- Qajeke, aiyp etpessiz, taghy da sizge qolqa sala keldik. Ángimemizdi eng ózekti mәseleden bastayyq - Qazaqstan egemendik alghan 20 jyldyng ishinde biylik әli kýnge deyin ishine qamys salghan búzaudyng túlybyna móniregen siyrgha úqsap, qazaq tilining mәrtebesin naqty ornyqtara almady?..

- Qazaqtyng aqparat kenistigin jaulap ta, jaylap ta alghan Reseyding gazet-jurnaldary satylymda túrghanda, bizding shala qazaqtarymyz da, basqalar da 20 jyl emes-au, 200 jyl ótse de bir auyz qazaq sózin ýirenbeydi. Eng aldymen, Qazaq elindegi orystildi BAQ-tyng mólsherin de, kenistigin de ayasyz qysqartu kerek. Birtútas elding jalpaq júrtyn ekige bólip, aralaryna syna qaghyp jýrgender de orystildiler.

- Qajeke, aiyp etpessiz, taghy da sizge qolqa sala keldik. Ángimemizdi eng ózekti mәseleden bastayyq - Qazaqstan egemendik alghan 20 jyldyng ishinde biylik әli kýnge deyin ishine qamys salghan búzaudyng túlybyna móniregen siyrgha úqsap, qazaq tilining mәrtebesin naqty ornyqtara almady?..

- Qazaqtyng aqparat kenistigin jaulap ta, jaylap ta alghan Reseyding gazet-jurnaldary satylymda túrghanda, bizding shala qazaqtarymyz da, basqalar da 20 jyl emes-au, 200 jyl ótse de bir auyz qazaq sózin ýirenbeydi. Eng aldymen, Qazaq elindegi orystildi BAQ-tyng mólsherin de, kenistigin de ayasyz qysqartu kerek. Birtútas elding jalpaq júrtyn ekige bólip, aralaryna syna qaghyp jýrgender de orystildiler.

Mәselen, kósheden qosylghan «Kózqaras» («Vzglyad») degen ýnparaqtyng Igori Vinyavskiy deytin bir aitqyshy «Til turaly» degen maqalasymaghynda býginde qazaqtyng da, orystyng da reseylik jana kólikti zorlasang da minbeytindigin, odan góri eskirip-qausaghan shetel kóligine qúmarlyghyn jaza kelip: «Aytqanday, men maqalamnyng basynda ne jayynda aityp edim? A, endi esime týsti! Til turaly, motivasiya turaly jәne, úmytpasam, patriottyq turaly...» - dep, kólgirsy kele: «Qazir adamdargha resey kóligi qanshalyqty qajetsiz bolsa, qazaq tili de sonshalyqty kereksiz», - degenge sayady Vinyavskiyding tújyrymy. Osynday qazaqtyng mýddesi men orystyng kóligin qatar qoyyp, qazaqtyng mýddesin shetel kóligine satyp jiberetin, úlyorystyq shovinizm syrqatyna aiyqpastay shaldyqqan Vinyavskiylerdi Qazaq elinen bir shybyqpen quu kerek...

- Rasynda, Múhtar Shahanov bastaghan «138-ding haty» dep atalatyn toptyn: «Ata Zanymyzdan orys tilin alyp tastau kerek» degen bastamasy qazaq qoghamynda myqty dýrbeleng tughyzdy?

- Dýrbeleng qazaq qoghamynda tughan joq. Dýrbeleng - qazir qazaqtyng nanyn jep, suyn iship jýrse de keshegi úlyorystyq irip-shirigen shovinizmdi úmyta almay, orys últy men tilining ýstemdigin kóksegen kelimsekterding arasynda ghana tudy.

Búl sasyq pighyldy shovinistik tobyr qasyq qany qalghansha qazaq últyna da, qazaqtyng tiline de, dinine de, diline de, salt-sanasy men әdet-ghúrpyna da qarsy kýresip keledi. Biz qazaq qoghamyn - qazaqqa qarsylyqtan tazartatyn bolamyz. Unitarly, últtyq memlekette eki til bolmaydy.

Bolmysy keng qazaq últy Qazaq Elinde túratyn orystar men basqalardyng qazaq tilin ýirenuine 20 jyl uaqyt berdi. Jiyrma jylda kez-kelgen qiyn tildi ai men maymyl ghana emes, meylinshe topas ta jalqau, jiyirkenishti shoshqanyng ózi ýirenip alar edi. Shoshqadan da jetesiz maqúlyqty ne dep ataugha bolady?!.

- Qajeke, eng soraqysy: aldymen, ózimizding qazaqtarymyz bórining quysynday shulap shygha keldi ghoy?

- Búl - qúldyq sananyng sarqynshaqtary. Sirә, orys tilinsiz «qaytys bolyp» ketetin qazaqtar - ghasyrlar boyy ata-babalary bay-manap qazaqtardyng esigining aldynda qyzmet etip, qúldyq pen kýndikte ómir sýrgen kedey-kepshikterding úrpaqtary bolsa kerek. Óitkeni - adamdy bolmysy men tegi (gen) alysqa jibermeydi. .

Bir aitqyshtar: «70 jyl ýstem bolghan orys tilin nebәri 20 jylda qalay joyyp jiberemiz?» - dep, sandyraqtap jýr. Orys tili - qazaqqa da, basqagha da zor­lyqpen tanylghan til boldy. Qazaq tili - ózining tughan topyraghynda damugha tiyis. Sol sebepti, qazaq tilin ýdete mengeru mindetimiz. Hakim Abay dóp aitady: «Maqsat - alys, ómir - shaq» dep...

- Qazaq tilining tez órkendep, naghyz memlekettik tilge ainalu ýshin qanday sharalar jasau kerek?

- Bireulerge únasyn-únamasyn, qazaq tili - Qazaq elindegi jalghyz memlekettik til bolyp qalady. Biylik te, syrtqy kýshter de qazaq últynyng tandauyna qarsy kele almaydy. Eng aldymen, qazaq tilining memlekettiligi turaly aitystardy shúghyl dogharu kerek. Qazaq tili - memlekettik til. Bitti!

Kelesi qadam: orys tilining qosarlanyp, ayaqqa shalynghan mәrtebesin konstitusiya­lyq, zandy týrde alyp tastau kerek. Qazaq jerinen ketkisi kelgender osy 20 jylda ketip, tausyldy. Biz memle­kettigimizdi olarsyz-aq tolyq ornattyq.

Endi «qazaq tilin - qazaq topyraghyndaghy әrbir azamat mindetti týrde biluge tiyis» - deytin zandyq túghyrnama engizu kerek. Birinshiden, kez-kelgen dәrejedegi memlekettik qyzmetker qazaq tilinen emtihan tapsyrugha tiyis. Ekinshiden, halyqaralyq kompaniyalar qyzmetkerleri de mindetti týrde qazaq tilin aghylshyn tilindey erkin mengerui kerek t.s.s.

Keybireuler aityp jýrgendey: «Qazaq tilin bilgeni ýshin jalaqygha qosymsha ýstemeleudin» mýldem qajeti joq. Kerisinshe, qazaq tilin biludi - әrbirimiz boryshymyz sanap, maqtanysh tútugha tiyispiz. Al, qazaq tilin ýirengisi kelmeytinder men mengere almaghandardyng basqa otan izdeulerine tura keledi. Mineki, osylaysha әrbirimizge tandau jasaugha tura keledi. Qoghamda qazaq tilining qajettiligi tughanda ghana memlekettik til óz túghyryna kóterile alady.

Mәjilis deputattary Jarasbay Sýleymenov pen Núrtay Sәbilyanovtardyn: «Kimde-kim qazaq tiline qarsy bolsa, sol Qazaq Elinining keleshegine qarsy adam» - degen tújyrymdaryna kýlli qazaq tolyqtay qosylu kerek.

Qazaq tilining taghdyry sheshiler sәt tughanda jalt búrylyp, týieqústar siyaqty bastaryn qúmgha jasyratyn qazaqtarmen әngime qysqa bolugha tiyis. Óitkeni, qazaqtyng da mәnigilik dostary joq, qazaqtyng mәngilik mýddesi bar.

Kәdimgi ishki әskerler polisiyasy, әskery polisiya, qarjy polisiyasy bar Qazaq eline eng qajeti - Til polisiyasy edi, ókinishke qaray, múny estir qúlaq tabylmady...

Sózding toq eteri: jersharynyng kartasynda Qazaq Eli bar eken, yaghni, onyng jer kólemi, jalauy, әnúrany jәne memlekettik tili bar. Osy memlekettik tilde sóileu bylay túrsyn, ony әri qaray damytu - elding әrbir adal azamatynyng paryzy bolugha tiyis. Búl qúrmetti paryzdy oryndauda meylinshe jigerli, meylinshe tabandy, meylinshe enbekqor boluymyz qajet.

Qaranyzshy, orta sharua Mark Sukerberg әlemdik IT tehnologiyalardyng asa jarqyn ýlgisi Facebook әleumettik jýiesin oilap tapty. Talas joq, mәdeniy-әleumettik tónkeris jasaghan búl jýiening tútynushylarynyng sany qazir 550,0 million adamnan asty. Oilap qarasan, halqynyng sany jaghynan Qytay men Ýndistannan keyingi «ýshinshi alyp memleket» siyaqty. Býginde Sukerbergding tabysy, shamamen, 50,0 million AQSh dollarynan asyp-jyghyldy. Mineki, naghyz jigerliliktin, tabandylyqtyn, enbekqorlyqtyng tamasha ýlgisi osynday. Al, bizge kelgen kelimsekter, aldymen, sayasatpen ainalysqysy keledi...

Myqty bolsa, adamzat órkeniyetine Mark Sukerberg sekildi ýlesin qosyp, Qazaq elining ataghyn aiqaylatyp, aidan shygharsyn! Taghy da kemenger Abay: «Kýshik it bóri ala ma - jabylsa da...» - deydi... Árkim óz isimen ainalyssyn. Sayasat - sandyraqtardyng sharua-alany emes. Qazaq elining sayasy mәselelerin jerding iyesi - qazaq últy sheshetin bolady...

Aduyndy aqyn Jýrsin Erman:

«Úlytauym, úlyghym, últym menin,

Úran iler basyna búlt ilmegin.

Úlaryndy oilama, úlyndy oila,

Bauyry býtin bar deysing búl kýnde kim?

Úlytauym, úlyghym, últym menin!» - deydi...

Mineki, әrbir qazaqtyng jýregi osylay kidirissiz, kirshiksiz, kýmәnsiz soghuy kerek. Kimde-kim býgin qazaq tiline qarsy shyqsa, sol adam erteng - qazaq últyna da, qazaq eline de, qazaq memleketine de, tipti, qazaq elining basshysyna da qarsy shyghady. Qysqasy, men bylay deymin: «Qazaqtyng qamyn jemegen - nanyn da jemesin!»

- Qajeke, bizding eldi bir týsiniksiz eles kezip jýrgendey kórinedi. Batys ónirlerdegi ushyqqan din mәselesi osyghan menzeydi?..

- Adamnyng senim mәselesi - óte nәzik әri asa quatty mәsele. Senim bostandyghyn shekteuding aqyry oryny tolmas ókinishterge әkelip soghuy mýmkin.

Qazaqstan Músylmandar Basqarmasynyng irgesin qalaushy Rәtbek qajy Nysanbayúly haziretimiz osydan onshaqty jyl búryn basshylyqtan ketip, ghúmyr boyy oqytushylyq qyzmet atqaryp, azdaghan mezgil elshilikte bolghan Ábsattar Derbisәli myrza onyng orynyna taghayyndalghanda, biraz dinnen habary bar saliqaly jәmaghat azdap tiksinip qalyp edi. Olar Ábsattar Derbisәliden tiksingen joq, olar qazaq qoghamynda islam dinining qay baghytpen damitynyna alandaghan bolatyn.

