"Mamont" tilder
Tilding de mamonty bolady. Ghylymda ólgen yaky ólu aldyndaghy tilderdi solay ataydy.
Álemde jyl sayyn birneshe til joyylyp ketedi. Ózining myndaghan jyldyq qalyptasu tarihyna qoldy bir siltep, qúlpytasqa ainalyp, joq bolady. Afrika men Aziya, Europa men Amerikada búl ýrdis ýzdiksiz jýrip jatyr.
Bir tilding joyyluy qanday qayghy? Odan asqan qasiret joq shyghar myna ómirde?..Bir til joyyldy - demek bir últ joyyldy. Sol últ qalyptastyrghan mәdeniyet, tarih joq boldy degen sóz.
Afrikany alyp qarayyqshy. Bishuo tilinde - 1, beraku tilinde - 2, nluu tilinde - 3, mabiyre tilinde - 3, baldemu tilinde - 5, nday tilinde - 5, ndjerep tilinde - 6, mpre jәne masalat tilderinde - 10-12 adam sóileydi. Ol adamdar ólgen sәtte, búl tilder de joyylady. Myna әlem tipti onday tilding bolghanyn da úmytyp ketedi. Óitkeni osy uaqytqa deyin joyylghan 2000-nan astam tilding qaysysyna qayghyryp, aza tútqan edik?! Sondyqtan til joyyldy degende, últ joyyldy deu kerek.
Qanday tilder joyylady? Birde-bir ghylymy enbek jazylmaghan, birde-bir memlekettik zang qabyldanbaghan, sóileu ayasy kýibeng tirlikting dengeyinen kóterilmegen tilder sózsiz joyylady. Uaqyt kenistigine baylanysty jana sózdermen tolyqpaghan kedey tilder joq bolady. Sondyqtan qazaq tilin ghylymy tilge ainaldyru asa manyzdy. Qazaq tiline sapaly týrde kitaptardy audaru sonyng bastamasy. Qazirgi "100 kitap jobasynyn" kitaptaryna osy túrghydan riza boldym. Endigi tanda memlekettik qújattar men zandardyng barlyghy derlik memlekettik tilde qabyldanuy qajet. Sonda ghana qazaq tilining róli arta týspek. Bizding til "mamont tilder" qatarynan tabylmasyna senemin, alayda onyng tek qana kýibeng tirlikting tili bolyp qaluyn qalamaymyn.
Ashat Qasenghalidyng facebook paraqshasynan
Abai.kz