Saryarqanyng tósinen,  dalamyzdyng tórinen oryn alyp, el astanasy jayqalady degende barlyghymyz quandyq. Astana statusyna say memlekettik tilding boy kóteriluining úiytqysy jәne ana tiline janashyr túlghalary úiysqan Qazaqstan halyqtaryn qazaq tili tónireginde ýndestirip, júmyldyratyn ortalyqqa ainalatynyna senip edik. Ókinishke qaray, el kýtkendey bolmady. Áytse de, shahar júrty elimizding sayasy jәne qoghamdyq ómirine aralasu belsendiligin joghaltqan joq. Osy kýni biyliktegiler bas qalada ózderin jaysyz sezingenge úqsaydy. Sebebi, tiregi bolghan adamgha adal lebizderin bildirip, preziydentke taghy da eskertkish qoyylsyn degen әngimelerdi kóp aityp jýr. Erteng zaman ózgerip jatsa, sol pәtshagharlar jana kelgen biylikke adaldyqtaryn bildirtip, әlgi eskertkishterdi birinshi bolyp alyp tastaydy emes pe?!

Saryarqanyng tósinen,  dalamyzdyng tórinen oryn alyp, el astanasy jayqalady degende barlyghymyz quandyq. Astana statusyna say memlekettik tilding boy kóteriluining úiytqysy jәne ana tiline janashyr túlghalary úiysqan Qazaqstan halyqtaryn qazaq tili tónireginde ýndestirip, júmyldyratyn ortalyqqa ainalatynyna senip edik. Ókinishke qaray, el kýtkendey bolmady. Áytse de, shahar júrty elimizding sayasy jәne qoghamdyq ómirine aralasu belsendiligin joghaltqan joq. Osy kýni biyliktegiler bas qalada ózderin jaysyz sezingenge úqsaydy. Sebebi, tiregi bolghan adamgha adal lebizderin bildirip, preziydentke taghy da eskertkish qoyylsyn degen әngimelerdi kóp aityp jýr. Erteng zaman ózgerip jatsa, sol pәtshagharlar jana kelgen biylikke adaldyqtaryn bildirtip, әlgi eskertkishterdi birinshi bolyp alyp tastaydy emes pe?!

Qúdaydyng keng jerine injenerlik kommunikasiyalaryn jýrgizip, halyqqa kóbirek jer telimderin berip, ýy salugha múrsat berse shahar tynysy keneyer edi. Mәselen, halqy tyghyz qonystanghan ghalam elderining ózinde býgin «suburbanizasiya» nemese «jasylgha qonys tebu tolqyny» qarqyndy jýrip jatyr. Al bizde әkimshilik ghimarattar men túrghyn ýiler birining ýstine biri túrghyzylyp jatqan jayy bar. Onsyz da tar aulalardyng ishinde kenseler men dýken- dýngirshikter tym kóbeyip ketken. Esikting aldyna qaz-qatar qoyylghan avtokólikterden balalargha oiyn alany da qalmaghan. Tyghyz salynghan shahardyng jaysyzdyghy adamnyng tynysyn taryltady emes pe. Tipti, sahara dalagha tym biyik salynghan ýiler ersi kórinedi.

Urbanizasiya industrializasiyamen qatar jýredi jәne túrghyndardyng ózindik qala mәdeniyeti qalyptasady. Eger Elbasy mәlimdemesine say 2030 jylgha deyin Astana qalasy túrghyndarynyng sanyn milliongha jetkizemiz desek, óndeushi ónerkәsip salasyn jәne biznes-infraqúrylymdarynyng damuyna ýkimet halyqpen júmyla júmys isteui kerek. Memleket industriyasyn úqsata almaghan ýkimetke taghy da jana tapsyrma berudi týsinu qiyn.

