Достоевскийдің бір кейіпкері "адам жеме-жемге келгенде жейтін нанды таңдай ма, әлде еркіндікті таңдай ма?" деген сұрақ қояды да, мүлде көп сандысы жейтін нанды таңдайтынын айтады.

Өйткені еркіндікті таңдау, еркін көсіліп ерікті болу бұл ауыр жауапкершілік. Әсіресе қалтасы таяз, еркі әлсіз адам үшін еркіндікті таңдау соғысқа аттанудан да ауыр сезіледі. Еркіндік қалыпты нәрселердің шайқалып, түзу жолдың қыңырайып, жолсызбен жол жүруге тура келгендей елестейді. (Әрине, шындық олай болумауы да мүмкін.) Еркіндік себебінен табан тіреп жүрген жерің ойылып кетуі мүмкін, достарың түгел қастасуы мүмкін. Еркін болу үшін өте жоғары ішкі күш те керек болады.... Сөйтіп жейтін нанды таңдайтынымыз анық. Бірақ ол да оңай емес. Ол үшін өтірік сөйлеуге, өтірік күлуге, өтірік ренжуге, өтірік өкірештеуге тура келеді. Адамзат тарихындағы ұлы адамдардың аз сандылар болып келетіні міне осыған байланысты.

Хайдар Әлпі

Facebook-тегі парақшасынан