Dýisenbi, 28 Qazan 2024
Janalyqtar 2641 0 pikir 16 Qantar, 2012 saghat 05:38

Qajymúqan Ghabdolla. ...Janaózen janymyzdy jaralady...

«Arghymaq baylap ne kerek,
Artynan jaby jetken son...»

...Janaózen janymyzdy jaralady...
Ishkenimiz - irin, jegenimiz - jelim boldy... As batpady, úiqy qashty...
Janaózen jazyghy týgil, Manghystaudy manaylaudyng ózi múng boldy...
Myndar oilanyp, jýzder jýreksinse de, Múhtar Shahanovty eshkim toqtata almady. Shahanov shamdanyp, Aqtaugha ayaq basty...
Ónirding jana basshysy, búrynghy polisiya serkesi, sirә, sharuanyng týgelin jiyp qoyyp, «Shataq Shahanovty shylbyrlau!» operasiyasymen ghana ainalysqanday әser qaldyrdy...
Kýndiz-týni Múhtar aghamyz arnayy bólim qyzmetkerlerining múqiyat anduynda, jiti «qamqorlyghynda», kóz aldynda jýrdi... Aqyry, qolynda qarjysy men qaruy bar biyshigishter qaysardy qiya bastyrmady, qiyas sóiletpedi. Jol boyynda symda tizilip otyrghan qarghalarday qaptaghan qúqyqshylar Janaózen baghytynda 130 shaqyrym jýrgen Múhtar Shahanovty san mәrte toqtatyp, «qújattardy tekseru» men «túlghalardy anyqtaugha» altyn uaqyttyng týgelin «jem qyldy»...
Janaózen aqiqatyn anyqtaugha tyrysushylyq - Shahanovtyng jeke basyna da, «Ruhaniyat» partiyasyna da tayaq bolyp tiydi. Biraq, keshegi kesepat kenesting qúqayynan qaymyqpaghan Shahanovtyng ghaziz basy bәribir eshkimning aldynda iyilmedi: qayranda túryp, qayghysyn aitty; jaba-jastanyp, sherin shyghardy...

«Arghymaq baylap ne kerek,
Artynan jaby jetken son...»

...Janaózen janymyzdy jaralady...
Ishkenimiz - irin, jegenimiz - jelim boldy... As batpady, úiqy qashty...
Janaózen jazyghy týgil, Manghystaudy manaylaudyng ózi múng boldy...
Myndar oilanyp, jýzder jýreksinse de, Múhtar Shahanovty eshkim toqtata almady. Shahanov shamdanyp, Aqtaugha ayaq basty...
Ónirding jana basshysy, búrynghy polisiya serkesi, sirә, sharuanyng týgelin jiyp qoyyp, «Shataq Shahanovty shylbyrlau!» operasiyasymen ghana ainalysqanday әser qaldyrdy...
Kýndiz-týni Múhtar aghamyz arnayy bólim qyzmetkerlerining múqiyat anduynda, jiti «qamqorlyghynda», kóz aldynda jýrdi... Aqyry, qolynda qarjysy men qaruy bar biyshigishter qaysardy qiya bastyrmady, qiyas sóiletpedi. Jol boyynda symda tizilip otyrghan qarghalarday qaptaghan qúqyqshylar Janaózen baghytynda 130 shaqyrym jýrgen Múhtar Shahanovty san mәrte toqtatyp, «qújattardy tekseru» men «túlghalardy anyqtaugha» altyn uaqyttyng týgelin «jem qyldy»...
Janaózen aqiqatyn anyqtaugha tyrysushylyq - Shahanovtyng jeke basyna da, «Ruhaniyat» partiyasyna da tayaq bolyp tiydi. Biraq, keshegi kesepat kenesting qúqayynan qaymyqpaghan Shahanovtyng ghaziz basy bәribir eshkimning aldynda iyilmedi: qayranda túryp, qayghysyn aitty; jaba-jastanyp, sherin shyghardy...
...Biylik bolsa, bilgenin istedi: aldymen, «Ruhaniyat» partiyasynyng Mәjilis pen maslihat deputattyghyna kandidattarynyng tizimin tirkeuden bas tartty. «Sotqa beremiz!» degen әngimeden keyin, artyq shudan seskengen biylik «qoqan-loqqydan» qoryqqan synay tanytyp, búl kedergiden әupirimdep әzer ótkizdi...
Sosyn, «Ruhaniyat» partiyasynyng jinalystaryna barmaugha jasyryn týrde jarlyq berildi. Biraq, qalyng búqarany qalpaqtyng astyna tyghyp qoya almaysyn.
Tayauda Múhtar Shahanov Týrkistannyng kiyeli topyraghynda halyqpen kezdesti. Kisi qarasy lezde qúrym boldy, jinalghan júrt aduyndy aqyn, abzal azamatyn ayaqtarynan tik túryp, úzaq qol shapalaqtaumen qoshemettep, qarsy aldy. Bir qyzyghy, auyzy-múrny lyqa tolghan zaldaghy adamdardyng basym kópshiligi «núrotandyqtar» bolyp shyqty. «Múhtar agha, biz әrqashan sizben birgemiz!» - dep, aiqaylap, Shahanovqa  jat kep jabysqan  «núrotandyqtardyn» búl qylyghyn bilgen basshylarynyng birnesheui auruhanadan bir-aq shyqqan kórinedi...
Artynsha biylik «Ruhaniyat» partiyasynyng zeynetker tórayymynyng shyrt úiqysyn búzyp, Altynshash Jaghanovany Astanadaghy «Diplomat» kesheninde týnning jarymynda «sezd ótkizuge» kóndirdi. Aydyng jaryghymen ótken sezde zeynetker әjemizdi qaytadan «serkelikke» saylap jiberipti...
IYә, Jaghanova «jaghagha jarmasyp» jatqanda, Astananyng týbindegi Qoyandy auylynda Múhtar Shahanovty arnayy kezdesuge shaqyrghan oralman qandastarymyz jergilikti biylikten orta mektepting zalyn súrap ala almay, aqiyq aqyndy qarapayym otbasynda qonaq etuge mәjbýr boldy. Aqynnyng әngimesin tyndaugha «M.Shahanovpen orta mektep zalynda kezdesuge rúqsat bermegen» audan әkimining orynbasary men auyl әkimi de kelipti. «Auyldyng ishi qaptaghan túmau, sizdi júqtyryp, auyryp qalmasyn dedik!» - dep, aqynnyng aldynda aqtalghan biyshikishterding bayghús bolmysyna qalay renjirsin?!.
Talas joq, qazir eki shyndyqtyng basy ashyq. Birinshisi, eger Múhtar Shahanov «Ruhaniyat» partiyasyna kirip, onyng shynayy ruhany kósemine ainalmaghanda, búl partiyanyng «múrty da qisaymay» saylaugha qatysyp, bәlkim, 0,05 payyz dauys ta jinauy әbden yqtimal bolatyn. Yaghni, zeynetker apamyzdyng mazasyn eshkim almas edi. Ekinshiden, adamgershilik túrghysynan alsanyz da, әdil qarastyratyn bolsa, zandyq dengeymen qarastyrsanyz da - Altynshash Jaghanovanyng «Diplomatta» júldyzdardy sanap ótkizgen shúghyl jinalysy eshqanday diplomatiyanyng shenberine tura kelmeydi. Dәlirek aitsaq, búl sezd - zansyz, dep jariyalanugha tiyis...
...Týptep kelgende, biylikting taqiyasyna shyndyq dep shynghyrghan jalghyz Shahanov simay túr ghoy. Túlpary «taptalghan», súnqary «qaqtalghan» zәrәzep zamannyng kәzzәp keypine ne dersin?!. Tek qana ishten tynyp, kýshpen «kýlip», kýn ótkizesin...
...Osydan oimaqtay ýsh ghasyr búryn ghúmyr keshken qazaqtyng atyshuly shesheni, bii әri tókpe aqyny Aqtaylaq bylay depti:

Arghymaq baylap ne kerek,
Artynan jaby jetken son.
Sary ala qylysh ne kerek,
Múqatyp dúshpan ketken son.
Aghayyn-tughan ne kerek,
Andysyp kýni ótken son.
Qyzyl tilim sóilep qal,
Qyzyghyndy jer kórer,
Sanauly deming bitken son.
Aytty deytin júrt qayda?
Aytatúghyn biz qayda?
Bir tóbening basynda,
Kóme tastap ketken son...

At tuady biyeden,
Alyp tuar anadan.
Ajal kelse bir kýni,
Ayyrar qatyn-baladan.
Siyr jisang qaradan,
Qatyq ketpes sharadan.
Aqyldydan by bolsa,
Adaspaydy jobadan.
Aqymaqtan by bolsa,
Eki qolyn aiyrmas,
Ómirinshe paradan...

...Qara qyldy qaq jarghan aqiqat qanday quatty, netken ómirsheng desenshi!!!

«Abay-aqparat»

0 pikir