Bala kezinde eng jaqsy kórip tyndaytyn ertegisi  «Er Tóstik» edi. Ájesi tanghajayyp hikayany aityp bolyp:

- Mine, nemeltayym, osynday da kep bolghan eken, - deytin kýrsinip.
Týnde týsine, Ernazardy qúdyqtyng janynda ústap alyp azapqa salghan Bektory kiredi. Oyanghanda kórgenin әjesine aitatyn.

-  Ol jyn-peri ghoy, oilama! - deushi edi búndayda әjesi, - Qúday Bektoryny kezdestirgennen saqtasyn.
Qayyrboldy eseyip erjetti. Áskerden keyin Almatynyng ortalyghyndaghy restorannyng birine júmysqa túrdy. Et pen kókónis turap, qamyr iyleytin as ýiding qyzmetshisi bolyp bastaghan talantty jigit, bes jyl degende týngi restorannyng dayashysy dәrejesine kóterilgen.

Bala kezinde eng jaqsy kórip tyndaytyn ertegisi  «Er Tóstik» edi. Ájesi tanghajayyp hikayany aityp bolyp:

- Mine, nemeltayym, osynday da kep bolghan eken, - deytin kýrsinip.
Týnde týsine, Ernazardy qúdyqtyng janynda ústap alyp azapqa salghan Bektory kiredi. Oyanghanda kórgenin әjesine aitatyn.

-  Ol jyn-peri ghoy, oilama! - deushi edi búndayda әjesi, - Qúday Bektoryny kezdestirgennen saqtasyn.
Qayyrboldy eseyip erjetti. Áskerden keyin Almatynyng ortalyghyndaghy restorannyng birine júmysqa túrdy. Et pen kókónis turap, qamyr iyleytin as ýiding qyzmetshisi bolyp bastaghan talantty jigit, bes jyl degende týngi restorannyng dayashysy dәrejesine kóterilgen.

Búl egemendik alghan kez edi. Aghyny qatty osy azghantay jyldyng ishinde qogham, tanymastay bolyp ózgerdi. Kóp adam órge shyqty, kóp adam zamannyng túnghiyghyna qúldyrady. Qúdaygha shýkir deytin. Tamaq toq, kóshege kiyip shyghatyn birsydyrghy kiyim bar. Tapqan-tayanghany qaladan tәp-tәuir pәter jaldaugha da, atasy men әjesine jәrdemdesuge de jetetin. Biraq kónilding tereng týkpirinde әldebir mazasyz oy kýninde neshe oyanyp jegidey jeushi edi. Búl kezde adamdar jappay ómirding qyzyghyn keshuge kirisken. Almatynyng ortalyq kósheleri qyzyl-jasyl shamdarmen sәulelenip týngi ómir bastalady. Qymbat meyramhanalargha qymbat avtomobili minip kelip týsip jatqan, aqylgha simas qymbat kiyim kiyip, әshekey taghynghan adamdar... Qayyrboldynyng basy ainalyp qalatyn. Ásirese týngi barlargha kelip tang atqansha otyryp, shygharda aqshany destesimen tóley salatyn bay balasy - kórkem qyzdar men kórikti jigitterding qylyqtaryn kórgende «apyrau, besikten beli shyqpay jatyp qona salghan búl qanday baq» dep menireyip, bir jaghy kýizelip túryp qalatyn. Kedeyshilikte, әrbir japyraq nan sanauly joqshylyqta ótken balalyq shaq esine týsedi. Pәterine qaytyp kelip, osynday kónilsiz oimen kýnin ótkizgen Qayyrboldy demalmaghan kýii qaytadan keshki júmysqa keletin.

Áli esinde, júmadan senbige qaraghan týn edi. Týn ortasynda restorannan shyqqan ýsh boyjetken bargha kelip otyrdy. Valutagha ghana satylatyn qymbat kokteyli aldyryp, ózderi únatatyn bluzdi qoyghyzyp qoyyp kónil kótergen qyzdar tang ata esep aiyrysqanda barmen jigitpen arada әdepten aspaghan ynghaysyz jaghday bolyp qalghan. Qayyrboldy qyzdardyng abyrjyghan týrlerine qarap aqshalarynyng jetpey túrghanyn týsingen.
Bireui búrynnan kelip jýrgen senimdi adam. Júqa kók jibek kóilek kiygen súlu qyz barmenning aldyna ózining kuәligin qoyyp jatqanda shyday almay ketti. Qyzdardyng janyna jetip barghan.