Óz basym, qazirgi haziretimiz, sheyh Ábsattar Derbisәlini qúrmetteymin. Biraq, әrkim ózining kótere alatyn shoqparyn ghana beline baylasa jón bolar edi...

Qazir bizding elimizdegi jalpy islamnyng jaghdayy men basqa da әr-aluan ziyandy dinsymaqtar men qaptaghan qatigez sektalardyng etek alyp ketkeni - din mәselesine әrqashan da asqan jauapker­shilikpen, tereng imanmen, qaghilez qúrmetpen qarau kerek ekendigin dәleldep otyr.

- Qajeke, Mәjilis «Diny qyzmet pen diny birlestikter» turaly jana zang da qabyldandy...

- Zannyng qabyldanuy bar da, onyng júmys isteui bar. Búl ekeui - eki bólek nәrse.

Aytalyq, bizding qos palatadan túratyn parlamentimiz iydeyalyq túrghydan óte myqty. Al, júmys isteuge kelgende, «aghasy» Senattyng aldynda zyr jýgirgen Mәjilis onyng «inisi» siyaqty. Barlyq zang jobalaryn mәjilis myjghylap, әzirlep beredi, endi Senat ony ne maqúldaydy nemese keri qaytarady.

Shyn mәnisinde qalay boluy kerek? Shyn mәnisinde, kýn sayyn, saghat sayyn Mәjilis pen Senattyng arasynda keskilesken әdiletti kýres jýrip jatuy kerek. Búl kýres - últtyng úly mýddeleri jolyndaghy kýres bolugha tiyis...

Sol sebepti, din jayyndaghy jana zannyng diny birlestikter men úiymdardy tirkeudi retteu qajettigi jónindegi túspalyna qosylamyn. Bizding Qazaq Eli dep atalatyn qútty shanyraghymyzda din isterinde de tәrbiyeli tәrtip ornaugha tiyis.

Biraq, zannyng 7-bap 3-tarmaghyna sәikes, memlekettik mekemelerde (úiymdarda, qaruly kýshter men әskery qúramalarda, qúqyq qorghau organdarynda, t.b. jerlerde) diny rәsim oryndaugha tyiym salynghan bap, meninshe, din bostandyghy boyynsha adam qúqyqtaryn shekteuding alghashqy qate qadamy...

- Qazir biylik jibergen qatelikterining orynyn jabugha japatarmaghay tyrysyp jatyr. Biraq, «Balyq - basynan shirip», qatelikting kókesi Esilding sol jaghalauynan etek aldy. Basqa-basqa, Preziydent Ákimshiligining jetekshisi Aslan Musinning tughan úly Amerikanyng islam dinine qarsy arandatyp ashqan «Qúran­shyldar» tobyn basqarady eken?..

- Turasyn aitsam, Qazaq elindegi din mәselesi tyghyryqqa tirelgeli biraz jyldyng jýzi boldy. Degenmen, qazir din mәselesining qolgha alynuy, eng aldymen, Elbasynyng eng jaqyn serigi, Preziydent Ákimshiligining jetekshisi Aslan Musiynning belsendi bastamasymen iske asyrylyp jatqanyn kórip otyrmyz. Áytpese, aitalyq, Ádilbek Jaqsybekov nemese Qayrat Kelimbetovter Preziydent Ákimshiligin basqarghan tústa din mәselesine kónil bólse, qayda qaldy? Dәp osy kezende elimizdegi din mәselesi uystan shyghyp ketken bolatyn...

Sonyng nәtiyjesi: Mәjilis deputaty Bekbolat Tileuhan salafiylik jýiening yqpalyna jyghylsa; Payghambarymyzdyng júbayy turaly naqaq sóilep, Astaghfrallah, Allah Taghalamyzdyng ózi turaly da myljyndaghysy kelgen jazushy Dýkenbay Dosjannyng bes uaqyt namaz týgili, jarytyp qazaq tilin de bilmeytin balasy Ardaq Dosjan býgin Din agenttigi tóraghasynyng orynbasary bolyp otyr. Múnday elde dinning týzu bolatyn jóni de joq-au...