Qazaqstanda qazaq halqyn periyferiyalyq túrghydan shygharmay, Kenes ókimeti elimizde iri qalalardy salu barysynda kelimsekterdi ýiip-tógu sayasatyn jýrgizip, әdeyilep qala júrtyn orystandyryp otyrdy. Býgin de sol kelimsekter úrpaghy ózderin industrialdy qogham ókilderine jatqyzady. Sebebi olar bizge: «biz ketsek kýndering qaran» degendey óresiz sózder aitudan úyalmaydy. Soghystan keyingi jyldary qughyngha úshyraghandar men әskery tútqyndar kýshimen salynghan ónerkәsipting tehnologiyasyn janartpay, kenes ýkimeti songhy tamshysyna deyin syghyp otyryp óz paydasyna qoldandy. Tozyghy jetken óndiris oryndary Egemen Qazaqstangha múralyqqa qala berdi. Tәuelsiz elimizding basshylary kenes ýkimetinen qalghan bar dýniyeni talan-tarajgha salyp, jekeshelendirip qol-qolgha satyp jiberdi. Basqa týk qalmaghan song shetel investisiyasyna bet búryp, aqsha súrap qoldaryn jaydy.

Alystan arbalap shetel qúrylysshylaryn qala qúrylysyna tasyghansha óz mamandarymyzdy nege tartpasqa. Qúdaygha shýkir, ózimizde de tepse temir ýzetin, ónerli de zerek jandar óte kóp. Endigi jerde iri qalalardaghy joghary jәne kәsiptik-tehnikalyq bilim jýiesin kýsheytip, kәsiby mamandarmen elimizde industrialdy qogham qalyptastyrudy biyliktegiler basty nazargha aluy shart. Bolashaqta qala manayyndaghy auyldardan  shahargha júmysshylar kýshin kóptep tartugha jәne eki aralyqqa jii qatynaytyn transport mәselesi de sheshilui kerek. Osydan baryp, kýsheygen megapoliske qajetti qala aglomerasiyasy da qalyptasady.

Elbasynyng qala halqyn kóbeytemiz degen sózin Astana túrghyndarynyng tabighy ósimin ósiru qamymen aiytty ma, joq taghy da tayrandaghan kelimsektermen milliongha jetkizbek oiymen aiyttyma eken?

Qazaqstangha jyl sayyn keletin 200 myng kelimsekti qanatynyng astyna alghan ýkimetting týri jaman. Sәtin kýtip bayyrghy halyqty joq qylyp eritip, lap beruge dayar kelimsekter sany sheksiz. Sondyqtan, el bolyp qauipsizdigimizdi ózimiz oilamasaq bolmaydy. Nәpaqa tabu ýshin daladan qalagha auyp kelgen jergilikti azamattargha biylik nege qamqor bolmaydy?

Shahar túrghyndarymen de ýkimet dos emes, qalamyzda kommunaldyq qyzmetting tútynu baghasy aspandap túr. Azyq-týlik tauarlary da aitarlyqtay qymbat. Tizbektep aita berse basqa da kemshilikteri óte kóp. Jay ghana bir mysal, budjetten әkimshilik ghimaratty túrghyzugha bólingen qarajatty «iygerudin» qamyn oilaghan tapsyrys berushi myrzalar ózderine qolayly bas merdigermen qol alysyp kelisedi. Aqyry qúrylysy ayaqtalghan obektini tapsyru jәne qabyldau prosessi kezinde quyrshaq tehnadzor qyzmetin aragha salyp, ghimaratty paydalanushy jaqqa aqaularymen qabyldauyna qyspaqtaumen kóndirip, qol qoydyryp ótkizip jiberip otyrady. Keyin zardap saldaryn shahar túrghyndary kórip jatady. Osy salada tas bolyp qatqan jemqorlyqqa eshkimning de tisi batpaytyngha úqsaydy.

Tartymdy anyz negizinde Astana qalasy ortasynda túrghyzylghan biyik te, әsem «Astana-Bәiterek» monumenti shahar júrtyna jetip jatyr. Kózi tiri adam tónireginde qoldan anyz jasap eldi aldap ne qylamyz. Qala qúrylysynda qyrshyn ketken qúrylysshylar qanshama, әrqaysysyna dastan arnaugha túrady.

«Abay-aqparat»