- Qansha jetpeydi?
Barmen kuәlikti kórsetti.
- Mine, kuәligin berip túr ghoy.
- Olay bolmaydy, - dedi Qayyrboldy.
Kuәlikti alyp iyesine úsyndy.
- Qansha jetpeydi? - dedi sodan song barmenge qarap.
Barmen aqshanyng somasyn aitty. Dayashynyng bir aida tabatyn shaylyghy. Qayyrboldynyng ishi uday ashyghan. Biraq aitylghan sóz - atylghan oq. Sózge kelmey aqshany sanap berdi.
- Rysarilar әli bar eken, - dedi qyzdardyng biri.
Bәri riza keyipte kýlgen. Kók kóilekti qyz shyghar esikte túryp Qayyrboldygha belgi berdi.
- Ynghaysyz boldy, - degen Qayyrboldy janyna kelgende, - mine, mynany alynyz.
Kórkine kóz toyghanday, gauhar ornatylghan auyr altyn jýzikti jigitting alaqanyna saldy.
- Qoyynyz, - Qayyrboldy jýzikti qyzdyng ózine úsyndy, - Men sizge senemin ghoy.
Qyz jymiyp kýldi, biraq jýzikti almady.
- Men de sizge senemin, Qayyrboldy.
Jigit  qayran qalghan.
- Mening atymdy qaydan bilesiz?
- Sekret, - dedi qyz búrylyp ketip bara jatyp, - Áli kezdesemiz dep oilaymyn.
Arada eki aiday uaqyt ótti. Qyz endi kelmeytin shyghar dep sheshken Qayyrboldy bir iske belin bughan. Jýzikti lombardqa apardy. Asa qymbat mýlikting aqshasyna pәter satyp aldy. Búl әriyne adam nanbaytyn nәrse edi.
Ázirge eshkimge eshtene aitpayyn dep úighardy. Sebebi kónili alang bolatyn. Ya baq, ya sor ekeni belgisiz, әiteuir týsiniksiz bir nәrsening taqap kele jatqanyn sezgen.
Arada tórt ay uaqyt ótkende beytanys qyz boy kórsetti. Taghy da júmadan senbige qaraghan týn edi. Týn ortasynan aua bargha ýsh qyz kirdi. Qayyrboldy qayran qalghan. Ýsh qyzdyng ýsheui sol ótkendegidey kiyingen. Sodan son, tang ata taghy da... barmenmen shaghyn dau-damay boldy. Qayyrboldy kýlip qyzdardyng janyna kelgen.
- Sizderdi qútqaru mening mamandyghyma ainalghan siyaqty. Qansha jetpey túr?
Barmen kalikulyatorgha qarady.
- Ýsh jýz qyryq dollar.
Búl joly aqshasy kóp Qayyrboldy jap-jana jýz dollarlyq tórt banknotty barmenning aldyna tastay saldy.
- Artyghyn al, - dedi barmen.
- Keterde alamyn, - dedi Qayyrboldy.
Qyzdardyng bireui búnyng qolyn qysqan. - Rahmet sizge. Siz naghyz jigitsiz.
- Oqasy joq, - dedi Qayyrboldy.
- Sizben onasha sóilesuge bola ma? - dedi kók kóilekti qyz.
Qayyrboldy kezekti kliyentke qyzmet kórsetti de ýsti-basyn týzep syrtqa shyqty. Qyz esikting aldyndaghy oryndyqta otyr eken.
- Menimen әngimelesuge uaqytynyz bar ma? - dedi Qayyrboldy qasyna kelip jayghasqanda.
- IYә, - degen Qayyrboldy, - men bospyn. Júmys ayaqtaldy dese de bolady.
- Olay bolsa jýriniz, qydyryp qaytayyq, - dedi qyz.
Ekeui opera teatrynyng janyndaghy parkti aralap úzaq jýrgen. Jazghy tan. Aua qonyrsalqyn.
- Sizge rahmet, - dedi qyz:
- Mine, bizdi ekinshi ret qútqaryp jiberdiniz.
Qayyrboldy kýlgen.
- Men sizdi taghy da bir jýzik bereyin dep túr eken desem.
Qyz da kýldi.
- Joq, búl joly onday jýzik bere almaymyn.
Ekeui skameykagha otyrdy.
- Al, endi mening bir súraghym bar,  Qayyrboldy qyzdyng jýzine bajaylay qaraghan, men sizderding aqshalarynyzdyng jetpey qalghanyna eshqashan senbeymin. Sizding tastap ketken jýziginiz qansha túrady, bilesiz be?
- Bilemin, - dedi qyz әldebir nýkteden kóz almaghan kýii.
- Segiz million dollar.
Qayyrboldy týrshigip ketken. Qyz basyn kóterip kýle qarady.
- Sonday-aq, әlemdegi eng asyl, eng qymbat әshekeylerdi esepke alatyn katalogtardyng birde-bireuinde ol jýzikting joq ekenin de bilemin.
Qayyrboldynyng jýregi әldebir jamandyqty sezip syzday auyrghan. Alystan talyqsyp bir qorqynyshty әuen estilgendey boldy.
- Olay bolsa... osynday qymbat mýlik iyesinin... bir fujer kokteylige aqshasy jetpey qalghanyn qalay týsinuge bolady? Siz kimsiz ózi?
Qyz ýndemegen kýii tómen qarady.
- Jauap beriniz, - dedi Qayyrboldy.
Kenet qyz... búnyng jýzine taghy da kýle qaraghan.
- Aytpaqshy, pәteriniz qútty bolsyn.
- Qaydaghy pәter? - dedi Qayyrboldy.
- Jýzikting aqshasyna satyp alghan pәterinizdi aitam. - Qyz shalqaya bere saqylday kýlgen.
Aldau men arbau turaly, jyryndy alayaqtardyng anghal adamdardy týrli pәleketke úryndyryp ketetindigi turaly әngimelerge qanyq Qayyrboldynyng oiy san saqqa jýgirdi. Mynau aldynda otyrghan qyz әldebireuge qyzmet qylyp jýrgen kәzzap. Bireuler búny qúrtpaq bolyp osy qyzdy jaldaghan. Jýzikti búghan әdeyi bergen. Endi osylaysha ilindirip alyp, ómir boyy bopsalap qyzmetine jýrgizbek. Osylaysha qor qylmaq.
- Qatelesesiz, - dedi qyz. - Meni eshkim de júmsaghan joq.
Qayyrboldy taghy da qayran qalghan.
- Men sizge eshtene aitqam joq qoy.
- Ayttynyz ne, oiladynyz ne, bәribir emes pe. - Qyz suyq jymighan, - Eng bastysy kónilinizde túr.
Búl  qyz adamnyng oiyn oqy alatyn bolyp shyqty. Sharasy tausylghan Qayyrboldy endi jalynugha kóshken.
- Aynalayyn, qaryndas, aitynyzshy, siz kimsiz? Mende neniz bar? Búl arandatuynyzdyng maghynasy ne? Sizge ne kerek?
Qyz taghy da júmbaq jymighan.
- Ázirge sekret. Uaqyty kelgende estiysiz.
Qayyrboldy ornynan aiqaylay kóterilgen.
- Slushay, atana nәlet hayuan! Joghal әri! Men qazir milisiya shaqyram!
- Milisiya deysiz be? - Qyz Qayyrboldynyng jýzine bajaylay qaraghan. - Mynauynyz   jaqsy  iydeya eken. Shaqyrsaq shaqyrayyq. Men jýzigimning úrlanghandyghy jayly aryz berem.
Qayyrboldy oryndyqqa sylq etip otyra ketti.
- Men seni izdep keldim, Qayyrboldy, - dedi qyz ayaqastynan «senge» kóship, - jýzikten bastalyp tórt aigha sozylghan hikayanyng bar syry osy - aq.
Qayyrboldynyng kózinen qos tamshy jas sorghalap týsken.
- Siz meni qúrtugha kelgensiz ghoy, - dedi dausy qaltyrap.
- Jo-joq, - degen qyz búny iyghynan sipap, jýzik turasynda qoryqpay-aq qoy. Bopsagha bopsa qylyp aita salghanym ghoy. Úmyt ony.
Týngi kafe-bardan kónil kóterip shyqqan birneshe adam jandarynan ótken. Qyz ýndemey qaldy. Qayyrboldynyng kóz aldyna býkil ótken ómiri elestep ótken.
- Tyndasanyz aitayyn, - dedi qarlyghyp: - Men... Áke-shesheden erte jetim qalyp ata-әjemning qolynda óstim. Kedey boldyq. It basyna irkit tógilgen zamanda qara nan, qara sumen otyrushy edik. Aqyrynda erjettim. Tәuir kәsipke ilindim. Jolym eshqashan onay bolghan emes. Basqagha ózinen ózi kele salatyn nәrse maghan jýz ese qiyngha týsetin. Ómir boyy ózimning talabymmen, ózimning adal enbegimmen ghana nan tauyp jýrgen adammyn.
Qyz sózdi bólmey tyndaghan.
- Jalghandy jalpaghynan basqandargha emes, maghan kelip úrynghanynyz qalay. Jaraydy, mine, azghantay ghana tirshiligim bar. Ábden qartayghan, qorghansyz atam men әjem bar. Qalanyng týbinde túrady. Eger men ketsem olar óledi de qalady. Kәne, qamatynyz, aidatynyz.
Qyz ýndegen joq.
- Mening bar jazyghym, jetpey túrghan aqshanyzdy tólep berdim.  Men ne qyldym sizge? Álde jaqsylyqqa qaytarghan jaqsylyghynyz osynday ma?
Qayyrboldy, aitarymdy aittym, endi ne isteseng de ózing bil degendey qyzdyng betine qaraghan. Qyz búnyng qolynyng ýstine qolyn qoydy.
- Men seni sol sebepti izdep keldim ghoy, Qayyrboldy. Endi menimen jýr.
Qyz ornynan túrdy.
- Qayda? - dedi Qayyrboldy.
- Mening ýiime, - dedi qyz.
Medeuge baratyn joldyng ong qaptalyndaghy qymbat audandardyng birinde túrady eken. Ekeui taksiyden týsip qalyng baqtyng arasymen búldyrap úzaq jýrgen.
- Mine, keldik, - dedi qyz, patshanyng sarayyna bergisiz ýsh qabat zәulim ýiding auyr esigin ashyp jatyp.
Aq, qara, sary, qyzyl mәrmәr dingekter, әr búryshta zýbәrjattan qashap jasaghan alyp vazalar, tóbeden salbyrap túrghan altyn lustralar. At shaptyrym zalda kem degende jýz adam siyatyn ýstel. Aq dastarhannyng ýsti qisaby joq tamaqtyn, sharaptyng týrleri... Qayyrboldynyng kózi búldyrap ketti.
Ýy ózindiki, - dedi qyz, - qalaghan uaqytynda kelesin, qalaghanynsha jaylaysyn.
Ekeuden ekeu otyryp jaqsylap tamaqtanghan.
- Al endi mәn-jaydy týsindiriniz, - dedi Qayyrboldy sәl shalqayynqyrap otyryp, -meni bekerden beker әkelmegen shygharsyz búl jerge.
Qyz ornynan túrdy.
- Er sonymnan.
Ekeui úzyn dәlizben jýrip jer astyndaghy qabatqa týsti. Qyzyl aghashtan shauyp shynyltyrmen qaptalghan auyr esik ózinen ózi ashylghan. Búlar kýnirenip túrghan taghy bir ýlken bólmege kirdi. Samaladay jaryq. Qabyrghany jaghalay ornatylghan qisapsyz sóreler. Biyikke qansha ketetini, bólmening algha qaray qansha sozylatyny belgisiz.
- Búl bólme osylay sozylyp baryp giyperkenistikke, yaghni, sheksizdikke ketedi, - dedi qyz.
Qayyrboldy jan-jaghyna ýreylene qarady.
- Al, endi tanysugha bolady, - Qyz jaqyndap kelip Qayyrboldynyng kózine kózin qadaghan, - Men Bektorymyn.
Qayyrboldy ýndemey túra berdi.
- IYә, iyә, sol bayaghy perining qyzy Bektorymyn, - degen qyz, adamnyng oiyn oqityn әdetimen, - Ájeng talay aityp  bergen «Er Tóstik».
- Men sizden sharshadym, - dedi Qayyrboldy,  qoryqqannan sharshadym.
- Qorqatyn sebebing - sende jýrek joq, - dedi Bektory.
- Mening jýregim eshqayda ketken joq, - dedi Qayyrboldy týrshigip, ózimde.
Bektory sәl ýnsiz qaldy.
- Qazaqta qorqaq adamdy jýregi joq adam deydi, mening aitayyn degenim osy ghana, - degen sodan son, - әriyne, sende jýrek dep atalatyn nәrse bar. Biraq sendegi jýrek tek qandy ary-beri aidaytyn mýshe ghana. Ertengi kýndi oilap sarghayghan, bitpes ýreyden әbden jansyzdanghan bir japyraq et qana.
