QR Senatynyng deputaty Darigha Nazarbaeva hanym songhy kezderi qazaq eli qabylday qoymaytyn birtýrli bastamalar kóteretin bolyp jýr. Byltyr ol «Óte tayau uaqytta bәrimizge qytay tilin de ýirenip alugha tura keledi» dep mәlimdeme jasaghan edi. Osy sózden keyin el arasy alatayday býlinip, qarsy pikirler kóbeyip ketken. Ol shudy shybyn shaqqan qúrly kórmegen Darigha Núrsúltanqyzy biyl taghy bir týiitkildi mәselening astyna shoq salyp, ýrlemekke ynghay tanytty. Ol - Qytaydy vizasyz elge kirgizu mәselesi.

"Hanzulardy elge vizasyz kirgizeyik" degen bastama qazaq qoghamynyng tarapynan qabyldanbasy anyq. Biraq, songhy kýnderdegi "Qytaydyng halqy Qazaqstangha vizasyz kiretin bolypty" degen daqpyrttyng astarynda oghan elding qúlaghyn eptep ýirete beru sayasaty jatqanyn keshegi Darigha Núrsúltanqyzynyng sózinen bayqap qaldyq.

Keshe Abai.kz aqparattyq portalynda "Darigha Nazarbaeva aziyalyq «Silk viza» shengenin engizudi úsyndy" degen maqala jariyalandy. Búl bireulerge jay ghana aqparat bolyp kórinui mýmkin. Biraq, olay emes. Sol maqalada Darigha hanym bylay deydi. "Ortalyq Aziyanyng barlyq kórnekti jerlerin kórgisi keletin shetel turisterining bizding elderge keluin yntalandyru manyzdy. Sondyqtan da aziyalyq «Silk viza» shengenin qalyptastyruymyz kerek". 

Darigha hanym, shetel turisterining qamyn oilap túr ma, joq әlde Qytaydyng ba? Aziyalyq «Silk viza» shengeni engiziler bolsa, ol elder tiziminde Qytay mindetti týrde bolatyny anyq jay. Búl iydeya - tek qazaqqa emes, býkil Ortalyq Aziyagha qauip tóndiredi.

"Shengen" sózine qysqasha týsinikteme bere ketsek, artyq bolmas. Shengen degen - «Europa Odaghynyng birqatar elderi arasynda tólqújattyq jәne kedendik baqylaudy alyp tastau turaly kelisim». 1985 jyly 14 mausymda Shengen qalashyghynda qol qoyylghan. Qazir shengen vizasy 23 memlekette rәsimdeledi.

Dәl sol siyaqty aziyalyq «Silk viza» shengenin qalyptastyramyz deuge Qazaqstan ghana emes, tútas Ortalyq Aziya elderining әleumettik ahuly sәikespeydi. Búl -  birinshiden.

Ekinshiden, Euraziyalyq Odaqty qúrghanday býirekten siraq shygharyp alyp, sosyn odan qútyla almay jýretin bolamyz.

Ýshinshiden, dәureni jýrip túrghan jannyng sózin zang dep qabyldaytyn tabanynda býri joq shendilerimiz jeterlik. Olar da qúr qiyalgha berilip, osy iydeya negizinde Qytay men Reseyge etegimizdi birjola asha saluy әbden mýmkin.

Qosh! Darigha dedi eken dep, kóne salugha qazaq beyildi emes. Dese de, astyrtyn aitylghan oidyng úshtyghyn shygharu - bizge paryz dep bilemiz.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz