«Ákim bol, halqyna jaqyn bol» degen babalar danalyghy qazaq biyligin qyzyqtyra qoymaydy. Halyqqa qyzmet etui tiyis әkim-qaralar júrtshylyqtan mýlde jyraqtap ketken. Ózderin halyqtyng qyzmetkeri emes, biyleushisi sekildi sezinedi. Ol shyndyq.

Sóitken әkimder keyde qanghalaqtap halyqtyng arasyna týsedi. Mýmkin esep beru ýshin, mýmkin shyn niyetimen. Biri velosiyped teuip, biri qoghamdyq kólikke minedi. Endi biri sharualarmen birge júmys istese, endi biri kóshe tazalap jatady.

Ókinishtisi, osynyng bәrin halyq "qara piar" retinde qabyldaydy. Álgi әkim-qaralar búl әreketterdi keyde shyn kónilimen istese de, júrtshylyqty sendire almaydy. Qarapayym halyq "atyn shygharu ýshin" dep qolyn bir silteydi. Boldy. «Ótirikshining shyn sózi zaya» degen osy bolsa kerek...

Biyl nauryz aiynyng basynda Batys Qazaqstan oblysynyng әkimi әkimi Altay Kólginov qalany qardan tazalau júmystaryn kóru ýshin týn ishinde tekseruge shyqty. Kommunaldyq qyzmetterding ókilderi shahar kóshelerin qardan tazartu júmystary tәulik boyy jýrgizilip jatqanyn jetkizdi. Al әkim qar tazalau júmystarynyng qarqynyn arttyru turaly tapsyrma berdi.

Mausym aiynyng sonynda Almaty qalasynyng әkimi bolyp taghayyndalghan Baqtjan Saghyntaev qalamen jaqyn tanysugha tyrysty. Júmysyn jezókshelerdi tazalaudan bastaghan әkim megapolisting eki tizgin, bir shylbyryn qolgha ala sala problemalyq audandardy aralap shyqty.

Týrksib, Nauryzbay audandaryn aralaghan әkim atalghan audandarda su, jaryq, jol, qoghamdyq kólik mәselesin jedel sheshu kerek dep tapsyrma berdi. Keyde túrghyndardyng ýiine deyin kirip, hal-jaghdaylarymen tanysty. TIpti, bir әiel әkimdi ýine kirgizbey qoyghan edi. Ony da әlemjeli әjeptәuir talqy jasady.

Shilde aiynyng ortasynda Týrkistan oblysynyng әkimi Ómirzaq Shókeev Sayram audanyna barghan is-saparynda júmysshylarmen birge jýk kóligine saban tiyedi.

Búl aqparatty oblys әkimining kenesshisi Sәken Qalqamanov jariyalady. Onyng aituynsha, әkim ýshin qolyna júmys qúralyn ústau janalyq emes. Bala kezinen-aq múnday júmystargha әbden ýirengen.

«Ómirzaq Shókeev búrynghy Shymkent oblysy,  Bәidibek audanyndaghy Shayan auylynda ósti. Ol bala kezinen auyldyng qara júmysyna ýirengen», - dedi Qalqamanov.

20 shilde Premier-Ministr Asqar Mamin Qoyandy su qoymasyn tazartu boyynsha «Birge – Taza Qazaqstan» ekologiyalyq aksiyasyna qatysty. Aksiyagha qatysqan 1200-den astam adamnyng ishinde QR Ýkimetining mýsheleri, Núr-Súltan qalasynyng әkimi, Aqmola oblysynyng әkimi, memlekettik jәne qoghamdyq úiymdardyn, diplomatiyalyq korpustyn, jergilikti atqarushy organdardyng ókilderi boldy.

Qolyna dorba alyp, su qoymasynan qoqys sýzgen Ýkimet basshysy barlyq ónirlerding әkimderin, ekologiyalyq belsendilerdi, jastar úiymdary men eriktilerdi osy bastamany qoldaugha shaqyrdy.

Premier-Ministrding bastamasy jerde qalghan joq. Ónir әkimderi atalghan ekologiyalyq aksiyagha ýn qosty. Qyzylorda oblysynyng  әkimi Quanyshbek Ysqaqov búl júmysqa bilek sybana kiristi. 150-ge juyq qyzmetkerlerin ertken ónir basshysy Aral audany Kókaral bógetining janyndaghy aumaqty tazalady. Sonymen qatar, oblys әkimi óz qaramaghyndaghy barlyq audandar men eldimekenderdi «Birge – Taza Qazaqstan» aksiyasyna qatysugha ýndedi.

Órkeniyetti elderde shendi-shekpendiler, әkim-qaralar halyqtyng bel ortasynda jýredi. Olar ýshin әkimning avtobuspen jýrgeni tipti tansyng emes.

Al bizde she? Bizde halyq әkimdi, әkim halyqty kórmeydi. Astana jaqtaghy aq jaghalylardy aitpaghanda, shalghayda jatqan әkimderding ózi ózderin orta ghasyrdaghy han-patshalar sekildi ústaydy. Olardyng aldyna kiru ýshin kýnshilik jerden atynnan týsip, jýrelep jýrip kelip, esik qaghuyng kerek.

Sodan da bolar, bir әkimning halyqtyng arasyna bara qalghany, kezdesip, sóilesip túrghany jahandyq dengeydegi janalyq ispetti kórinedi. Álgi әkimning әlgi әreketin әkimdiktegi әkki menedjerler birinshi bastap jarnamalaydy-ay, kelip. Al aqparat qúraldary jerden jeti qoyan tapqanday jarysa jazady, ony. Biraq, halyq bәri-bir senbeydi. Piar ýshin, esep beru ýshin jýr dep esepteydi.

Al sol әkimderding әjeptәuir niyetine nege júrt senbeydi? Búghan birinshi kezekte biyliktin, biyliktegi bilgishterding ózderi kinәli. Aq jaghalylar jylyna bir mәrte tóbe kórsetip joq bolyp ketpey, qajet kezinde halyqtyng arasynda jýrse, kópshilikting kekesinine emes, qoshametine bólener edi ghoy.

Bir jaghynan qarasanyz, qazir piardyng uaqyty. Kimning jarnamasy kóp, sol útatyn kez. Sondyqtan әkimder de piarshyl bolyp ketken. Qaytsin, endi, tyrbanyp tirshilik etu kerek. Búryn әleumettik jelide siz ben biz sekildi qarapayym halyq qana otyratyn. Qazir, Preziydentting ózi mindettedi. Jogharghy basshynyng ózi baqylap otyratyn bolghandyqtan, әkimderde amal bar ma, әiteuir әleumettik jelide jarnamalanyp jatyr, hal-qadirinshe.

Dese de, aitpaghymyz, әkimder men shendi-shekpendiler jenil jarnama ýshin jelide jyltynday bergenshe, júrtpen jylyna bir ret emes, kýn sayyn jolyghyp túrsa, eldegi siresip qatqan әleumettik-ekonomikalyq problemalar tezirek sheshiler me edi?..

Quanysh Qappas

Abai.kz