- Osy, adamnyng jýregi degen qyzyq nәrse, - degen taghy da Bektory, - ózi bar, ózi joq. Ózi joq, ózi bar.
- Sóziniz júmbaq, - dedi Qayyrboldy, - birin týsinip, birin týsinbey túrmyn.
Bektory kónilsiz jymidy.
- Aytayyn degenim, jýrek, bar bolghanda - joq. Ol, ózi joq bolghanda ghana bar.
Qayyrboldy Bektorynyng jýzine tandana qaraghan.
- Mysaly, osy seni-aq alayyqshy. Sen ózinmen birge dayashylyqta jýrgen qyzdy sýiesin. Esing kete sýiesin. Árbir jýrgen jýrisin, әr sóilegen sózin tamashalap eljirep túrasyn. Biraq sóz aitugha bat-paysyn. Sebep? Sebep, keudendegi jýrek dep atalatyn ziyandy mýshe aitqyzbaydy, asyqtyq sózindi yaghni, jýreging bar, biraq joq. Mysaly, talay ret әli jetken adamdar kóshede saghan tili tiydi, qiyanattap ketti. Ózing júmys isteytin týngi restoranda bay kliyentter talay ret qorlap, jәbirlep ketti. Sen osynyng birde-bireuine jauap qata almadyn. Nege? Óitkeni, keudendegi jýrek dep atalatyn týkke de keregi joq nәrse tilindi baylady, aitqyzbady. Yaghni, jýreging ózi bar, ózi joq. Sening basynnan ótken azghantay ómiring - ketken ese men kek, taptalghan armannyng tarihy.
Bektorynyng bet qaratpay sóilegen sózinen esengirep qalghan Qayyrboldy qabyrghagha sýiengen.
- Eshkim de... mening ishimdi... búlay aqtarmap edi.
Taghy da ýnsizdik ornady.
- Al sol jýrekti... bar qylu ýshin, ne isteu kerek, - dedi bir kezde Qayyrboldy.
Bektory short kesti.
- Bar qylu ýshin ol jýrekti joq qylu kerek!
Qayyrboldy Bektorygha búrylghan.
- Yaghniy...
- Yaghni, ol jýregindi maghan beruing kerek, - dedi Bektory.
- Qalaysha? - Qayyrboldy taghy da anyryp qalghan, - men ólip qalmaymyn ba?
- Úghyspadyq, - dedi Bektory, - Biz qazir fәny dýniyede túrghan joqpyz. Osyny qalay týsinbeysin.
- Sonda biz qaydamyz? - dedi Qayyrboldy, - myna ýi... myna baylyq...
- Sen osy ýiding tabaldyryghyn attaghanda-aq fәniyden ketkensin, - dedi Bektory, - Sen qazir óninde emessin.  Anyqtap aitatyn bolsam, biz qazir senin  týpsananda otyrmyz.
- Ishimde osynsha saltanat bar ekenine eshqashan senbes edim, - dedi Qayyrboldy dausy dir etip.
- Sender, adamdar ózderindi ózdering bilmeysinder. Týk te bilmeysinder. Osy býkil dýniye, ne kerekting barlyghy, býkil gharysh ózderinde ekenin, ózderinning ishterinde ekenin bilmeysinder, - Bektory taqau keldi, - sonymen jýregindi maghan beresing ghoy?
- Al ornyna? - dedi Qayyrboldy.
- Al ornyna mәrmәr jýrek salyp berem, - dedi Bektory, - men sening jýregindi keudennen auyrtyp alayyn dep jatqam joq. Mәrmәr jýrekke kelisseng boldy. Sol sәtte jýreging ózinen-ózi maghan kóshedi.
Bektory sórelerdi aralap ketti.
- Mine, qara. Mynau ózing biletin adamdardyng jýrekteri. Mynau, sen júmys isteytin restorannyng bastyghynyng jýregi.
Qayyrboldy qyzdyng sonynan erip otyryp qayran qalghannan tanbady. Bankilerde әldebir súiyqtyng ishine salynghan jýrekter. Bektory iyelerining attaryn atap kele jatyr. Qayyrboldy ózi tanityn birneshe kedenshi ofiyserlerdin, polisiya qyzmetkerlerinin, júmys babymen  aldaryna barghan taghy da  talay ýlken sheneunikterding jýrekterin kórdi. Olardyn, adamgha degen ayausyzdyghynyn, zorlyq-zombylyqtarynyng syryn endi týsingen. Adamdardyng bir-birine nege qiyanat jasaytynyn úqqan.
- Mine, barlyghynyng jýregi osy jerde deuge bolady, -  Bektory sórelerdi iyegimen núsqaudy, - mәrmәr jýrek ynghayly. Birdi-ekili adam bolmasa ózining tiri jýregin izdep kelgen eshkim joq.
- Barlyghy bolghanda qalay? - dedi Qayyrboldy, - búl jerde qansha adamnyng jýregi túr?
- Álmisaqtan, dýnie jaratylghannan bergi adamdardyng barlyghynyng jýregi, - dedi Bektory. - Býginde kózi tiri adamdardyng barlyghynyng jýregi osy jerde dese bolady. Sen siyaqty azghantay ghana adam óz jýrekterimen jýr.
- Al óz jýregimmen qalsam she? Jýregimdi sizge bermesem she? - dedi Qayyrboldy.
- Ózing bilesin, - dedi Bektory, óz qalauynda. Bayyrqa men baylyqta bolghyng kelse jýreginnen qútyl. Býgingi bostandyq, býgingi azattyq pen erkindik - aqshada. Azat bolghyng kelse, erikti bolghyng kelse, jýreginnen qútyl. Al qalghan kýnindi kiriptarlyqta, qúldyqta ótkizging kelse - osy  jýreginmen qal. Qaytalap aitayyn, bәri de óz qalauynda.
Qayyrboldy qinala oilanyp túryp qaldy.
- Týsinem, - dedi Bektory, - múrsat bereyin. Shygha túrayyn.
Bektory shyghyp ketti. Qayyrboldy eki qolymen shekesin syghymdap, menireyip qansha otyrghanyn bilmeydi.
- Ata-babanyng aruaghy, kómektessender qayda qaldyndar, - dedi aqyrynda tistenip, - mine, men ayanyndy, jәrdemindi kýte-kýte sharshaghan jetim qozy, óz nesibemdi tatugha kettim.
Sodan song esikke qarap qatty dauystaghan.
- Bektory, men dayynmyn!
- Kelisetinindi bildim ghoy, - dedi Bektory kirip kele jatyp.
- Ne isteu kerek? - dedi Qayyrboldy.
- Eshtenening de keregi joq, - dedi Bektory, - kelisseng boldy.
Qayyrboldy ong qolyn keudesine qoydy.
- Kelistim.
- Jetkilikti, - dedi Bektory, - jýreging mende.
Ekeui saltanat bólmesine qaytyp kelgen.
- Mening ýmbetim boldyn, - dedi Bektory, endi biz osyny toylap kónil kóteremiz.
Dayashylar eki bokalgha sharap qúidy. Qayyrboldy ortalay ishti. Múrynnyng qanynday qoy kýreng sharaptan neshe  týrli jemis pen jiydekting hosh iyisi shyghady. Dayashy taghy toltyrghan. Búl joly týbine deyin ishti. Sodan song taghy ishti... Taghy ishti... Jәne ishti... Odan keyin ne bolghanyn bilmeydi.
Kózin   ashyp  ózining qayda ekenin týsinbey úzaq jatqan. Aqyryn túryp jan-jaghyna qarady. Aerovokzaldyng janyndaghy júpyny pәterine mýldem úqsamaydy. Ýidi qarap shyqty. On bir bólme eken. Bir-birine úqsamaydy. Bólmening bireui qymbat taspen qaptalghan bolsa, bireui zaty týgil aty da belgisiz aghashpen kómkerilgen. Birneshe jerde telefon apparattary túr. Vanna kózding jauyn alatyn qara mәrmәrmen bezendirilgen. At shaptyrym as ýi. Ýstel ýstinde bir shisha túr. Birden tanydy. Búl júmys isteytin týngi restorannyng bay kliyentteri ghana ishetin qymbat sharap. Bir bokal sharapty qaghyp salghan. Basy ilezde shayday ashyldy. Osy kezde telefon shyr ete qaldy. Aqyryn alyp qúlaghyna tosqan.
- Allo.
- Búl Qayyrboldy myrza ma eken, - dedi ar jaqtan Bektory.
Qayyrboldy quanyp ketti.
- IYә, men, men ghoy. Bir júmbaq sarayda jatyrmyn.
- Ol sening ýiin, Qayyrboldy, - dedi Bektory, - zaldaghy ýstelding ýstinde ýlken sary sómke jatyr ghoy. Qújattyng barlyghyn sonyng ishinen tauyp alasyn. Kerek qylghanda meni oilasang boldy, jetip kelem. Al jayla ýiindi. Jana ómirding qyzyghyn kór.
Telefon syrt etip óshti.
Qayyrboldy sary sómkening ishindegi qaghazdy ýstelding ýstine tóge salyp shetinen qaray bastaghan. Zandastyrylghan ýiding qújaty. Sodan son... sodan song «Merkuriy» halyqaralyq qarjy jýiesining depozitteri, shveysar bankisining depozitteri. Depozitter, depozitter, depozitter... Qayyrboldy jan-jaghyna úrlana qarady. Ózinen basqa eshkim joq. Týs kórip otyrghan joq pa dep ózin-ózi shymshyp kórdi. Óni. Óninde bolyp jatyr!
Ýstel ýstindegi kalikulyatordy alyp depozitterdi eseptegende aqylgha simaytyn milliondaghan dollar bolyp shyqty.
- Boldy! - dedi aiqaylap, - qosh bol, kedeylik, qúrdymgha ket, joqshylyq!
... Jana ómirin menshik iyelenuden bastady. Áueli ózi júmys isteytin restorandy qalanyng manayyndaghy, alys aimaqtardaghy, et, kókónis, jemis-jiydek óndirip, ósirip jetkizip túratyn sharuashylyqtarymen qosa satyp aldy. Kezinde ózine teperish kórsetken basshylardy, ózine únamaytyn adamdardy әi-shaygha qaramay júmystan bosatty. Eshkim qarsylyq qylmaghan, qújattaryn alyp ýn-týnsiz kete bergen. Sol kýni búnyng qolastyna kelip restorannyng diyrektory bolyp bekitilgen Sәrsen degen dosy qarsylasyp kórmek boldy.
- Qayyrboldy, «Keng bolsan, kem bolmaysyn» degen, keshire salsang qaytedi, - degen dosy, - búrynghy jaudan adal dos joq, esinde bolsyn. Kóbining bala-shaghasy bar degendey.
- Olar kimdi ayapty, - dedi Qayyrboldy kýlip, - kerek bolsa seni de qyzmetten bosatam. Bar, júmysyndy iste.
Sodan song janyna shetelding tilderine jetik, jón biletin birneshe adamdy alyp dýniyeni aralap sayrandy saldy. Az jyldyng ishinde barmaghan jeri qalmady. Pariyj, London, Riym, Madriyd, Amsterdam... Múhittan ótip Niu-York, Tokio, Gonkongqa bardy... Álemdegi eng iri burjuaziyalyq kurorttardyng kóbinde boldy... Qyzyq ýshin Resey oligarhtary tandap alghan Kurshevelide eki apta bolyp Shveysariyanyng qysqy kórkin tamashalap qaytqan. Jәne barlyq jerde «Merkuriydin», shveysar taghy basqa bankterding siqyrly kredit kәrtishkesinen aqsha toqtausyz tógiledi, esikter ózderinen ózderi ashylady, qyzmet óz-ózinen kórsetiledi. Aqsha әkeletin bostandyqtyng ne ekenin endi týsingendey.
Janyndaghy kómekshileri dýniyening qay týkpirinde jýrse de Almatyda ne bolyp jatqanyn internet arqyly bilip otyrady. Búl kezde Sәrsen dәrejesi ósip endi Qayyrboldynyng is basqarushysy bolyp taghayyndalghan.
Kýnderding kýninde ózining milliondaryn iske qosyp bank, kredit jýiesine auyz saldy. Endi bir dollary ilezding arasynda on dollargha ainalatyn boldy. Alghashqyda nesie súrap kelgenderdi ózi qabyldaytyn. Keyinnen qaptaghan kómekshiler barlyq júmysty óz moyyndaryna alghan. Asa iri  kreditti ghana búnymen aqyldasady. Al úsaq-týiek bolyp jatqannan tolyq beyhabar.

