- Менің сұрақ түріндегі ойымды жалғап жауап жазсаңыз:
1. Президент таңдаған қызметіңді ал десе, мен...
2. "Хабар" не "Қазақстан" арналарына басшы етіп сайлансам...
3. Мейірхан Ақдәулетұлы "Алтын Орданы" қайтадан аш деп ұсыныс жасаса...
4. Егер мен Президент болсам...
5. "Абай.кз" 10 жылдан соң...

- 1.Қазіргі жүйенің маған қызмет ұсынбайтыны айдан анық, менің де қандай бір қызметке жүгіріп бара қоятыным неғайбыл.

2.Басшы болып сайлансам («Қазақстан» ұлттық арнасының қазақ тілінде ақпарат беріп бастауына әрең дегенде қол жеткіздік қой) «Хабардың»   көрермен қауымға 100 пайыз қазақ тілінде қызмет жасауын қамтамасыз етер едім.

3. «Алтын Орданың» түбіне өзінің құрылтайшылары жетіп тынды, ал Мейірхан Ақдәулетұлының газет шығаруға, оның қаржы-қаражатын көтеруге мүмкіндігінің шектеулі екендігін білемін. Сондықтан ол кісінің тарапынан маған ұсыныс болуы, «Алтын Орданы» қайтадан аш деуі мүмкін емес.

4.  Әлихан Бөкейхан бастаған алашордашылардың арманы - менің арманым.

5. «Абай.кз» 10 жылдан соң медиахолдингке айналады.

- Менің сұрақ түріндегі ойымды жалғап жауап жазсаңыз:
1. Президент таңдаған қызметіңді ал десе, мен...
2. "Хабар" не "Қазақстан" арналарына басшы етіп сайлансам...
3. Мейірхан Ақдәулетұлы "Алтын Орданы" қайтадан аш деп ұсыныс жасаса...
4. Егер мен Президент болсам...
5. "Абай.кз" 10 жылдан соң...

- 1.Қазіргі жүйенің маған қызмет ұсынбайтыны айдан анық, менің де қандай бір қызметке жүгіріп бара қоятыным неғайбыл.

2.Басшы болып сайлансам («Қазақстан» ұлттық арнасының қазақ тілінде ақпарат беріп бастауына әрең дегенде қол жеткіздік қой) «Хабардың»   көрермен қауымға 100 пайыз қазақ тілінде қызмет жасауын қамтамасыз етер едім.

3. «Алтын Орданың» түбіне өзінің құрылтайшылары жетіп тынды, ал Мейірхан Ақдәулетұлының газет шығаруға, оның қаржы-қаражатын көтеруге мүмкіндігінің шектеулі екендігін білемін. Сондықтан ол кісінің тарапынан маған ұсыныс болуы, «Алтын Орданы» қайтадан аш деуі мүмкін емес.

4.  Әлихан Бөкейхан бастаған алашордашылардың арманы - менің арманым.

5. «Абай.кз» 10 жылдан соң медиахолдингке айналады.

- Дәурен Қуат қалам қуаты мықты, бүгінгі қазақ қоғамын жан-тәнімен түсінген және соған өз тарапынан істеуге тиісті жұмыстардың бәрін жасап келе жатқан азамат! Осындай азаматтарымызды ит қосып қуатын әдетті қашан қоямыз? Мықты болсақ "Абай" демесек те, "Шәкәрім" деп сайт ашып дүрілдетсек қане? Тіпті сайт емес дені дұрыс блог жүргізіп, бірер ауыз мақала жазып көріңізші... Шақшадай басыңыз шарадай болсын. Бүгінгідей әділетсіз, қазақты қорсынған қоғам, әсіресе, шығармашылық адамдарына "абақтыдан" кем емес. Ал сол "абақтыда" жатып, Алаштың ертеңі үшін қызмет етіп жатқан Дәукең сияқты азаматтарға алғыстан басқа айтарымыз жоқ. Шындап келгенде "Абай" порталы тек қазақстандық оқырманның ғана емес, әлемдегі бар қазақтың қамын ойлаған, ортақ пікір алаңына айналып отыр. Мұндай жетістікті осы "Абай" сайтын қатарға қосқан Дәурен мен Айдостың еңбегінен бөліп-жарып қарауға болмайды. Ал, әртүрлі пікірлерге келсек, 4 жылдан бері "Абай" арқылы біраз қазақтың сөзі түгіл өзі де түзелген сияқты. Өйткені "арты таза емес" ағайынның соры - осы "Абайдың" алаңы. Ал, Дәукеңе қояр сұрақ:
1. Бүгінгі уақыт айтылуындай айтылды, жазылуындай жазылды. Ертеңгі қазақ қоғамы қандай болады? Ертеңгі журналистика, ертеңгі қазақ әдебиеті қандай бағытта қалам тербейді?
2. Аманхан Әлім көкеміздің "Өткірдің жүзі" атты публицистикалық мақалалар жинағы болушы еді... Алдағы күнде Сіздің жазбаларыңызды да сондай кітап бетінен көре аламыз ба?
3. Оқырманыңыз ретінде Сізден бүгінгі күннің бет-пердесін сылып тастайтын, әдемі әзілмен, ащы сықақпен жазылған әңгімеңізді күтеміз...
4. Қажығұмарды қазаққа танытуда бір кісідей қызмет жасадыңыздар. Ұлттың ұжданына, қазақтың қайсар рухына баланған Қажекеңді насихаттауға алдағы күнде қандай жоба-жоспарларыңыз бар?