- Aqtóbedegi soyqannan son, elimizde «Din polisiyasy» qúrylatyn boldy, degen sybys shyqty. «Din polisiyasy» qúrylsa, bәlkim, sharua birshama retteler?..

- Bizge jetpegeni osy edi? Sonda qasiyetti islam sharttaryn tereng týsinu ýshin adam, kem degende, 7-8 jyl oqu kerek bolsa, sóitip, qasiyetti Qúrannyng tilin týsinu kerek bolsa, yaghni, sharighat sharttarynyng dúrys atqaryluyn qadaghalaytyn adamdar Qúrannyng tilin, arab tilin tereng mengerui kerek. Sonda «Din polisiyasy» degenimiz - imamdar bola ma?..

Endi islam dinining eng basty qaghidasy - iman keltiru, yaki, Allahqa tolyq senu emes pe? Din - senimning isi. Múnda zorlyq-zombylyq jýrmeydi. Sondyqtan, «Din polisiyasyn» qúru degenimiz - tyghyryqqa tireluding naghyz ózi...

Janadan qúrylghan Din isteri jónindegi agenttikting basshysy Qayrat Lama Shәriptin: «Bir últ - bir din» degen qaghidamen jýretin bolamyz» - degenine alghash sýisinip qalyp edik... Nege deseniz, qazir bizde jer betinde eshkim estimegen dinning týrleri men tarmaqtary payda bolyp, órkendep barady. Din mәselesinde qashanda tiyanaqty tәrtip kerek.

- Qajeke, óziniz qadaghalaytyn «Maydan» saytynda týrli diny taqyryptargha kóptegen oryndar berilip otyrady. Bir qaraghanda, óziniz basqarghan "Qazaq eli" Halyqtyq qozghalysynyng da belgili bir diny aghymgha býiregi búrylatynday әser qaldyrady...

- Múnynyz aldamshy әser. Óitkeni, mening býiregim eshqanday aghymgha búrylghan emes.

«Qalypty Islam» qanat jayghan qazaq topyraghynda atam zamannan Imam Aghzam mazhaby ornyqqany mәlim. Endeshe, jer betinde Qúrandy jetpis týrli tәpsirlese de, biz ózindik ózegimizden, bayyrghy bolmysymyzdan tayqyp, auytqyp ketpeuimiz kerek. Sondyqtan, tegin týsinip, týbirin tanymasaq, ondaghan Din agenttikterin ashsaq ta eshtene ózgermeydi...

- Eng manyzdysy - adamnyng senimi, yaghni, imany deysiz ghoy?

- Allahqa degen senimdi - adamnyng jýregine eshqanday zanmen ornyqtyra almaysyn. «Allanyng ózi de ras, sózi de ras» - degen danyshpan Abaydyng iman-múhity qanday teren?!.

Adamzattyng artyq tughan ataqty perzentterining týgeli Qúdaygha sengen ghoy. Álemdi moyyndatqan atyshuly kompozitor IY.Gaydn asa dinshil bolghan. Ol ózining shygharghan partiturlarynyng alghashqy betine birde: «In nomine Domini!», yaghni, latynsha: «Qúdaydyng atymen bastaymyn!» dep jazsa; keleside: «Soli Deo gloria!», yaki: «Jalghyz Qúdaygha maqtaular bolsyn!» deydi de; kezekti bir enbegine taghy da latynnan: «Laus Deo!» dep, airyqsha belgi qoyady, múnyng maghynasy: «Qúdaygha maqtaular bolsyn!..»

Qúdaygha qúlay sengen Gaydndy: «Aqyly qysqa, bilimi jetkiliksiz, qiyaliy-fundamentalist» - dep ataugha kimning auyzy barady? Gaydn dýniyeden ótkeli ghasyrlar ozdy, biraq, Gaydnnyng aty óshken joq...