Ózi jayly, qolastyndaghy bank jýiesi jayly baspasózde neshetýrli syn maqalalar jazylyp jatqanyn emis-emis estiytin. Biraq búl kezde Qayyrboldy jerding tartylys kýshi әser etpeytin orbitagha shyqqan, eshbir zangha baghynbaytyn adamgha ainalghan. «Bargha  barsha beredi» degendey. Ýsti-ýstine tógilgen qisapsyz aqsha tuystyq sezimdi de, ardy da, úyatty da, bәrin úmyttyrghan. Baq qonghan kýni taksy jaldap qala týbinde túratyn atasy men әjesining ýiine bardy. Týn ishi edi. Qaqpanyng aldyna kelip úzaq túrdy. Biraq óz boyynan eshqanday sezim taba almady. Qyzyq,  - dedi qayran qalyp. Áke-sheshemnen es bilmeytin kezimde airylyppyn. Kempir-shal... atam men әjem tәrbiyelep ósirdi. Ákem de, sheshem de osylar edi. Biraq nege jýregim selt etpeydi. Ishimde nege yqylas-peyil joq. Mynau túrghan júpyny ýiden, bastan ótken kiriptar ómirden nege jiyrenem... Bilmeymin... Áyteuir myna qaqpagha kirgim  kelmeydi... Osyny ghana bilem.

