shama kelse, «óser elding balasy – birin-biri batyr deydi» degen ataly sózdi ústanayyq. Bizding aitayyn degenimiz osy edi. Árdayym isteriniz algha basyp, oqyrmandarynyz kóp bolsyn !

Izgi niyetpen Pavlodar oblysy ziyaly qauym ókilderi men aqsaqaldarynyng atynan:

Bóken Qyzghariyn, Sosialistik Enbek eri

Saghadat Ysqaqov, Sosialistik Enbek eri

Múrat Rahmetov, Pavlodar oblysynyng qúrmetti azamaty

Mýkaram Shýlenbaev, Pavlodar oblysynyng qúrmetti azamaty

Qorabay Shәkirov, Pavlodar oblysynyng qúrmetti azamaty

Qany Arman, Qazaqstan Jazushylar odaghy oblystyq filialynyng diyrektory

Sosial Áyten, jurnalistika ardageri

Baybosyn Saylau, QJO mýshesi, aimaqtyq «Aqbettau» jurnalynyng redaktory.

Jayyqbaev Núrbol, oblystyq «Saryarqa samaly» gazetining redaktory

Sýleymen Bayazitov, QJO mýshesi,jazushy

Aqyn Alaqan, QJO mýshesi, jazushy

Viktor Semeriyanov, QJO mýshesi, aqyn

Qabdrash Abzal, Pavlodarnews.kz aqparattyq agenttigining tilshisi

Aybek Oralhan, «Nayzatas» әdebiy-kórkem, qoghamdyq sayasy jurnalynyng jauapty hatshysy (qol qongshy barlyghy 80 adam).

Abai.kz