Үлкен құрметпен, Бауыржан

-          1.Тәуелсіздік алдық, мемлекеттілігімізді әлем мойындады, енді осы әлемнің бір мүшесі болып өмір сүреміз, осы әлеммен бірге өзгереміз, өсеміз, жаңарамыз, жаңғырамыз. Қазақ қоғамының ендігі дамуы әлем жұртымен бірге болады.

Қазақ әдебиеті мен журналистикасы туралы да осыны айтамын. Әдебиетте де, журналистикада да талай эксперименттердің, жаңалықтардың болуы мүмкін, бірақ өз басым қазақ әдебиетінде эпиканың, дәстүрдің сақталғанын, дамығанын қалаймын. Журналистика ақпараттық технологияның, прогрестердің көшінен қалмауы керек.

2.Баспасөзде жарияланған, қоғамдық пікірге қозғау салған таңдаулы дүниелерімді жинақтап, кітап етіп шығару ойымда бар. Осы сауалды қойып отырған оқырман алдағы күзде хабарлассын, кітабымды қолына тигізуге уәде етемін.

3.Әр шығарма бұйырған күні жазылады, бірақ шығарманың жазылатын күнін күтіп жүрудің қажеті жоқ екендігін түсіндім, оған еңбек ету керек екен.

4.Қазақ әдебиетінде енді қажығұмартану дәстүрі басталуы керек. Біз осы идеяға, Қажығұмар әлемін игеруге бар мүмкіндігімізді сарп етуге дайынбыз және осы бағытта біраз жұмыстар да жасап жатырмыз, оның нәтижесін алдағы күндері көресіздер.

- Дәуке, қазақ жұртының санасын отарсыздандыру, шын мәнінде азат ету үшін қандай шаралар кешенін жүзеге асыру керек?

- Бұл - ұзақ, үлкен әңгіме. Азаттықтың түпкілікті мәніне, мағынасына жету үшін әр қазақ өзінің қазақ екенін сезініп, өмір сүруі керек деп ойлаймын. Бүгін қазақ өзін қорсынып жүргені болмаса, қазақ кімнен кем? Жалқау, арсыз, бұзақы, жалпы осындай кісілік мазмұны кем пенделер қай ұлтта жоқ? Қазақ өзінен жамандықты көре бермеуі керек, жасампаздықты көре білуі керек. Мұны термелеп айтып отырған себебіміз біздің мемлекетімізде деколонизация, сізше айтқанда, қазақ жұртының санасын отарсыздандыру саясаты жүргізіліп жатқан жоқ. Біздің бүгінгі сорлап отырған халіміз - соның көрінісі.

