Bir tanysymyzdyng kishkene balasy anasynyng jekigenin kótere almay: «Maghan tiyispeniz, әitpese ómirinizdi tozaqqa ainaldyram», - deytin kórinedi. Tozaq degenning ne ekenine aqyly jetpeytin kishkene býldirshinning búl sózi bir estigende kýlkili, әriyne. Biraq... Shynynda da әr shanyraqtyng tórinde sayrap túrghan kóksandyqpen tәrbiyelenip jatqan buyn erteng el tizginin qolgha alghanda qazaqtyng kýni ne bolar eken?! Kókirek kózi oyau әr azamatty oigha shomdyrmay qoymaytyn osy taqylettes saualdardy býgin taqyrybymyzgha ózek etip alyp edik...

Qúl-Kerim ELEMES, aqyn:
- Býgingi bizdegi aghartushylyq mәselesine nazar salyp qarasaq, bir nauqasqa úshyraghanymyzdy angharu qiyn emes. Ol «bәrimiz uniyversiytet tauystyq, biz bәrin bilemiz» degen toqmeyilsuding bayqaluy. Negizinde qanday uaqyt, qanday bir damyp ketken qogham bolghannyng ózinde aghartushylyq qyzmet eshqashan aqsamaugha tiyis edi. Payghambary­myz (s.gh.s.): «Ilimdi qytaydan bol­sa da ýireninder» degen. Olay bolsa, adam ba­lasy tughannan bastap, songhy aqtyq de­mine deyin ilim ýirenui kerek bolatyn. Ilim aghartushylyq jolmen keledi. Men bir nәrseni bilip boldym degen jerde kez kelgen adam­nyng ilimi toqtaydy. Ol adam bilimsiz bola bas­taydy. Bizding býgingi qoghamnyng jagh­dayy osynday.

Bir tanysymyzdyng kishkene balasy anasynyng jekigenin kótere almay: «Maghan tiyispeniz, әitpese ómirinizdi tozaqqa ainaldyram», - deytin kórinedi. Tozaq degenning ne ekenine aqyly jetpeytin kishkene býldirshinning búl sózi bir estigende kýlkili, әriyne. Biraq... Shynynda da әr shanyraqtyng tórinde sayrap túrghan kóksandyqpen tәrbiyelenip jatqan buyn erteng el tizginin qolgha alghanda qazaqtyng kýni ne bolar eken?! Kókirek kózi oyau әr azamatty oigha shomdyrmay qoymaytyn osy taqylettes saualdardy býgin taqyrybymyzgha ózek etip alyp edik...

Qúl-Kerim ELEMES, aqyn:
- Býgingi bizdegi aghartushylyq mәselesine nazar salyp qarasaq, bir nauqasqa úshyraghanymyzdy angharu qiyn emes. Ol «bәrimiz uniyversiytet tauystyq, biz bәrin bilemiz» degen toqmeyilsuding bayqaluy. Negizinde qanday uaqyt, qanday bir damyp ketken qogham bolghannyng ózinde aghartushylyq qyzmet eshqashan aqsamaugha tiyis edi. Payghambary­myz (s.gh.s.): «Ilimdi qytaydan bol­sa da ýireninder» degen. Olay bolsa, adam ba­lasy tughannan bastap, songhy aqtyq de­mine deyin ilim ýirenui kerek bolatyn. Ilim aghartushylyq jolmen keledi. Men bir nәrseni bilip boldym degen jerde kez kelgen adam­nyng ilimi toqtaydy. Ol adam bilimsiz bola bas­taydy. Bizding býgingi qoghamnyng jagh­dayy osynday.
Osy kýni televiydenie - jandy qaru bolyp túr. Ýige barghan son, ýlkenimiz de, kishimiz de kók- sandyqtyng aldyna jayghasamyz. Memleket televiydeniyege qyruar aqsha bólip jatyr. Al olardyng halyqqa úsynatyny qaydaghy bir shou­lar, danghara әnder, adam tózip bol­may­tú­ghyn úzaq-úzaq telehikayalar. Osylaysha, halyqtyng aqshasyn óz iygili­gine jaratudyng ornyna, onyng ruhaniyatynyng búzyluyna júmsaugha bola ma? Nege bizding BAQ aqiqatqa qaray bet búrmaydy, nege bilimge, aghartushylyqqa den qoymaydy? Shynyn aitqanda, keshegi Mirjaqyp aitqan «Oyan, qazaq» mәselesin qayta qarastyratyn uaqyt keldi emes pe. Biz jeri keng baytaq, halyq sany az elmiz. Sondyqtan barlyq jaghynan bir qazaq ongha tatuy kerek edi. Al mynanday jaghdayymyzben bizding bolashaghymyz ne bolmaq?