Búrylyp jýre bergen. Odan keyin ómirding qyzyghyna toly qarbalas bәrin úmyttyrdy.
Búl kezde qolastyndaghy bank alpauytqa ainalghan. Alghan nesiyeni qaytara almay qanshama adam  barynan airylyp tilenshige ainaldy, qanshama oshaqtyng oty óshti. Bankke qarsy qanshama qylmysty is qozghaldy, biraq para berudin, jemqorlyqtyn  qyr-syryn jete mengergen Qayyrboldy, bir jurnalist jazghanday «qanday jauynnan bolsa da shylanbay qúrghaq shyghatyn». Jaza kórmeu adamdy azdyrady. Bәrin satyp alyp ýirengen Qayyrboldy basqada mýdde bar, namys bar, tirshilik bar dep bilmeytin. Jer betinde men jәne mening tilegim men qalauym ghana bar deytin.

Ózi tómen tap, ótinish  iyesi bolyp jýrgende kórgen qorlyqtaryn úmytqan joq. Sol ótken ómir tәjiriybesi boyynsha qolastyndaghy bankting qabyldau bólmelerinde, operasiyalyq zaldarynda qanday qiyanattar istelinip jatqanynan tolyq habardar bolatyn. Biraq ne estise de, ne bilse de selt etpeytin.
Adamnyng degeni emes, Allanyng degeni bolady eken. Kóktemning shuaqty kýni meymanhanada belgilengen syrly kezdesuge asyghyp kele jatqan. Krem týstes «Bentli» zymyrap  kelip meymanhananyng aldyndaghy shaghyn alangha búryla bergende qatar-qatar tireudey qylyp su shashyp túrghan fontannyng tasasynan qolynda shelegi bar bir bala jýgirip shyqty. Shopyr tejegishti ayamay basqan. Biraq bәri de zaya eken. Bala soqqydan avtomobiliding kapotyna shyqty da eki qolyn jayyp baryp bir qaptalgha qúlap týsti.

- Ne isteding sen? - dedi Qayyrboldy aiqaylap, - nege osynsha qatty keldin?
- Keshiriniz, agha, - dedi óni shýberektey quarghan shopyr, myna jerden atyp shyghatynyn kim bilgen.
Jerde jatqan balanyng janyna júrt jinalyp qaldy.
- Jaraydy endi, - dedi Qayyrboldy  bolary boldy. Birdene qylyp qútylarmyz. Áueli kóreyik.
Búlar topqa taqaghanda balanyng janynda jýresinen otyrghan meymanhananyng shveysary ornynan túryp qynjyla bas shayqaghan.
- Áttegen-ay. Osy jerde mashina juyp kýnin kórip jýrgen bala edi. Sonday jaqsy edi ózi.
Qayyrboldy júrtty kiyip-jaryp balanyng janyna bardy.
- Tiri me?
- Joq, - dedi túrghandardyng biri. - Ólip qalghan siyaqty.
Balanyng betine ýnilgen Qayyrboldy kenet aiqaylap jibere jazdap, ózin-ózi әreng tejegen. Bala búnyng ózinen ainymaydy eken. Ázer jýrip mashinanyng janyna keldi. Esikti ashyp taghy túrdy.
- Qaytamyz, - dedi sodan son, otyryp jatyp.
Shopyr sәl anyryp qaldy, artynsha úiqydan oyanghanday asyghys mashinany otaldyrdy.
... Ýige jýgirip kirgen Qayyrboldynyng aldynan aspaz әiel shyqqan.
- Myrza...
- Qoya túrynyz, - dedi Qayyrboldy qolyn siltep, - ekinshi qabattaghy kabiynetke sigara, kofe, koniyak keltiriniz.
Aspaz әiel súraghandaryn aldyna әkep qoyghanda menireyip otyrghan Qayyrboldy koniyakting bótelkesin dereu ashyp jóppeldeme birneshe bokaldy toltyryp ishken. IYesining búnday әdetin búryn kórmegen aspaz әiel ernin jymqyryp tómen qarady.
- Keshki janalyqtan kórgen shygharsyndar, - dedi Qayyrboldy aspaz әielge qarap.
- IYә, kórdik, - dedi aspaz әiel, - biraq biz senbedik. Sizding olay etuiniz mýmkin emes.
Qayyrboldy taghy bir bokaldy toltyryp ishti.
- Bayghús, әiteuir tiri eken, - dedi aspaz әiel. - Myrza, býgingi qonaqtargha ne dayyndauymyz kerek.
Qayyrboldy selk ete qaldy.
- Tiri deysing be? Qayda eken?
Aspaz әiel quanyp basyn iyzegen.
- IYә, tiri. Biraq auyr eken. Reanimasiyada. Sonymen býgingi qonaq...
- Qonaghyndy qoya túr, - dedi Qayyrboldy, - Jandosty shaqyr.
Azdan song osy ýiding úlanghayyr sharuasyn basqaratyn Jandos kirdi.
- Shaqyrdynyz ba, - dedi elulerdegi jyly jýzdi adam.
- Jandos, jaghday bylay, - dedi Qayyrboldy, - anau býgingi apatqa týsken bala qay     auruhanada jatyr sony bil. Sodan song mening atymnan Sovminning auruhanasymen sóiles te, balany sonyng reanimasiyasyna auystyr. Qansha aqsha, qanday kómek kerek, bәrin úiymdastyr. Tyndyrghannan keyin aitarsyn.
h h h
Qayyrboldy reanimasiya bólmesine kirgende shashyn qyrau shalghan, jas óndi dәriger ornynan túryp qarsy jýrgen.
- Ótinem, - degen biyazy dauyspen, - reanimasiya jalghasyp jatyr. Bala sistemanyng astynda. Bir ret qana qaranyz. Eshtenege qol tiygizbeniz. Shyghyp ketiniz.
Týngi shammen  jaryqtanghan   bólmege kirip balanyng janyna  otyrghan    Qayyrboldy kópke deyin qaraugha jýregi daualamay basy salbyrap otyrghan da qoyghan. Esikting syrtynda túrghan dәriger jótelip belgi bergende aqyryn kóz qiyghyn tastady da ynyrana terbelip otyryp qaldy.
Sodan song balanyng betine qayta ýnilip, kónili búzyldy. Kishkentay әlsiz denening ajalmen alysyp, jannyng әne-mine ýzilip keteyin dep jatqany kórinip túr. Tәltirektep dәlizge shyqty. Dәriger qoltyghynan sýiep tahtagha otyrghyzdy.
- Sabyr etiniz. Áli ýmit bar. Kiminiz edi?
Qayyrboldy dausy qarlygha jauap qatty.
- Eng jaqyn adamym.
- Jýriniz, mening kabiynetime barayyq, - dedi dәriger.
Qayyrboldyny bólmege ertip kirip, aldyna jarty staqan spirt qoydy. Ýstine su qosty.
- Ishiniz, búndayda paydasy tiyedi.
Qayyrboldy iship saldy. Qaltasynan aluminiy konteynerge salynghan sigarany suyrdy.
- Bola ma?
- IYә, sizge bolady, - dedi dәriger.
Qayyrboldy hosh iyisti týtindi qúshyrlana jútyp az otyrdy.
- Dәriger, tyndanyz, - dedi sodan son, - ótinem. Joq, jalbarynam. Osy balany qútqarynyz. Bar ónerinizdi salynyz. Ókinbeysiz. Qanday dәri kerek, qansha aqsha kerek, qysylmanyz, aitynyz, bәrin berem. Tek tiriltiniz. Eger osy bala tiri qalsa men býkil ómirinizdi qamtamasyz etem. Mynau auruhanany shetelding eng ozyq tehnikasymen jabdyqtap berem. Tek barynyzdy ayamanyz.
- Búl bizding paryzymyz, - dedi dәriger, - qoldan kelgenning bәrin de isteymiz. Al siz, endi ýiinizge qaytynyz. Demalynyz.
Bir apta boyy bel sheshken joq. Qyzmetke barmady. Kýni boyy ýide, auruhanadan habar kýtip, menireyip otyrady da qoyady. Segizinshi kýni   týske  qaray dәriger telefon soqqan.
- Qúttyqtaymyn, - degen tolqynysyn jasyra almay, - balanyz ajaldy jendi. Biraq óte әlsiz. Taghy biraz jatuy kerek.
Jýruge jaraghanda balany ýiine aldyrdy. Ábden sauyqqannan keyin mәn-jaydy súraghan. Qalanyng týbinde Túzdybastau degen jerde túrady eken. Auylyna mashinamen apartyp tastaghan.
Ertenine kabiynetke Sәrsendi shaqyrtty.
- Anau balanyng býkil jaghdayyn bilshi, qanday kómek kerek eken, qalay kómektesuge bolady, - degen dosynyng betine qarap otyryp, - Eki kýnde osy sharuany tyndyrshy.
- Shef, onyng biletin eshtenesi joq, - dedi Sәrsen, - anyqtap ta qoydym. Búl, bayaghyda, osydan tórt jyl búryn bizden krediyt  alyp kýiip ketken adam. Sonyng ýielmeni. Áyeli, balalary.
- Odan keyin ne istedik? - dedi Qayyrboldy.
- Ne isteushi edik, - dedi Sәrsen, - kepilge qoyghan ýiin, biznesin, bәrin aldyq.
Qayyrboldynyng sanasynda bir qaqpaq sart etip ashylghanday boldy. Aq shashty jýdeu adamnyn, neshe ay túryp búnyng qabyldauyna әzer ilingeni, osy kabiynette túryp qalay jalynyp- jalbarynghany, ózining ol adamdy aldap shygharyp salghany, bәri esine týsken.
- Álsiz adam ghoy, - dedi Sәrsen, - Pәterinen, biznesinen airylghannan keyin kóp úzamay qaytys bolghan. Áyeli, bala-shaghasy qaladan auylgha kóshken.
Qayyrboldy ornynan túryp kabiynetti ary-beri kezip úzaq ýnsiz jýrdi. Ýstelge eki júdyryghyn tirep kýrsinip taghy túrdy.
- Bylay isteymiz, - dedi taghy bir sigarany tútatyp, - eresek, kәmeletke tolghan balasy bar ma?
- IYә, - dedi Sәrsen, - bar.
- Býkil biznesin qayyryp beru kerek, - Qayyrboldy ornyna otyryp tez-tez jarlyq   bere bastady, - bizge ketken pәterine parapar pәter alyp berinder. Qaladan. Sodan song bayaghydaghy ýsh jýz myng nesiyeni zandastyryp qoldaryna ústatyndar. Sodan son...
- Shef, bir otbasyna osynyng ózi jetip artylatyn iygilik, - degen Sәrsen. - Osymen toqtayyq.
- Jaraydy, - dedi Qayyrboldy - Osy sharualardy tyndyr. Taghy da tilekteri bolsa kóre jatarmyz.
... Ýige kelgennen song kabiynetke tósek saldyrdy. Biraq úiyqtamady. Kórer tandy kózben atqyzghan. Balalyq shaghyn, týrin  kóre almay ketken әkesi men sheshesin, bar-joghy belgisiz atasy men әjesin, songhy alasapyran segiz jyl ómirin oilady. Tanerteng tastýiin bekingen. Shayyn bappen asyqpay ishti. Jaqsylap qyrynyp, dush qabyldady. Múzday kiyindi. Sodan song mashinagha minip taugha qaray tartqan.
Tanys jolmen jýrip otyryp izdegenin tez tapty. Zәulim ýiding bólmelerinde tyrs etken dybys joq. Sol bayaghy baylyq pen saltanat. Zalda jasauly dastarhan. Eshtenege qol tiygizgen joq. Dәlizben jýrip jerasty úragha keldi. Qyzyl aghashtan shapqan esik dybyssyz ashyldy. Qayyrboldy jap-jaryq bólmege kirip qabyrgha boylay sozylghan sórelerding janyna taqaghan.
- Kelding be? - dedi tanys dauys.
Qayyrboldy selt etken joq. Jaymen búryldy. Bektory.
- IYә, keldim, - dedi.
Dausy sezimsiz shyqty.
- Bilgem, - Bektory eljirey jymighan, - qaytyp kelgen sanauly adamnyng birisin. Sol ýshin rizamyn.
- Mynalar eshqashan qaytpaydy, - iyegimen sórelerdi menzedi, - jýreksiz jýrgen únaydy eken. Jýreksiz jýrgennen sharshamaydy eken, jalyqpaydy eken. Kóbi qúrdymnyng shetinde túr. Al kóbi qúrdymgha bayaghyda qúlap ketken.
Kenet jer-dýnie solq ete qaldy. Qayyrboldy jan-jaghyna qaraghan.
- Búl kele jatqan apattyng belgisi, - dedi Bektory
- Nening apaty? - dedi Qayyrboldy ýreylenip.
- Jannyn, ruhtyn, imannyng apaty, - Bektory Qayyrboldynyng janyna keldi.
- Bektory, uaqyt ótip bara jatyr, - degen Qayyrboldy. Bektory alaqanyn Qayyrboldynyng keudesine tiygizdi.
- Mine, qaytardym.
Sol sәt Qayyrboldynyng boyyn bayaghyda úmyt bolghan sezimder kernep jónelgen. Quanysh ta, qayghy da, sýiinish te, qamryq pen múng da bar edi qaytyp kelgen týisikte.
... Syrtqa shyqqan Qayyrboldy mashinasyn kóre almady. Artynsha ýstindegi ózining búrynghy qarapayym kiyimin tanyp, bәrin týsinip, rahattanyp túryp kýlgen. Sodan song Medeuding jolymen tómen qaray asygha jóneldi Almatygha.
Ol keyin әjesimen keshu aitysyp tabysady, atasynyng tórt jyl búryn  qaytys bolghanyn estip qayghyrady, aqyrynda ózi sýigen qyzgha jýregi daualap asyqtyq sózin de aitady. Biraq búnyng bәri keyin bolady. Al qazir ol Almatygha, ózining Almatysyna asyghyp bara jatyr edi.

h h h
Saghyndyq oyanghannan keyin kórgen týsin payymdap ózining kim ekenin esine týsire almay úzaq jatqan. Qyzyq, - dedi  myrs  etip. Men nege týsimde basqa adam boldym. Nege Qayyrboldymyn. Nege restoranda qyzmet qylatyn dayashymyn. Men Saghyndyq Tileshev, shyndyghynda qazaq teledidarynda qatardaghy telejurnalist-redaktor bolyp qyzmet etpeushi me edim.
Bir shyny kofe iship júmysqa attandy. Kele sala kýndelikti qarbalasqa kirip ketken.  Týsting shamasy edi. Kóshege shyghyp kelgen qyzmettes qyz redaksiyagha dauryghyp sóilep kirgen.
- Áy, Saghyndyq, foyede seni bir qyz tosyp túr. Takaya krasavisa. Erkek týgili әiel ghashyq bolghanday.
Saghyndyq  shashyn  asyghys týzep jiberip syrtqa bettedi. Teris qarap túrghan qyzdy birden tanyghan. Selt etken joq, qoryqqan joq.
- Amansyz ba, Bektory.
Bektory búrylyp jylúshyray kýlgen.
- Amansyng ba, Saghyndyq.
Ekeui syrtqa shyqty.
- Qayda baramyz? - dedi Saghyndyq.
- Kavaler degen atyng bar emes pe, - dedi Bektory.
- Osy  manaydaghy bir kafege barayyq.
- Qarsy bolmasanyz «Almaty» restoranyna barayyq, - Saghyndyq       qyzgha qolyn úsynghan.
Kýn edәuir ystyq bolghanymen restorannyng ishi salqyn eken. Dayashy dastarhan mәzirin aldaryna qoyyp ketip qaldy.
- Men shay ishsem bolady, - dedi Bektory.
Saghyndyq jenil-jelpi tamaqqa tapsyrys berip, shylymyn tútatyp, ornyghyp otyrdy.
- Sening kýiindi týsinem, - degen Bektory az ýnsizdikten keyin, - mening izdep kelip saghan jolyghuym, odan keyin basynnan ótken ótkelek, búnyng bәri aqylyna әzer siyp túr. Súraq súraugha boyyndaghy tuabitti mәdeniyeting jibermeydi. Sol sebepti barlyghyn men ózim aityp bereyin.
Bektorynyng dauysy qol sozym jerdegi júmyr tastan qalanghan búlaqtyng syldyrymen jarasyp, ertegidey terbep jónelgen.
- Adamzat ózining osy jolgha qalay týskenin, býgingi kýiine qalay jetkenin bilmeydi. Sebebi aqyly kemis. Adamzat býgingi ahualyna bir kýnde kelgen joq. Jәne adam, insan, әlmisaqtan arghy kóne dýniyede mýldem basqa bolghan. Aq pen qara, jalghan men aqiqat, jamandyq pen jaqsylyq degendi senderding miy auysyp ketken filosoftaryng oilap shygharghan. Dýniyede óz betinshe túrghan jamandyq, yaki, jaqsylyq bolmaydy. Qanday da bolmasyn sóz yaky is ózining aityluynyng nemese tyndyryluynyng ynghayyna qaray jaman, ya jaqsy bolyp shyghuy mýmkin. Aqyldy tәuipting tilektestikpen aitqan ótirigi auyrugha shipa bolady. Osyny ótirik dep kórshi. Álemdegi eng izgi degen aqiqat, antúrghan múnafúqtyng auzynan shyqqanda bylghanysh keptegi jalghan sóz bolyp shyghady. Búdan keyin ony qalay aqiqat sanaysyn.
Býginde sender jamandyq, ótirik, jalghan dep sanaytynnyng barlyghy kóne dýniyede jaqsylyqtyn, shyndyq pen aqiqattyng jartysy, solargha aparatyn jol sanalghan. Senderding úghymdaryndaghy jyn      menen peri, shaytan men sherәli, әzәzil, kóne dýniyede izgilik jolyndaghy perishte ataulynyng synarlary bolyp sanalghan. Ol kezdegi adam qúr sózge emes - naqty iske senetin, isti ghana shyn sóz sanaytyn. Kóne adamnyng oiy, sózi jәne isi bir jerden shyghatyn. Qúdaydyng sózi men isi siyaqty. Sodan keyin jerdi ghana emes, býkil bolmysty astan-kesteng etken súmdyq apat keldi.
Bektory aldyna qoyylghan shaydan bir úrttap az ýnsiz qaldy.
- Ol ne apat? - dedi Saghyndyq, - qaydan kelgen?
Bektory múnaya jymighan.

