Бүгін Қазақстан билігі ақылға қонымсыз шешімнің бірін жасады. Қазақстанда зейнетақы жинағын алудың жеткілікті деңгейі 2022 жылы айтарлықтай өседі, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры ең төменгі жеткілікті деңгей шегі (ТЖШ) қалай есептелетінін түсіндірді.

БЖЗҚ мәліметінше, 2021 жылдың қаңтарында Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экономикалық өсуді қалпына келтіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заңы күшіне енді. Заңға сәйкес, азаматтарға зейнетақы жинақтарының бір бөлігін тұрғын үй жағдайын жақсарту, емделудің ақысын төлеу, сондай-ақ, жеке басқарушы компанияларға инвестициялық басқаруға беру үшін пайдалану құқығы беріледі. Бұл құқықты зейнетақы жарналарын тұрақты және толық көлемде аудару есебінен ең төменгі жеткілікті деңгей шегінен асатын және болашақта ең төменгі зейнетақы мөлшерінен кем емес зейнетақы төлемін алуға мүмкіндігі бар салымшылар пайдалана алады.

"Азаматтардың пайдалануы үшін қолжетімді зейнетақы жинақтары тек міндетті зейнетақы жарналарын және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын ғана емес, сондай-ақ, оларды инвестициялаудан алынған инвестициялық табысты да қамтиды. ҚР "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" заңында: "зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткілікті шегі - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен әдістемеге сәйкес айқындалған, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төмен зейнетақы мөлшерінен кем емес ай сайынғы зейнетақыны қамтамасыз ету үшін қажетті міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының ең төмен мөлшері" деп айқындалған", - делінген хабарламада.

ТЖШ айқындау әдістемесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылдың 2 қазанындағы №1042 қаулысымен бекітілген. Әдістемеге сәйкес ТЖШ мөлшері әрбір жас ерекшеліктері үшін есептеледі және болашақ зейнетақы төлемдері мен зейнетақы жарналарының өсуін ескереді. Бұл ретте Қазақстан Республикасының "Республикалық бюджет туралы" заңына сәйкес, жыл сайын индекстелетін ең төменгі жалақы (ЕТЖ), ең төменгі зейнетақы (ЕТЗ), ең төменгі күнкөріс деңгейі (ЕТКД) сияқты әлеуметтік көрсеткіштер қолданылады. Осыған байланысты ТЖШ мөлшерін есептеу жыл сайын аталған көрсеткіштердің өсуін ескере отырып жүргізіледі.

Сондай-ақ, әдістемеге сәйкес ТЖШ анықтау үшін Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ұсынысы бойынша және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің келісімі бойынша жыл сайынғы негізде қабылданатын көрсеткіштер пайдаланылады.

2022 жылға әлеуметтік көрсеткіштер көлемі өсетіндіктен (атап айтқанда, ЕТЖ мөлшері 2021 жылы 42 500 теңгеден 2022 жылы 60 000 теңгеге дейін.) 2022 жылға ТЖШ мөлшері де көбейтілді.

Бұл шешімді қаржыгер Андрей Чеботарев ең сәтсіз шешімнің бірі дейді. "Бұл өзгерісті ешкіммен талқаламастан жасап отыр. Ешбір жерде тіпті анонс та айтылмады. Әлі ешкім түсіндірмеді. Бұл барлық ақпарат тараушы көздердің және қор тарапынан әлсіз жұмысты көрсетеді. Бұл өзгеріске қарап байлар бай бола түседі, ал кедейлер кедейлене түсетін болады. Бұрын 7% салымшының қаржы шешуге мүмкіндігі болса, енді ол 3% ғана болмақ. Егер расымен экономикаға бұл бағдарламаның керіс әсерін сезсе, онда оны мүлде жауып тастасын. Өзгерісті Отбасы банкіне салым салуды мақұлдау заңынан бұрын қабылдап жібереді де, көптеген жанның ашуына тиеді" дейді сарапшы.

Зейнетақы саламындағы шектік қаржыны шешіп алушылардың басым бөлігі ауқатты жандар болды. Олар өткен жылы шешіп алды, ал шектік сомаға қаржысы жетпеген қарапайым халық жақын арада жинап, шешіп алуға үмітті еді. Енді ол үміттері желге ұшты. Осылайша билік бұл өзгерістерді ауқаттыдар үшін ғана жасағандай болды.

Қазіргі өзгерісті билік АЕК өзгеруімен және 42500 теңгенің 60 мыңға дейін көтерілуімен түсіндіріп отыр. Абсурд әрине.

Abai.kz