Bizding aqyn Fariza apamyz:

«Oransa Ar shapangha,

Adaldyq oqqa úshady» - deydi.

Endi sol kirshiksiz ar da, kәusar adaldyq ta - senimning ishinde, yaki, imannyng ishinde emes pe!..

Al, býginde Allahqa senbek týgili, dәret aludan beyhabar, әlipti tayaq dep bilmeytin bireuler din turaly sóz aityp, taqualardy synaghysy kelip, әurege týsedi.

Dinsizderdi qúdaydyng ózi, erte me-kesh pe, ayausyz jazalap otyrghan. Meshitterdi qiratyp, shirkeulerge shyrpy qoyghan Vladimir Uliyanov??? tyng (Leniyn) beyshara taghdyry әrkimge sabaq bolugha tiyis...

- Qajeke, sizding «Qazaq eli» Halyqtyq qozghalysynyng tirkeluine kóp kedergilerding bolyp jatqanyn bilemiz. Biylikting býrkenshektigin bylay qoyghanda, óziniz ayausyz syngha alghan keybir oppozisiya ókildiri de biylikting qoltyghyna su býrkip jýrgenge úqsaydy. Mәselen, bir basylym tilshisinin: «Últshyldar bas qosqan "QAZAQ ELI" Halyqtyq qozghalysyna kózqarasynyz qanday? Osy qozghalystyng tóraghasy Qajymúqan Ghabdollanyn: "Biylik ózgerui ýshin - oppozisiya liyderleri ózgerui kerek!" - degen úsynysyna qalay qaraysyz?» - deytin súraghyna Jarmahan Túyaqbay: «Oppozisiyagha kimder kelip, kimder ketpegen. Búl - zandy prosess» - dep qana, qysqa jauap beripti...

- IYә, qazaq oppozisiyasy talay soyqandardy kórdi. Biraq, qazaq oppozisiyasyna Jarmahan Túyaqbay siyaqty Mәjilis tóraghalyghynan eshkim quylyp kelgen joq...

Keshegi Tergeu komiytetining tóraghasy, elding Bas prokurory, Áskery prokuror - osylaysha eshkimdi mensinbey, tanauyna esekqúrt kirip sóilemegende - kim sóileydi?!.

Sondyqtan, Jaqannyng solshyldyghynyng ózi - onshyldyq, onshyldyghynyng ózi - solshyldyq sekildi kórinedi...

- Kelesi bir oppozisiya serkesi Maqsút Nәrikbaev: «Qajymúqan Ghabdollanyng úiymdastyruymen qazaq últshyldary bas qosqan "QAZAQ ELI" Halyqtyq qozghalysyna kózqarasynyz qalay? Býgingi Qazaqstangha әsire últshyldar kerek pe?» - degen saualgha: «Jalpy qazaq últynyng qamyn oilaytyn qadamdardyng qaysysy bolsa da qoldaymyn. Biraq, әrqaysysymyz bir-bir qozghalys, bir-bir qoghamdyq úiym qúrghansha, nege basymyzdy biriktirmeymiz? Men ózimdi últjandy qazaqtyng birimin dep esepteymin. «Ádilet» partiyasynyng baghdarlamasy da, jasap jatqan amaldary da búl mәseleden ary emes. Endeshe, nege býkil últshyl, últjandy qazaqtar «Ádilet» partiyasynyng tuynyng astyna jinalmaymyz?» - degen tandanyspen jauap qatypty...

- «Ádilet» partiyasynyng qúrylghanyna keminde on jyldan asty. Sodan beri búl partiya qazaqtyng qanday mýddesin qorghady? Sol sizding esinizde bar ma?

Mening esimde joq!

Qazaqtyng tili, dini, dili, mәdeniyeti, jeri, shekarasy t.b. mәseleleri pyshaq jýzine talay shyqty. Sonda «últjandy» Maqsút Nәrikbaev aghamyz qayda jýrdi?

Tipti, qazaqtyng sózin búrmalap, dúrys aita almasa, búghan kim kinәli?