- komentterdi oshiriwge bolmaydi dep oylaymin . bizding tulghalar upilmaelik bolip alghan. shetterinen ulbirep turadi. dodaga tusip tuw - talaqyi shighuwga
kondigip ， ashti sozderge shiday@biliw kerek.
2. otkende ( shamamen eki ay molsheri) bir maqala bastingizdar : qitaydaghi aytuwli repressia kezinde qurban bolghan joghari lawazimdi tulgha tuwrali. oghan bir komment jazildi : sol lawazimda turghanda koep adam jaebir kordi degen mazmunda. bul komment tirilerding birin - biri kore almastighi edi. eger sol tulghaning orninda basqa adam mindet atqarghan bolsa,qazaq molsherlewge bolmaytin shighingha ushirar edi . sol maqalani ne ushin oshirip tastadingdar？ sol kisi ozi qurban bolsada, on jildan song qitay qazaqtarining adebiyet - korkemonerining qayta korkeyiwine kepildik jasap ketkenin dalelder edik.
3. internetke sotkimen shighamin . kommentimdi 5-6 ， tipti 9 - 10 marte joldaghanda zorgha shighadi. nege？ qalay etsem ongay boladi？ basqa sayttarda birret bassang boldi.WAC

- Біздің жазармандар ортасы қандай да бір қиғаш пікірге, балама көзқарасқа төзе алмайтындығын осының алдындағы сұхбатымда айтқанмын, оны қайталап жатудың қажеті жоқ шығар. Бірақ «абай.кз»-тің пікір алаңына сөз жазған ағайынға таршылық жасаған кезіміз жоқ еді. Артық-кем сөздің де ауыртпалығын өзіміз көтеріп келе жатырмыз. Кейде үлкен шындық осы ашық пікір алаңында айтылып қалып жатады. Әдеби ортада, қазақтың авторитеттері бас қосып қалатын мәслихаттарда айтылмайтын, айтылуға шек қойылған шетін әңгімелердің қайсыбірі осы «Абайда» шығып жатады. Сондықтан да қазақ тереңге көміп қойған шындықты жариялауға біз әрқашан дайынбыз. Сол үшін бізді жек көріп, жек көргенін кек көріп жүргендер болса, жүре берсін.

Сіз айтып отырған кісі қазағына, ұлтына, қоғамына қызмет еткен адам болса, нағыз кемел адам екен. Сіз соны тарқатып, ашып, мақала етіп беріңіз, біз жариялауға дайынбыз.

- 4 жылдықтарың құтты болсын "Абай" кз.!!! Біздің (қазақтың) тарихи беттеріндегі ақтаңлақтарды ашу жолындағы тынымсыз еңбектеріңе көп рахмет!!! Сайт бетінде қарам-қарсы пікірге де, орнымен жол беріп отыратын үрдістеріңде ұнайды.Алдағы уақыттада ел құлағын елең еткізер, ұлттық рухты оятар тақырыптар мен еңбектер күтемін!!!
... Құлағымды елең еткізіп,көзіме жас үйірілткен 12-қонақтың сұрағын айналып өте алмай турмын, себебі Талғат Атабаев менің інім еді... "Өзінің заманынан ерте туып, маңдайға симай кеткен есіл ер еді..." десем аздық етер деп,аздап болсада бауырымда өскен батыр бауырымның аруағының алдында бір ауыз естелік айтсам қазақ деп жүректері соққан ағайындар сөге қоймас деп үміттенемін.
Ол ( Талғат Атабаев, лақап аты - "Атаба") нағыз жүрек жұтқан ер еді, сонымен қатар жас баладай ,барлық батырларға тән сенгіштігі де, бар еді. 90-жылдар не заңмен ,не алдаумен, не арбаумен қазақ жері мен елін басынған кешегі келімсектерден "қорлық көріп қаумалаған көп иттен қасқырдайын ұлығанда" осындай жау жүрек жігіттер сахнаға шығып елдің еңсесін көтеріп,ертеңгі күн үшін көңілге үміт шырағын жағып еді-ау..! Әрине менің інім біреудің ала жібін аттамады - деп өтірік көлгірсіп ақтаудан аулақпын, тек өліара кезде осындай Тарландар ел шетін сөгіліп кетуден аман алып қалған хақ!!!
Ал енді сұрағым: Осындай амалсыз, қилы заманның тауқыметінен заңды еріксіз бұзып (кәзірде "кімнің" заңды ең көп және өрескел бұзып отырғанын оқырмандар көріп біліп отыр ғой), ел намысы үшін пышақтың жүзімен жүруге душар болған жаңа заманның батырлары туралы сүбелі дүниелер жазу жоспарларыңда бар ма?
Нұрбол. Алматы қаласы.

- Нұрбол аға, мен сізді танып отырмын. Сіз, мен, марқұм Талғат - туысқанбыз. Қазақ мүддесі үшін күрескен ұлы бабаларымыздың ұрпағы Талғат жөнінде сіз менен де жақсы білесіз. Осының алдындағы сұхбатымда марқұм Талғат ағам туралы пікірімді айтқанмын, сіздің сөзіңіз менің сол пікірімді қуаттай түсетін сияқты. «Қазақфильмдегі» досым Дидар Амантайға қолқа салып, «Атаба» туралы киноның сценариін жазып берсем бе деген ойдамын. Содан кейін қазақтың көкжал ұлының бейнесін ашатын көркем фильм түсіруге бір режиссер тәуекел ететін шығар деп ойлаймын.

- 1. Дәурен, сіздер коммент жазғыштарды өздеріңіз ұйымдастырмайсыздар ма, случайно? Кейбір авторға қарға-құзғынша жабылып, итше талап тілдеп жатса, ондай комментті өшірмейсіздер, әдейі жаза түссін дегендей қарап отырасыздар. Ал, біреулерді қызғыштай қорып, дереу "пікір алынып тасталды" деп қызартып немесе тіпті жоқ етіп жіберіп, ылғи мадақтағандарын қалдырасыздар! Ондайлардың қатарында Дидар Амантай, Ерлан Қарин секілді топтар, ұсақ-түйек мәнсаптылар бар. Ал, басқа авторларға жөнсіз соқтыққандарды да, жала жапқан комменттерді де өмірі өшірмейсіздер. Бұл беделдеріңізді төмендетпесе, жоғарылатпайды. Жалпы авторларды сыйлау керек, алалауға болмайды, Алланың қаһарына ұшырайсыздар! Бір жағынан сіздерді жағымпаз етіп көрсетеді. Келісесіз бе?

2. Сіздің сайтта өте жоғары деңгейдегі потенциалды комментшілер бар. Мысалы, Серікжан, Қабыл, Доғалаң, Алтайшы, Ақтай Шерушин, т.с.с. Солардың кім екендіктерін жұрт білмесе де сыйлайтындар көп. Тіпті осы комментшілер бұрынғының би-шешендері секілді өте абыройлы. Осы комментшілерге заказ беріп неге мақала жаздырмайсыздар?

- 1.Авторларды сыйлау керек. Мен осыны редакциядағы жігіттерге үнемі ескертіп отырамын. Комментшілеріміздің кейде артық-кем сөйлеп, пікір білдіретіні мені қатты қынжылтады. Қайтеміз, қазіргі біздің пікір білдіру мәдениетіміз осы болып тұр. Бірақ соңғы бір-екі жылдың ауанында «Абайдың» оқырмандары өсіп келе жатыр. Біз бірте-бірте мақала авторының жеке басына емес, ол көтеріп отырған мәселеге орай сөз айтатын деңгейге жетеміз деп ойлаймын. Оған дейінгі өкпе-ренішіңізді мен көтере тұрайын, ағайын. Қолдан пікір ұйымдастырған емеспіз. Қайсыбіреулердің артық-кем сөзіне мені жазғырып, жау болып жүргендер көп. Оның қайсысының алдында ақталып отырайын.

2.Сіз айтып отырған комментшілер - «Абайдың» оқырмандарын тәрбиелеп, ішкі мазмұнын байытып отырған жігіттер. Мен бұлардың кім екендігін танымаймын. Бірақ ел ішінде, жазармандар ортасынан алыс Серікжан, Қабыл сияқты интеллектуалдардың жүргеніне таң қаламын. Қабыл, бір нәрсеге ренжіп қалды ма, соңғы кездері пікір жазбайтын боп жүр. Ал Серікжанның ойларын өз басым үнемі қадағалап, ескеріп жүремін. Тіпті оның латын қарпіне көшуге байланысты бүгінгі күні көтеріліп жатқан әңгімеге орай жазған пікірін мақала етіп те жарияладық. Қысқасы, Алтайшы, Ақтай, Доғалаңдар - бүгінгі біз білетін дәстүрлі журналистиканың өкілдерін жолда қалдыратын мықты азаматтар. Осындай жігіттердің ойын ашық айтуға мүмкіндік беріп отырған «абай.кз», сірә, жаман сайт болмаса керек.

