Endi әne-mine degende Qazaqstanda kezekti ret kezekten tys preziydent saylauy ótedi. Saylaudyng resmy nәtiyjesi asa bir intriga tudyra qoymasa da, búl jolghy ýmitkerler de, elektorat ta belsendi. Ýmitkerler de, olardy qoldaushylar da, oghan qarsylar da kóp balaly analar da, bәri, bәri belsendi. Endi sanauly kýnder qaldy. Saylau – 9 mausymgha belgilengen.

Al Aqordagha aryz aitqan analar men әdiletsiz sottardan qajyghan halyqtyng shuy kýn sanap artyp keledi. Tipti saylau men saylanushylardyng sarsany ekinshi plangha ysyrylyp qalghanday. Óz elinde, óz jerinde baspanasyz bosyp jýrgen batyr analardyng tilegi jalghyz – baspana. Jә, aitpaghymyz ol da emes. Tranzittik kezeng ghoy. Saylau jaqyn. Qoghamda narazylyq ta kýshine enip túr. Syrtqy faktordyng biyliktegi mýddesi taghy bar. Áyteuir әlek kóp. Álektenushiler kóp.

Qazaqstan shekarasyna Resey әskeri tartyluda

Búl «Zakon.kz» deytin sayttyng jazghany. Taqyryp ta solardiki, maqala da solardiki. «Moskovskiy komsomoles» deytin gәzetting oryssha maqalasyn qazaqshagha qotarypty. Týpnúsqa taqyryby – «Na orenburgsko-kazahstanskoy graniyse zamechena povyshennaya aktivnosti» eken. Taqyrybyn sylap-sipap, júmsartyp qoyghanymen, Andrey Sobolev deytin tilshi shekaranyng shegendeluin Qazaqstandaghy saylaugha әkep tiregen eken. Maqalada:

«Shekaralyq aimaqtarda әlde bir manyzdy oqighagha dayyndyq jýrip jatyr. Auyldarda joldargha tas tóselude. Barlyq qonaq ýiler brondalghan. Bólmelerdi әrleu júmystary jýrgizilude. Jergilikti túrghyndar birneshe kýnnen beri әskery tehnikalar men ýlken budkalar tiyelgen kamazdardy bayqaghan.

News.rambler.ru mәlimetinshe, Resey men Qazaqstan biyl eki elding aumaghynda ótetin әskery oqu-jattyghugha qatysu ýshin әsker almasady. Resey әskeriyleri kórshi respublikagha barady. Al bauyrlas memleketting әskeri bizge keledi.  Qazaqstan óz әskery bólimshelerin Reseyge jóneltedi. Sondyqtan әskeriylerding búl belsendiligi aldaghy Halyqaralyq әskery oiyndargha qatysty.

Biraq bir "no" bar – әskeriy-shtabtyq jattyghudyng uaqyty Qazaqstandaghy preziydent saylauymen túspa-tús kelip túr, ol elde saylau 9 mausymgha belgilengen. Osy bir qozghalystar sol elde tuyndap otyrghan shiyelenistermen baylanysty boluy mýmkin. El biyligi qauipsizdik sharalaryn qolgha alyp jatyr.

Kórshi elde bәri beybit ayaqtalyp, shekaragha tartylyp jatqan әskery kýshter – shynymen de tek oiyn bolsa eken dep ýmittengimiz keledi».

Qazaqstan men Resey birlesip әskery jattyghular ótkizip túratyna ras.  Sonday bir oqu-jattyghu sharasy biyl da ótetini turaly 2019 jyldyng nauryzynda belgili bolghan. Reseyding «Sentr – 2019» әskery jattyghu sharasyna Qazaqstannyng da Qaruly kýshteri qatysatyny resmy habarlanghan.

Resey QK Bas shtabynyng bastyghy, RF Qorghanys ministrining birinshi orynbasary Valeriy Gerasimov sóz alyp, «Qazaqstan Ortalyq Aziyadaghy eng basty strategiyalyq odaqtasymyz» dep sóilegen. Sol jerde Gerasimov «Sentr - 2019» oqu-jattyghu sharasyna Qazaqstan әskeri de qatysatynyn aitqan.

«Býginde әue qorghanysy boyynsha birlesken aimaqtyq jýieni jetildiru qolgha alynghan. Sonday-aq, últtyq qaruly kýshterdi biriktirip qoldanu da qarastyrylyp jatyr. Qazaqstan men Resey yntymaqtastyghy tek ekijaqty ghana emes, EQYÚ, TMD jәne ShYÚ ayasynda da damyp keledi», degen edi Gerasimov.

Meyli ghoy, Resey әskery oqu-jattyghuyn ótkizsin. Oghan bizding әskerimiz de baryp qatyssyn, kórsin, bilsin-aq. Dese de, Reseyding nauryzdan beri aityp jýrgen jattyghuy bizdegi preziydent saylauymen túspa-tús keluin sәikestikke jory alamyz ba?

Al Qazaqstannyng Qorghanys ministrligining resmy saytynan Qazaqstan әskeri Reseydegi oqu-jattyghu sharasyna qatysady, ya qatysyp jatyr degen aqparatty izdep taba almadyq.

Tapqanymyz – 31 mamyr kýngi myna bir aqparat. Onda «Qazaqstannyng qaruly kýshterinde qauipsizdik sharalary boyynsha әdistemelik-núsqau beru sabaqtary ótkizilude» dep jazylghan eken. Aqparatqa sensek, búl núsqau sabaqtary әskerding jazghy mausymgha dayyndyghyn pysyqtau ýshin-mis. Oghan da sengendey bolayyq...

Al jaqynda ghana Ishki ister ministri Erlan Túrghymbaev mәlimdeme jasady. Saylaugha baylanysty 7-12 mausym aralyghynda Qazaqstan polisiyasy kýsheytilgen rejimde  júmys jasaytyn boldy. Saylau kýni barlyq aimaqta qauipsizdik sharalary kýsheytiledi.

«9 mausymda saylau, ol óte erte bastalady. Qauipsizdikti qamtamasyz etu ýshin bizding patruli barlyq jerde júmys isteydi. Búl saylau kezinde ótkiziletin qalypty sharalar», - deydi ministr.

Týiin

Sonymen, 9 mausymda preziydent saylauy. Soghan baylanysty polisiya kesheytilgen rejimge auyspaq. Al Resey әskeri shekaragha jaqyn keldi. Oqu-jattyghu ótkizbek. Nege Reseyding búl is-sharasy dәl 9-mausymnyng aldynda qolgha alynyp jatyr? Bizding kókeyde osy saual túr. Búqaralyq aqparat qúraldaryndaghy osy bir alandatqan saualgha elimizding kýshtik qúrylymdary jauap berui kerek. 

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz