Кешегі кеңестік кезеңде орыс халқын «ұлы орыс халқы» деп төбемізге көтеріп келдік. Көп адам «старший братқа» өлердей сенді. Сөйтіп жүргенде тәуелсіздік алдық. Көп нәрсеге жаңаша қарайтын болдық. 2014 жылы Ресей Қырым түбегін аннексиялаған соң Ресей тарихы мен мәдениеті туралы көп сырлардың беті ашылды. Украин тарихшыларының айтуынша орыстар славян халықтарына жатпайды екен. Орыстар Алтын орда заманында фин-угор халқы мен моңғол-түркі халықтарының ассимляциясынан пайда болыпты. Киев Русі мен Московия кнәздігі мүлде екі бөлек көрінеді. Алтын орданың солтүстік ұлысы болып табылатын Московия өзінің билеушілерінен салық жинауда алған құзіретін кеңірек пайдаланған. Алтын орда ыдыраған кезде басқыншылықпен жер көлемін үнемі кеңейтіп отырған.

Ал орыс елінің бұрынғы «мақтаныштары» бүгінде мынандай ақиқаттармен айшықталыпты:

√ Екінші жаһан соғысының соңында Хиросима мен Нагасакиге тасталған атом бомбасының жасалу құпиясын орыстар аша алмаған. Ақыры оның сызбаларын 1946-1947 жылдары АҚШ инженері Ю́лиус Ро́зенберг пен оный әйелі Этель ұрлап әперген. Сол үшін сот 1953 жылы екеуін де өлім жазасына кескен. Сол сызбалар пайдаланылып жасалған советтік атом бомбасы тек 1949 жылы ғана алғаш сынақтан өтті.

√ Орыс балалайкасының арғы түбі – қазақ домбырасы.

√ Матрешка – Жапониядан әкелінген. 1890 жылы ойыншық өндірісінің иесі Савва Мамонтовтың әйелі Елизавета Жапониядан ойшыл Фукураманың бейнесі салынған, бірінің ішіне бірі киілетін ойыншық сатып әкеледі. Осының негізінде матрешка жасалған. Ол кезде орыстар арасында Матрена деген ат кең тараған екен. Содан орыс матрешкалары пайда болған.

√ «Русская водка» арағын поляктар ойлап тапқан. Жалпы «водка» деген поляк сөзі. Спиртті ертеректе арабтар ойлап тапқан.

√ Орыс пельмені – Қытайдан шыққан.

√ «Орыс гармоны» алғаш Германияда жасалыпты. Оны 1822 жылы Берлинде Христиан Фридрих Людвиг Бушман (1805—1864) деген неміс шебері ойлап тапқан.

√ «Варяг» әнін неміс жазған. «Врагу не сдаётся наш гордый „Варяг“» әнінің сөзін жазған австриялық ақын Рудольф Грейнц. «Варяг» крейсері Филадельфияда жасалған. 1901 жылы Ресейге берілген. 1904 жылы 8 ақпанда корейлердің Чемульпо портында тұрғанда жапон эскадрасымен шайқасып, жау қолына түспеу үшін суға батырылған. Жарты жылдан соң жапондар «Варяг» кемесін көтеріп, оған жаңа «Соя» деген ат беріп, ол жапон әскери флотилиясында қызмет еткен.

√ Орыстың әйгілі «Вечерний звон» романсын 1818 жылы Томас Мур деген ағылшын жазған.

√ Мәскеудің символдық құрылыстарын 1493 жылы итальяндық архитектор Пьетро Солари Бон Форзин жасаған.

√ Петербургтің символдық құрылыстарын швейцариялық архитектор Доменико Трезини мен итальяндық Варфоломей Расстрелли жасаған.

√ 1814 жылы одақтастармен бірге Парижге шабуыл жасаған Ресей әскерін шотландық Барклай де Толли басқарды.

√ Ресейдің жер шарын айналған алғашқы саяхатын неміс Адам Йоханн фон Крузенштерн жүзеге асырған.

√ Ресей тарапынан Антарктиданы ашқан да неміс – Фабиан Готтлиб Таддеус фон Беллингсгаузен.

√ Ресейдің ең мықты пейзажисі Левитан – еврей.

√ Орыстың ең танымал дикторы Левитан – ол да еврей.

√ Орыстың ұлы ақыны Александр Сергеевич Пушкиннің тегі абиссиниялық (эфиопиялық) тұтқын негр.

√ Советтік реактивті «Катюша» минометін жасаған Георгий Лангемак деген неміс. Оны НКВД атып өлтірген.

√ «Очи черные» романсын жазған украиндық.

√ Орыс ақыны М.Лермонтовтың тегі – шотландық. Әкесі поляк армиясында қызмет еткен.

√ Мәкеу қаласының негізін қалаған Бату ханның немересі Меңгу Темір. «Москва» өзенінің аты мокшан тілінде «іріңді су», «сасық су» дегенді білдірген.

√ «Русское поле» әнінің авторлары – еврей Ян Френкель мен ұлты неміс әйел Инна Гофф.

√ Мәскеу княздігін Алтын орданың солтүстік бөлігінде салық жинау үшін моңғол билеушілері құрған.

√ «Мономахтың шәпкісі» – Өзбек ханның өзінің құлақ кесті құлы Иван Калитаға сенімді қызметі үшін берген тартуы.

√ Пейзажист Айвазовскийдің ұлты – армян, Николай Гогольдің шын фамилиясы Яновский, ұлты – украин, арғы түбі поляк. Константин Циалковскийдің ата-бабасы – поляк. Космонавтиканың атасы Сергей Королев – украин, Ғарыштық техниканың бас конструторы Валентин Петрович Глушко –украин.

√ Орыс самаурыны (самовары) о баста Иранда ойлап табылған.

√ Радионы ойлап тапқан орыс инженері С.Попов емес, итальян өнертапқышы Гульельмо Маркони екен. О 1896 жылы ашқан жаңалығын ресми тіркеткен.

√ Калашников автоматының (АКМ-47) шынайы авторы – неміс Хуго Шмайссер.

√ Т-34 танкісінің конструкторы – неміс Адольф Дик. Сол еңбегіне қарамастан ол 17 жыл айдауда жүрген.

√ Л.И.Брежнев пен Н.С:Хрущевтің ұлты украин болатын.

Міне, осындай қызықтар. Егер таза орыстардың қол жеткізген жетістіктерін білсеңіздер, жазыңыздар.

Марат Байділдаұлының жазбасы

Abai.kz