Mәselen, 1986 jyldary «Zerde» jurnalyn jappay oqitynbyz. Sol kezde basylymnyng taqyrypty qamtu auqymy óte keng edi. Aghartushylyq, tanymdyq dýniyelerdi beretin ylghi. Osy sekildi nәrselerdi biz saqtap qala almadyq. Dәl osy tanda oqymaghan adamy az, ziyalysy kóp el retinde úrpaghymyzgha ne berip jatyrmyz? Olardy qanday baghytta tәrbiyelep otyrmyz, moralidik jaghynan ne bere aldyq degende, jauap tappay sansyrap qalatynymyz ras. Bizde qazir dinnen jiyirkene bastaghan pighyl bayqalady. Búl nening nyshany? Tipti, keshegi Kenes kezeninde aqyn-jazushylarymyzdyng oiynyng astarynda imandylyqty, qayyrymdylyqty, adamgershilikti ansau jatushy edi. Al endi, Alla qolymyzgha erkindik bergen kezde biz búl mәselege qalay qarap otyrmyz? Keshegi Ybyray Altynsarinning «Bir Allagha syiynyp, kel, balalar, oqylyq» degeni býkil halyqqa tastaghan ýndeu edi ghoy. Al biz osyny әli kýnge deyin oqulyqqa engize almay otyrmyz. Keshegi Alash arystarynyng әr sózin «bismillәhiyr-rahmanniyr-rahimnan» bastaghandyghy әzir bizge aqiqat. Olar halqynyng sanasyn aghartqysy kelip edi, atylyp ketti. Al biz qazir olardyng týpki maqsat, oy astaryn týsine aldyq pa? Halyqty aghartu ýshin olargha ne úsynyp jatyrmyz?
Bizde bir qate týsinik bar. Ruhaniyat dese boldy, әn-kýidi, ónerdi aitamyz. Biraq búlar ruhaniyattyng bir salasy ghana ekenin eskermeymiz. Al ruhaniyat­tyng negizi - Din. Aghartushylyq ta dinmen keletin nәrse. Kenes odaghy túsynda meshitterdi jappay qiratty, al shirkeulerge tiyisken joq. Óitkeni, halyqtyng sanasynda ruhaniyat túrdy. Abay, Abay deymiz. Al nege Abaydyng ditine dendemeymiz? Keshegi últymyzdyng ruhany ústazdarynyng ditine dendey almay jýrip, biz últty qalay agharta almaqpyz? Sol dendey almaudyng saldarynan qazir halyqqa ónkey jenil nәrselerdi tonnalap úsynyp jatyrmyz. Basqa bir jat iydeologiyany, jat tanymdardy el sanasyna tyqpalau ýstindemiz. Múnymen kógerip-kókteuimiz mýmkin emes qoy. Kýldiru arqyly halyqty sanasyz etetin, atys-shabys arqyly ruhaniyatyn joyatyn, úzaq hikayalar arqyly uaqytyn óltiretin nәrselerge jol berip otyrmyz. 