- Aspannyng syryn kim bilgen. Búl zaualdyng nelikten kelgenin, bolmystyng qay týkpirinen bizge qaray atylghanyn kýni býginge deyin eshkim aityp bere almaydy. Áyteuir keldi, bәrin kýiretti de ketti. Adam, perishtege tenesken izgi edi, imandy edi, aqyly qiyrdaghyny shalatyn kemel edi. Biraq osy әlemdik, gharyshtyq apattan keyin adamzat baqytsyz bolyp qaldy. Aqyly kemis, jarymjan bolyp qaldy. Kemis aqyl zorlyq-zombylyqqa әkeldi. Osynyng bәri asqyna kele aqyrynda býgingi keneusiz qiyanatqa  úlasty. Osynyng saldarynan, biz, adamnyng kókiregine, kóniline perishtemen qatar, teng úyalaghan biz - periler, jyndar, sonynda jamandyq iyesi bolyp shyqtyq. Alayda, bizding atymyz ózgergenmen zatymyz ózgermedi. Jaratqan Ie moynymyzgha artqan mindetti adal atqaryp kelemiz.
Bektory jalt etip Saghyndyqqa bir qaraghan.
- Ne aitqyng kelgenin týsinem. Dýniyege jamandyqtan ne payda demeksing ghoy. Janynda jamandyq túrmasa jaqsylyqtyng jaqsylyq ekenin qaydan bilesin. Qarsysynda jalghan men ótirik túrmasa aqiqattyng aqiqat ekenin nendey tiyanaqqa sýienip bildin. Joldyng serti - adasu, adasyp baryp týzelu. Eki týrli pәktik bar. Bireui anadan tughandaghy, kýnә men zina, qiyanattan beyhabar, tәjiriybesiz, minezsiz pәktik. Ekinshisi, búl  dýniyening barlyq satylarynan qan keship jýrip ótken, ótse de laylanbay qalghan pәktik. Adam bolyp qalam deseng osynyng bәrinen ótuge, osynyng bәrin kóruge mindettisin. Mine, osy qasiretti ótkelekting bәrinen ótkizetin biz, jyndar, periler.
- Sóziniz asyl, Bektory, - dedi Saghyndyq tómen qaraghan kýii, - tek bir ghana týitkil bar. Men nege basqa adamnyng kebin kiydim, osy týsiniksiz.
Bektory shayyn iship otyra berdi.
- Aytayyn, - dedi sodan song kýrsinip, - dýnie barghan sayyn qiyndap, adamdardyng bir-birine degen kónili barghan sayyn suyp barady. Qazaqtan peyil ketti. Búryn jaqsylyghy asyp-tógilgen, tónirektegi júrttyng bәrine pana bolyp, sharapaty  jetken qazaq, endi ózine qayyrym qyla almay otyr. Sen Qayyrboldynyng taghdyryn keshtin. Qayyrboldy bolyp kedeyshilikting qorlyghyn da, baylyqtyng iygiligin de kórdin. Asyp-tasqan meymananyng nege aparyp soghatynyna da kózing jetti. Sen ózing mýldem tanymaytyn adamnyng taghdyryna telindin. Bógdening taghdyryn óz taghdyrynday keshkendikten, sen sol Qayyrboldyny endi ózindey kóresin. Úrpaq endigi jerde bir-birine osynday bauyrmal bolmasa, ómir sýru qiyn bolady.
Bektory ornynan túrdy.
- Aman bol, Saghyndyq.
- Bektory, ketpenizshi, - dedi Saghyndyq menireyip otyryp.
- Meni ketedi dep kim aitty, - dedi Bektory jymiyp, - Men senimen ghana amandasyp túrmyn. Óitkeni saghan endi mening keregim shamaly. Men elden ketpeymin. Eshqashan da. Perining qyzy Bektory qazaqqa әmanda kerek.
Esikte bir sәt qana bógelip, qolyn búlghady. Sodan song basyn biyik ústap, shyghyp jýre bergen.
... Saghyndyq týngi restorangha kelip shetki stolgha otyrghan. Terezening aldynda sóilesip túrghan qyzdardyng bireui janyna keldi.
- Ne búiyrasyz?
- Maghan Qayyrboldy qyzmet qylsa dep edim, - dedi Saghyndyq, - onyng ýsteli qay jerde?
Dayashy qyz tandana qaraghan.
- Qayyrboldy deysiz be? Ol kim?
Endi Saghyndyqtyng tandanatyn kezegi keldi.
- Kimi qalay? Osy restoranda júmys isteytin dayashy.
Dayashy qyz әdeppen jymighan.
- Keshiriniz, búl bir týsinispeushilik. Qayyrboldy degen dayashy bizde eshqashan bolghan emes.
- Men on jyldan beri osy restorandamyn, - degen odan keyin, - Zavzaldy shaqyrayyq. Mýmkin sol kisi biler.
Zaldyng mengerushisi, qalyng qayratty shashyn qyrau shalghan,  egdeleu kelgen deneli adam eken.
- Qayyrboldy Namazbekov deysiz be, - dedi mandayyn uqalap, - laqap aty emes pe eken?
- Joq, azan shaqyryp qoyghan aty, - dedi endi kýlkisi kele bastaghan Saghyndyq.
- Onda keshiriniz, - mengerushi qolyn jaydy, - men otyz bes jyldan beri osy qyzmettemin. Onday adam  eshqashan bolmaghan bizde.
Saghyndyq ornynan túrdy.
- Jaraydy, mazalaghanym ýshin keshirim ótinem.
- Otyrynyz, dәm tatynyz, - dedi mengerushi.
- Kelesi joly, - Saghyndyq syrtqa bettedi.
Kónilinde eshqanday kýmәn, eshqanday saual qalmaghan.
- Sen peri emessing - perishtesin! - degen, samaladay jarqyraghan Almatynyng týngi kóshelerin tamashalap kele jatyp, - Jasa, Bektory!

h h h

«Men zamanymda kedeylikti de, baylyqty da kórdim. Basyma neler kelip, neler ketpedi. Kedey edim. Kedey bolsam  da   kónilimmen bay edim. Bay boldym, Bay bolsam da - kedey boldym. Aqshasy kóp qayyrshy boldym. Tastan saray saldyrdym, altyndy uystap shashtym. Biraq keudemdegi jýregim de tas edi. Mine, men qazir eshkimnen artyq ta emespin, kem de emespin. Tirshiligim bir basyma jetedi. Esesine keudemde tiri jýregim bar. Kónilimde adamdargha degen qúrmet pen yqylas-peyil bar...
Saghyndyq qalamyn qoyyp, ýstelden shegininkirep otyrdy da terezege qarady. Qalyng baqtyng ar jaghynan Almatynyng ghajayyp tany atyp kele jatyr edi.

http://www.writers.kz/journals/?ID=11&NUM=81&CURENT=&ARTICLE=2455