- Дәуренжан, құтты болсын! Менің сұрағым: Abai.kz көтерген мәселелер жөнінде жоғарғы жақтың алаңдап, қысым жасаған кезі болды ма? Болса, кімнің қай мақаласы
туралы?

- Өтірік айта алмаймын, мұндай мәселе бізде болған емес. Қазақстанның қайткенде жаман атын шығаруға тырысатын менің орыстілді әріптестерім көшеде сүрініп кетсе, ертеңгісін сол жағдайын жалпақ жұртқа жариялап жатады. Соның көбі өтірік. Біздегі өткір мақалаларға қарап оқырман әр түрлі ойға берілуі мүмкін, алайда, қайталап айтайын, қазақтың Ата Заңы мен ар-ожданын қорламайтын дүниелерді барынша сақтап беретін газетте, сайтта биліктің несі бар.

- Жүрегіңіз ауырып, ішіңіз күйіп ойлайтын нәрсе бар ма?

- Егер бұл менің жеке басыма қатысты сұрақ болса, жүрегім ауырып, ішім күйіп ойлайтын емес, сағынатын адамдарым бар...  Бала кезімде Бердібек Соқпақбаевтың кейіпкері сияқты «Мен осы соғыс кезінде неге тумадым екем? Соғыс кезінде тусам, ерлікпен көз жұматын ерлердің бірі болар едім» деп армандайтынмын. Жаратқан мені «арманыма» жеткізді. Мен қазір ақпарат майданының алаңында жүрмін. Бұл майдан - мәңгілік майдан. Осы майданның қатардағы жауынгері бола жүріп, айтарымды айтып, жазарымды жазбасам, менің кім болғаным? Сондықтан жүрегім ауырып, ішім күйетін мәселенің бәрін жазып-айтып келе жатырмын деп ойлаймын.

- Қазақтілді журналистикада ең мықты журналист, ең мықты публицист деп кімді айтар едіңіз? Прозаларыңызды жинақтап, кітап шығару ойыңызда жоқ па?

- Өз мамандығына адал, кәсіби білігін арттыруға ұмтылатын, жаңалыққа жаны құмар, қазақ журналистикасының тарихына жетік, ақпараттық технологияның даму мүмкіндігін өзіне жат көрмейтін әріптестерімнің бәрін мықты публицист, мықты журналист деп танимын. Өз басым Жанболат  аға Ауыпбаевты, Жарылқап Бейсенбайұлын, Марат Қабанбайды, Сапарбай Парманқұлды, т.б. құрмет тұтамын.

Әңгімелерімді жинақтап, кітап етіп шығару ойымда бар. Жазған дүниесінің газет бетінде, журналда ғана қалып қоюымен шектелетін адам жоқ шығар.

- Осы өздеріңізге үнемі мақала жариялап жүрген Әзірет Барбол деген псевдоним атпен жүрген адам бар ма? Жоқ біреулердің бүркеншік аты ма? Соның мақаласы тіпті қатты кетеді кейде. Сол автор туралы білгім келеді?

- Әзірет Барбол деген - псевдоним емес, аты-жөні бар адам. Біз, зиялы қауым, жазармандар, дін тақырыбында әңгіме айтуға тайсақтаймыз, дін - біз үшін жабық тақырып сияқты. Сол жабық тақырыпты жәмиғатқа жария түрде ұсынып жатқан азаматтың бірі - осы Әзірет Барбол. Әзіреттің жазған дүниесінің бәрімен өз басым келісе беремін деп айта алмаймын, бірақ дінге қатысты әңгіме әзелден талқыға түсіп келе жатқанын ескерсек, оның жазуға, көкейіндегі ойын айтуға толық хақысы бар деп есептеймін.

- «Абай.кз» қазір өткен ғасырдағы «Қазақ» газетінің орнын басты, алаш баспасөзінің ауыр жүгін көтерді. Құрылтайшысы кім сайттың?