Mysaly, qazaqta «últshyl» deytin ruhty sóz bar. Al, «últjandy» sózi orysqa mәimónkelep, «últshyl» demesin degen qoyanjýrektikten tuyp, qoldan qúralghan jasandy sóz. Ata-babalarymyz: «Últjandy» dep eshqashan sóilemegen, qazaq: «Qatynjandy» dep, qatynynyng yndynynan shygha almaytyn jigersiz, namyssyz erkeksymaqtardy aitqan...

- Aydos Sarym deytin azamat tayauda «Úly dala» qozghalysyn qúrghanyn mәlimdedi. Búghan kózqarasynyz qalay?

- Bizge qozghalystar artyqtyq etpeydi. Eng bastysy, ol - biylikpen auyz jalaspaghan, qazaqtyng mýddesin shynayy qorghaytyn úiym bolsyn! Áytpese, qazir qaysybir toptar qoghamdyq úiym qúrudy sәnge ainaldyryp aldy. Onday maghynasyz, mәnsiz qúrylymdar qazaq últyna tek ziyanyn ghana tiygizedi.

Al, Aydos Sarym bauyrymyz sayasatqa býgin kelgen jigit emes. Kezinde marqúm Altynbek Sәrsenbaevtay sayasat kenistiginde azuy alty qarys arystanday arystyng tәlimin alyp, alymyn andap ýirengen azamat.

Negizi, men birde eskertip edim: teginde, Aydostyng layyq oryny «Algha» partiyasynyng basshylyghy ghoy. Átten, Múhtar Áblәzov әlemdik «soyqandarmen» auyz jalasyp qoymaghanda, «qaytqan malda - qayyr bar» demekshi, qazaqtyng qaytqan qazynasymen Aydos bauyrymyz qazaqtyng mýddesin qyzghyshtay qorghar edi...

- Siyasy keppegen janalyqtardyng biri: qyrghyzdyng Jogharghy Kenesi bizding Elbasymyzdy Nobeli syilyghyna úsynyp jatyr...

- Nobeli syilyghy degenimiz - masondardyng әlemdik qúityrqy sayasatynyng eleuli jemisi ghoy. Kerek deseniz, Nobeliderding atalary 1916-17 jyldary Qazan revolusiyasy bastalghan tústa Atyraudaghy múnay kenishterin Bayúlynyng Esentemir ruynan taraytyn әuletterine jedel satyp, tayyp túrghan. Búl qúndy qújattar sol әuletting úrpaqtarynda әli kýnge deyin saqtauly. Biz bolsaq, «Nobeli syilyghy» dep әldeqanday bolamyz?!.

- Qajeke, Siz tayaudaghy eldi shulatqan súhbatynyzda: «Jemqorlyqqa belshesinen batyp, qarjylyq toptargha bólinip alghan qazaq qoghamyn shashauyn shygharmay qúryqtay alatyn, sayasy sauatty, ruhy myghym, harizmasy quatty, uәji uytty, erik-jigeri kýshti Núrsúltan Nazarbaevtan basqa JALGhYZ-AQ adam bar, bizde...» - dep ediniz. Býgin onyng Kim ekendigin ashyq aitatyn uaqyt jetken siyaqty...

- Siz fransuz korolideri qaytys bolyp, onyng múrageri atalghan kezde halyqtyng aiqaylap aitatyn dәstýrli sózderin bilesiz be? Olar: «Le roi est mort!» - dep shulaydy, yaghni: «Koroli óldi, koroli jasasyn!» - degeni...

Al, bizding elimizding basshysy din-aman, júrtymyz tynysh.

Al, men kóripkel emespin. Sondyqtan, tumaghan siyrdyng uyzyna talasyp qaytemiz. Qazaqtyng qamyn qarastyrayyq, elding ertenin oilasayyq, biriguge bel sybanyp kiriseyik!..

Úrpaq aldyndaghy osynday úly mýddeler túrghanda, qysyr әngimening salmaghy qanbaqtay emes pe?!.

Ángimelesken - Jankeldi ESTENBAY,

«Abay-aqparat»