Myna koronvirus degen adam estimegen auru kelgennen beri halyqtyng bir dýrligip qalghany ras. Onyng ýstine búghan sep bolatyn dәri de tez arada tabyla qoymay, halyng júrtshylyqtyng әri-sәri kýy keship otyrghandyghyn da jasyrugha bolmas. Endi ne istemek kerek? Onyng qazirgi tandaghy jalghyz joly - qay-qaysymyzdyng da tayly-túyaghymyz qalmay, mýmkindiginshe dәrigerdin  mindettegen úsynysyna tik túryp qúlaq asu. Yaghny mýmkiginshe ýiden bosqa shygha bermey, tek dýken men emhanagha baryp, suyt týrde otbasyna oralu.

Búl, әriyne, aurudan sauyqtyra qoymas. Alayda, «Jaman aitpay, jaqsy joq», әldeqayda sol pәleni júqtyryp alsan, ózgelerding jappay aurugha úshyrauyna jol bermeu. Búl býgingi tandaghy azamattyq paryzyng ghana emes, zang aldyndaghy qatal mindeting de. Alayda ,ókinishke oray, búl qaghidanyng saqtala bermeytindigi, búghan keybireulerding bey-jay qaraytyndyghy jaman. Eng ókinishtisi, «Balyq basynan shiriydi» degendey, múny qolynda biyligi bar, anau-mynau adamdardyng aitqanyn qúlaghyna qystyra bermeytin asa lauazymdy adamdar búzghanynda ne derindi bilmeydi ekensin. Qazaqta «Ákesi ólgendi de estirtedi» degen maqal bar, sondyqtan biz de múnan ainalyp óte almadyq.

Qazaqstan halqy jalpy el ordasy - Núr-Súltannyng bylayghy júrttyng kirip-shyghuyna tiym salynghan qala ekendigin jaqsy biledi. Onyng sharty sonau 19 nauryzda el ýkimetining saytynda taygha tanba basqanday etip kórsetilgen. Múny az deseniz, 26 nauryzda premier-ministr Asqar Maminning tóraghalyq etuimen QR Preziydenti janyndaghy tótenshe jaghdaylar tәrtibin qamtamasyz etu jónindegi Memlekettik komissiyanyng selektorlyq jinalysy óttti. Múnda ol Núr-Súltannyng ghana emes, sonday-aq Shymkent qalasynda da karantindi kýsheytudi qatang tapsyrdy. Demek, karantin jaghdayynda búl qalalardan eshkim de, esh uaqytta da bóten jaqqa shyqpaytyndyghy aitpasa da belgili ghoy.

Bayaghyda bireu «Ómirde ne bolmaydy» degen eken. Sol sekildi bizding Qazaqstan degen elde qatty qajet bolsa anau-mynau úsynystardy qúlaqqa ilmeuge de bolatyn kórinedi. Ol tipti tym joghary jaqtan shyqsa da. Mәselen, ózi karantin degen dýniyeni qatang ústau kerek degendi aitugha sharshamaytyn Asqar Mamin myrza ótken aptada janynda Ózbekstan Premier-ministri Aripov degen myqty bar, qasyna bir top nókerlerin jinap alyp, bizding Qostanaygha sau ete qalghany. Sondaghy oiy múnda ózbekterding «Chevrolet» degen mashinasyn osyndaghy «Saryarqaavtoprom» degen zauytta qúrastyryp shygharyp, shetelge satu kórinedi. Búl alqaly top osy sharany saltanatty ashugha qatysugha kelipti. Sonda qalay, osy shara mynau kokronovirus degen tajal әbden kýshine enip, talay júrtty jer jastandyryp jatqanda, bir top adammen oblysty aralap jýruding qanshalyqty qajeti bolypty? Ony zaman dúrystalghan, keyingi merzimge qaldyrugha bolmay ma? Al eng bastysy, osy ózderining auyzdarynyng suy qúryp maqtaghan «Chevrolet» degenderi bayaghydan beri ózimizding Óskemen qalasynda shygharylyp, jap-jaqsy ataq alyp jýr emes pe? Búny myna ózimiz mingen mashina esebinde kepildik bere alamyz.

Al endi dýiim júrtty qaltyratqan karantindi aldymen ýkimet basshysy búzsa, qalghandaryna qanday ónege kórsetpek? Onyng ýstine sol qaptaghan adamdardyng ishinde virus júqqan bireulermen kontaktige týsken adamnyng bolmauyna kim kepildik beredi? Al osy shara ýshin olbystyq әkimdikting barlyq qyzmetshilerin ayaqtan tik túrghyzudyng ózi de júrtty syilaghandyq pa? Betin aulaq qylsyn, kýni erteng solardyng birinen syrqat tabylsa, kim jauapty? Ony qoyghanda memlekettik qyzmetshilerdi ýiinde júmys isteuge kóshirmese de, olardy qysqartylghan júmys kestesine kóshiru turaly sheshimder qayda qaldy.

Aytpaqshy, bizding әkimimiz Arhiymed qit etse ózining instagramynda qay jerde bolyp, kimge aqyl aitqandyghyn, kimge qanday marapat tapsyrghandyghyn, yaghny qayda jýrip-túrghandyghyn tәptishtep jazudan esh uaqytta jalyqqan emes. Búny ol әldeqashan ózining qosymsha jarnamasyna ainaldyrghan. Óitkeni ondaghy qoyylghan súraqtargha eshqashan da jauap bergen emes. Ne ýndemey qalady, ne búghan esh qatysy joq bireuge tapsyra salady. Al jalpy ózgesin bylay qoyghanda Arhiymed búghan kóz salghany maqúl edi. Sonda ondaghan ghana emes, jýzdegen kommenterding «búl delegasiya bizge nege keldi, auru júqtyru ýshin be, qazir tanda koronovirustan mashina artyq bolghany ma, mashinadan búryn qazirgi asa qajetti bizdi betperdemen qamtamasyz etudi oilasa qaytedi?» degen ashu-yzagha toly saualdardan basy ainalar ma edi. Mýmkin, oqymaghandyghy da dúrys shyghar. Basyn auyrtyp qaytedi. Halyq kóp. Arhiymed jalghyz. Múnday isker de halyqqa janashyr basshydan aiyrylyp qalsaq, kýnimiz ne bolmaq?

Jaybergen Bolatov

Abai.kz