- Әр баспасөз өз заманының сөзін айтып, жүгін арқалау керек. Ол міндеттен бойын аулақ салған газет - газет емес, журнал - журнал емес. Баспасөз дегеніміз - халықтың көзі, құлағы һәм тілі, бүгінгі заманда мемлекеттің мүддесі, ұлттың айнасы деп ойлаймын. Баспасөз өзіне жүктелген осындай миссиядан қашпау керек. Сіздің лебізіңізге рахмет, біз өз міндетімізді адал атқаруға тырысудамыз. Ал сұрағыңызға келсек, сайттың құрылтайшысы - «Абай-ақпарат» қазақ интернет кеңістігін дамыту қоры. Құрылтайшылыққа құрығы ұзын бөгде біреулердің ешқандай қатысы жоқ.

- Лақап аттары Атаба, Рыжий Алмас, Черный Алмас, Баха фестиваль, Композитор Баха, Киса, және тағы басқа ер жігіттер сол 90 жылдардағы көрінбейтін, еленбейтін, абырой әпермейтін, бірақ елдікті сақтауда маңызы өте жоғары соғыстың жаужүрек жауынгерлері болды ғой. Елді талан-таражға салғысы келген шешеннің, орыстың, түріктің және тағы басқалардың криминальдық топтарына қарсы шығып, оларды орындарына қойған басқа ешкім де емес, тап осы жігіттер болатын. Оларды РЭКЕТ деді, мафия деді әйтеуір небір шибөрілер жабылып, ізіне түсіп жүріп құртты ғой. Олар бопсалаумен айналысса айналысқан да шығар, бірақ олары бақайшағына дейін қаруланған, қымбат-қымбат көлік мінген әлгі криминальды топтардың алдында олармен тең тұрып сөйлесулері үшін ғана керек болды (елестетіп көріңдерші, разборкаға олар қымбат джиппен келсе Атаба запорожецпен қалай барып тұрады). Олардың кінәсізге, әлсізге, жазықсызға тиіспегені, қазақ пен өзге ұлттың арасында кездесіп қалатын ұлтаралық мәселе болса кез-келген уақытта сол арадан табылып мәселені шешкендері рас. Сол жігіттер туралы шындық айтылса екен.

АРЛАН ҚАСҚЫРҰЛЫ.

- Қарулы, мықты спортшы жігіттеріміздің кейінгі жылдары «шибөрілікпен» айналысып кеткенін естимін. «Бүркіт қартайса, тышқан аулайды» дегеннің кері осы шығар, сірә. Қытайдың «Триадасы», Италияның сицилиялық мафиясы сияқты күштер мемлекет болған соң, бізде де болуы керек. Өткенде бір жігіттерден Қазақстанда екі «вор в законе» бар деп естідім. Болуы керек, неге болмасқа? Қадыр Мырза Әлидің сөзімен айтқанда, «ұлттың ұрысына дейін болуы керек».

- Қазақ саясатының ең үлкен басым бағыты "Қазақ көшіне" арнаулы керек еді... Бірақ мұны сіз білесіз, біз білеміз. Билік білмей отырған сияқты. Қалай ойлайсыз? Бірнеше жылда Қазақстанның, оның ішінде қазақтың санын миллионға арттырған көш тағдыры ендігі жерде не болмақ? Көші-қонның осылай тоқырап қалуына қазақ зиялылары қол қусырып қарап отыра ма? Иә, хат жазар, мақала жазар. Бірақ нақты талап етудің жолдары қандай? Сіз не дейсіз?

- Тағдырдың тәлкегімен сыртқа қоныс аударуға мәжбүр болған қазақтың атажұртына оралуға мүмкіндік туған заманның заңғар тұлғасы, қазақ көшінің бүгінгі авторы - Назарбаев. Ол кісі саясаткер ретінде 90-жылдардағы қиын-қыстау уақытта бет алған бағытынан таймауы керек. Шетке ауып кеткен шерменде қазақтың Еуропа елдерінде тұрып, өмір сүріп жатқан бөлігінің жағдайы жақсы шығар, бірақ өзгелері ше? Біз солардың тағдырына ұлан-байтақ жеріміз, әйгілі мемлекетіміз болып тұрып қарап отыра беруіміз керек пе? Көші-қон менше болғанда тоқырап қалмайды, ол әзірге іркіліп қана тұр. Қазақтың ата қонысына көшуі ХХІ ғасырда Кәрім Мәсімов, Тимур Құлыбаевтардың көңіліне қарамайды. Әлем халықтарының ықпалдасу үрдісі мені осы ойға жетелейді.

- Дәурен мырза, мен сіздің қазақ газеттерінің редакторлары жайлы айтқан кейбір пікірлеріңізді тым асығыс айтылған әрі әділетсіз тұжырым деп есептеймін. Сіз өткен бір сұхбатыңызда оларды кертарпа, жастарды арақ пен темекіге жұмсайтын кәрі қырттардың қатарына қосыпсыз. Оу, сіз мұндай редакторларды қайдан көрдіңіз? Тіпті қазір темекі шегіп, арақ ішетін редакторлар да қалған жоқ. Ондай өтіріктің қажеті қанша? Бұл сіздің өмірден тым алшақтап кеткендігіңізді білдіреді. Оның орнына үкіметтен ақша алғандықтан қазақ газеттерінің тынысы тарылып жүргендігін, орыс тілінің басымдығынан оларға жарнамадан да еш пайда түспейтіндігін, ал ең сорақысы оларды біздің билік те онша ұнатпайтындығын неге айтпайсыз? Билік тек қорықса, ана "Время" секілді газеттерден қорқады. Сондықтан ғой, ол газетке қанша сынаса да оған жыл сайын госзаказдан 25 миллион теңге беріп отырады. Сіз неге осындай құлдық психология жайлы айтпайсыз? Қайдағы жоқ араққұмарларды сөз еткенше.

Әлім.

- Әй, Әлеке! Менің айтқан сөзімді бұрмаламаңыз. Бұрмаланған сөз бұралқы пікірге, бұзылған ниетке айналады. Мен қазақ баспасөзінің барлық баспалдағын басып өткен адаммын. Ол ортадан ақкөңіл, ақеділ ағаларымды көргенім болмаса, жатып ішетін, жағының қыл-қыбырын қоя берген жандарды көрген емеспін. Мен көрген орта - нағыз шығармашылық орта болатын. Сондай ортаны бүгінгі қазақ газеттерінің редакцияларында жоғалып кетті деген сөзге өз басым сенбеймін. Ал сіз айтып отырған «Время» газетіне келсек, оны құтыртып, бетіне жіберіп, бетбақ қылған - қазақтың бүгінгі сорлы билігі. «Время» дегеніміз - қазақтың бүгінгі билігі үшін кіндігін жылтыратып көрсетуден ұялмайтын шорты киген шолжаң қыз. Осы «шолжаң қыздардың» қылығына бетіміз күйіп отыр емес пе? Бөтен елдің, бөтен тілде ақпарат беретін баспасөздің қазаққа дос болмайтындығын қашанғы зарлап-қақсап айта береміз? Бөтен елдің баспасөзін асырау - жаулап алған жатжұрттықтың әскерін асыраумен тең. Міне, «Время» туралы айтарым осы.

- Қазақстанда таралымы көп, айтары жұмсақ екі газет бар. Ол - "Алаш айнасы" мен "Айқын". Осы екі басылым ақсақалдың көңілін бұзбас үшін, арнайы шығарылған жоқ па осы?

Бұл екі газет - баспахана саласындағы жетістіктердің мүмкіндігін пайдаланып, жақсы шығып жатқан газеттер деп ойлаймын. Бірақ газеттерде формат деген пәле бар, сол формат, яғни, жоғарғы жақтың саясаты бүкіл баспасөзге ортақ. Барлық БАҚ сол форматтың шегінде жұмыс жасайды, жасап келе жатыр. Өткенде Мемлекеттік хатшы Марат Тәжин еліміздегі баспасөз атаулының осы халін түсініп, жаңа концепция ұсынды. Қазақстандық БАҚ осы концепцияны дамытып, ашық, еркін сипатқа көшуі керек. Баспасөз сөз бостандығы мен азаттыққа өзі ұмтылмаса, ондай мүмкіндікті ешкім жасап бермейді. Қоғамның тұрақтылығы дегеніміз - баспасөздегі еркін пікір, ашық ойдан да көрініп тұрады, оны бүркемелеу - қоғамның ішкі саяси тұрақсыздығын, биліктің әлсіздігін әйгілейтін құбылыс. Осы жайтты бек ұғынса, ақсақалымыз ешнәрсеге алаңдамай өмір сүре алады.

(Жалғасы бар)

Abai.kz