Qazaqstan men Qytay shekarasy shektesip jatqan, jaqyn kórshi el bolghanymen mýlde eki bólek әlem. Basqa jaghyn aitpaghanda Qazaqstan jeri ken, adamy az bolsa, Qytay kerisinshe milliard halqyn qayda syighyzaryn bilmey otyrghan memleket.

Eki elding bir-birine degen kózgharasy men týsinigi de mýlde ózgeshe. Búny eki elding baspasóz betterinde qarsy tarapty qalay beynelep jazatynynan anyq bayqaugha bolady. Elimizdegi aqparat qúraldary Qytaydyng bizding jerimiz men baylyghymyzgha kóz alarta qarap otyrghanyn ashyq jazady. Elimiz halqy da shyghystaghy kórshimiz turaly sóz bolsa kirpidey jiyrylady.

Al Qytay aqparat qúraldary kerisinshe Qazaqstandy tili jetkenshe maqtap, bir kesek mayly et retinde surettep, auyzdarynyng suy qúridy. Olar osylay óz jerine syimay jatqan elin "batys shekaramyzda bir batpan qúiryq bar" dep qyzyqtyra týskisi keletini sózsiz.

Jaqynda Qytaydyng ýlken aqparat agentikterining biri sina.com saytynda belgisiz avtordyng maqalasy jariyalandy. Maqala taqyryby: «Qytaylyq turis jigitterding Qazaqstangha sayahattauynyng basqasha sebebi» dep atalady. Aytpaghy, Qytay jigitterin bizding elge qydyryp keluge qyzyqtyratyn eng manyzdy sebep — әdemi qyzdarymyz eken.

Qytay saytynda jariyalanghan suretter

Maqalada Qazaqstanda er men әielder jan sanynyng tepe-tendigi saqtalmaghany aitylady.

Er - az, әiel - kóp. Onyng ýstine qyzdary óte súlu. Sondyqtan búl elde erler «erkelep» jýr. Tipti, keybir erler әielining júmys istep, otbasyn asyrauyna ýirenip alghan. Sol ýshin qytay jigitter búl elge barsa «qyzdar bazaryn» qyzdyratyny sózsiz.

Qazaqstannyng qazirgi damuy ótken ghasyrdyng sekseninshi jyldaryndaghy Qytaydy elestetedi. Búl elding jerasty baylyghy mol. Damu orayy kóp. Qytay jigitteri enbekqor, saudanyng jayyn jaqsy biledi. Qazaqstangha barsa ýlken bolashaq kýtip túrghany sózsiz. Ol elde bir jigit tórt әiel alugha bolady. Demek, búl jaghday da qytay jigitterdi batysty betke alugha jigerlendirui tiyis.

Eng manyzdysy, eki el jaqyn kórshi. Memlekettik baylanys jaqsy. Eki elding biyligi jaqyn, dostyq qatynasta. Qazaqstangha barghan qytaylyqtargha eshqanday qiyndyq tumaydy.

Mine, bizge búiyrghan «qúdayy kórshimizdin» kózdegeni osynday. Maqala avtorynyng bar oiy qytaylyqtardy barynsha qyzyqtyryp, Qazaqstangha túmsyghynan jetelep alyp kelu ekeni kórinip túr.

Bir esepten, sheteldikterding bizding elge osynday týsinikpen qarauyna ózimizde sebepkermiz. Mәselen, «elimizde bir jigitke jeti qyzdan keledi» dep sandyraqtap jýrgender qanshama. Aqylgha syimaytyn osy sóz talay qyzdyng ózin qor sezinuine, aqymaqtau jigitterding «qyztandaghysh» auyrugha shaldyghuyna sebep boldy. Orayy kelgende aita keteyik, statistika komiytetining mәlimeti boyynsha elimizde qazirgi tanda erler sany 8 865 101, әielder 9 439 397 adam. Demek, paryq anau aitqanday alshaq emes.

Ekinshiden, elimiz biyligining sheteldik kәsipkerler men turisterdi qúshaq asha qarsy alatyn ústanymy olardy esirtip jibergeni shyndyq. Qazaqstanda tek qazaqtyng ghana qúqyghy taptalatyn, al qalghan últ pen halyqtyng qúrmetke bólenetini jasyryn emes. Osyny bilip alghan Qytaylar da óz azamattarynyng Qazaqstangha kelse jaman bolmasyn bilip otyr.

Núra Matay

Abai.kz