29 мамырда Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Катардың «Әл-Жазира» телеарнасына эксклюзивті сұхбат берді. ҚазАқпарат сұхбаттың негізгі үзінділерін ұсынды. Сұхбат осы аптада өтіп жатқан және Қазақстанның аймақтағы рөліне дүниежүзілік қоғамдастықтың назарын тағы бір рет аударып отырған Астана халықаралық форумына орайластырылды.

Тоқаевтың айтуынша, «Жаңа Қазақстан» бағдарламасы іске қосылғаннан бергі үш жыл ішінде ел сыртқы күйзелістерге тап болса да, айтарлықтай жетістіктерге жетті. «Біз сенімді түрде алға жылжып келеміз, дегенмен бұл үдеріс, әрине, күрделі болып қала береді, өйткені реформалар барысына Қазақстаннан тыс жерде болған көптеген оқиғалар әсер етті. Менің ойымша, бұл қарапайым емес. Біз шыншыл және прагматикалық болуымыз керек. Бірақ сонымен бірге реформаларды жүзеге асыруда батыл болуымыз керек. Сондықтан да күн тәртібінде тұрған мақсаттарға жетуде табандылық таныту керек деп айтамын. Иә, реформалар жүргізілуде және олар оң нәтиже беруде», - деді Президент.

Қазақстан Президентінің айтуынша, еліміз сыртқы саясатын реформалауда. «Өйткені бұл өте консервативті құбылыс. Бірақ бұл ретте, әрине, елімізден тыс жерде болып жатқан оқиғаларды ескеру қажет. Қазақстан Еуразиядағы, әсіресе Орталық Азиядағы тұрақтылық пен қауіпсіздіктің тірегі болып табылады. Біз әу бастан-ақ ірі державалармен, оның ішінде көршілерімізбен қарым-қатынаста салмақты саясат жүргізіп, сонымен бірге ұлттық мүддені көздеп келеміз. Сондықтан сыртқы саясат векторы өзгеріп жатыр деп айтпас едім. Орта дәлізді айтқаныңыз дұрыс. Біз көлік бағыттарын әртараптандыруға басымдық беріп отырмыз. Бұл тұрғыда Транскаспий көлік бағыты ерекше маңызға ие. Өздеріңіз білетіндей, біз «Бір белдеу, бір жол» бастамасының белсенді қолдаушысы болып қала береміз. Оны алғаш рет 2013 жылы Қазақстанның елордасы Астанада ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин жариялағаны кездейсоқ емес», - деп атап өтті Қазақстан басшысы.

Сондай-ақ ол мұнай тасымалдаудың балама бағыттары мәселесіне де тоқталды. «Ресей Қазақстанның стратегиялық әріптесі, біздің жақын көршіміз және одақтасымыз екенін есте ұстауымыз керек. Біз Ресеймен әлемдегі ең ұзын шекарамыз. Бұған қоса, біз Ресейге стратегиялық әріптесіміз ретінде сенеміз, атап айтқанда, біз КТК-ға сенеміз. Күні кеше мен президент Путинмен телефон арқылы сөйлестім, мойындаймын, біз КТК-ға қатысты мәселелерді талқыладық. Мен КТК Қазақстан мұнайын Ресей арқылы Еуропа нарығына және одан тыс жерлерге тасымалдаудың жақсы құралы ретінде қызмет ететініне сенімдімін», - деді Тоқаев.

Оның айтуынша, Қазақстан Украинада болып жатқан оқиғаларды және Ресей мен Украина арасындағы әскери қақтығыстың табиғи ресурстар және оларды халықаралық нарыққа экспорттау саласындағы біздің стратегиялық жоспарларымызға тигізетін әсерін міндетті түрде ескереді.

«Сонымен бірге біз Ресеймен стратегиялық серіктестікке нық сенеміз. Дегенмен, бұл біз тек бір көліктік байланысқа немесе бағытқа жұмылдық дегенді білдірмейді. Сондықтан Баку-Джейхан құбырын, Орта дәлізді және басқа да бағыттарды атап өткеніңіз дұрыс. Бірақ егер мұнайды шетелге тасымалдау немесе экспорттау көлемі туралы айтатын болсақ, басымдық әлі де КТК-ға беріледі және берілуі керек», - деді Президент.

Қасым-Жомарт Тоқаев әлемдік тәртіп тақырыбына да тоқталды. Оған Қазақстан көпжақтылықтың халықаралық жүйесін қолдауда орта державалардың рөлін күшейту қажеттілігіне сенімді деп санауға бола ма деген сұрақ қойылды. «Мүлдем. Мен көпжақтылықтың маңыздылығына терең сенімдімін және орта державалар планетада бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуде көбірек рөл атқаруы керек деп есептеймін», - деді ол.

Оның айтуынша, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі күрделі дағдарысқа тап болды: оның негізгі халықаралық мәселелерді шешуге өкілеттігі де, ерік-жігері де жетіспейді. «Сондықтан мен Қазақстан сияқты орта державалар негізгі халықаралық проблемаларды шешу мен шешуде маңыздырақ рөл атқаруы керек деп есептеймін. Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымын реформалауды жақтайды. Ұйым алғаш құрылған кезде оның құрамына 51 мемлекет кірді. Бұл БҰҰ-ның негізін қалаушы елдер болды. Қазір Ұйымның 193 мүшесі бар», - деді Тоқаев.

Көріп отырғанымыздай президентіміз Қазақстанның реформалары, сыртқы саясаты және басымдықтары туралы жақсылап түсіндіріп берді.

Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің доценті

Abai.kz