Abay: «Payda oilama, ar oila» deydi. Al qazir biz ardy emes, paydany aldynghy oryngha shyghardyq. Úrpaghymyzdyng jaqsy boluyn qalasaq, әdep-ibany birinshi ýiretuimiz kerek edi. Ony da esten shygharyp aldyq. Eger halyqty zanmen emes dinmen oyatatyn bolsaq, jamanshylyq degen bolmaytyn edi. Qazir jastar da, balalar da qúlaqtaryna «naushniyk» kiyip, qoldaryndaghy úyaly telefonyna ýnilip, «agent» degen nәrsemen uaqytyn óltiretin boldy. Olardyng ne tyndap, ne aityp jýrgenimen eshkimning sharuasy joq. Ol bayghústar qolyndaghy úyaly telefonynan bir, ýiindegi teledidardan eki jelinip altyn uaqyttarynyng qalay ótip jatqanymen isi joq. Oisyz kýide. Sonda bizding ertenimiz ne bolmaq? Oilasan, janyng týrshigedi. Osyny qolgha alatyn kezeng bayaghyda kelgen edi. Bizding ziyalylardan osyny moyyndau bayqalady. Onda da kýresu emes, aghartushylyq jaghynan keri ketip bara jatqanymyzgha sharasyzdyqpen qarau ghana bar. «Ne shara bar?» deydi kóbi. Tipti, kópshiligi aqiqatty aitugha qorqady. Sonda úrpaq qalay agharmaq? Balalarymyz «Ay otyr partada, eki qoly qaltadamen» aghara ma, әlde olardy dop qualatyp aghartamyz ba? Dop, boks arqyly halyqty aghartu mýmkin emes qoy. Oilanyp qarayyqshy, balalargha arnap biz qanday iygilikti nәrse berip jatyrmyz? Olargha qay arnany kór, qay basylymdy oqy dey alamyz. Qaytalap aitayyn, Allany tanymayynsha, Abaygha qayta ýnilmeyinshe, bizding sanamyzgha jaryq jýgirmeydi. Abaydy bilmeytin qazaq joq, biraq onyng shygharmasyn biletin, týsinetin adam taghy joq dep, kesip aitugha bolady. Abay últ ýshin qayyrsyz nәrselerdi atap, odan qashugha shaqyrghan. Biz osyny әli úghyna almay jýrmiz. Abay qashyq bol degen bes nәrse men asyq bol degen bes nәrsening mәnin ashyp týsindiru arqyly-aq halqymyzdy tәrbiyelep alugha bolar edi. Bizde jaryq bar, biraq sol jaryqqa ózimiz jolamaymyz, paydalanghymyz kelmeydi.
Men qazir otandyq arnalardan mynany túshynyp kóremin dep birde-bir baghdarlamany nemese arnany atap bere almaymyn. Janalyqtardan basqa eshnәrse kórmeymin de. Odan da kitap oqyghandy jón sanaymyn.
Bizding tele-radio men merzimdi basylymdarymyzdyng 70 payyzy aghartushylyqpen ainalysuy kerek edi. Aghartushylyq mәselesi eng birinshi mindetimiz boluy tiyis bolatyn. Adamnyng agharuy joghary oqu ornyn oqumen ólshenbeydi ghoy. Adamgershilik qasiyetten alystap ketken qanshama bilimdi adamdar bar. «Qúdaydan qoryqpaghannan qoryq» deydi qazaq. Bizde qazir Qúdaydan qoryqpaytyndar kóbeyip barady. Osynyng saldarynan qoghamda jantýrshigerlik týrli nәrseler boluda. Jәne onyng birden-bir nasihatshysy tórimizdegi kók sandyq bolyp túr. Múnyng barlyghy dinnen alystaghannan tuyndaytyn dýniyeler. Yaghni, adamdy aghartatyn biraq nәrse ol - Din. Jýreginde imany bar adam ózin jamandyqtan tiyady.
Biz qazir halyqty aghartu ýshin neni qoldanyp otyrmyz? Erteden keshke deyin beriletin danghara muzykany ma, әlde jenil әzil-kýlkini me, mýmkin týrli oiyndardy shyghar. Kezinde bizding babalarymyz «mynany isteme, jaman bolady» deumen-aq bizdi tәrbiyelegen. Ol kezde halyqtyng jýreginde iman bar edi. Osy kýni teledidardan basqa ýiretetin týk tappay qalghanday, týrli oiyndardy kórsetemiz. Qazaq «oyynyng osylsyn» deytin kezinde. Yaghni, ata-babamyz oiyngha jol bermeytin. Biraq, biz sonyng ortasynan uaqyt tauyp oinaytynbyz. Al qazir she? Televiydenie arqyly soghan jol berip, sony ýiretemiz. Ony tanymdyq dep qoyamyz taghy. Asyq degen sporttyng bir týri deymiz. Sol asyq oiynynyng ishindegi tanymdyq nәrselerdi týsindirdik pe? Babalarymyz qaldyryp ketken kóp qazynany paydalanbay otyrmyz. Tipti, Qúdaysyz Kenes kezeninde bizdi tәrtipke salyp tyiyp otyratyn. Al qazir bәri bet-betimen ketti. Olay jýrip damu mýmkin emes, adam balasy sekildi qoghamdy da qadaghalap, «tek» dep otyru kerek. Qyzymyz qyzday, úlymyz úlday, qariyamyz qariyaday bolyp, әrkim óz ornyn bilip, ýlken kishige kóz satpauy tiyis. Sonda ghana túnyghymyz laylanbaydy. Halqymyz әrkim óz ornyn tapqanda ghana aghara bastaydy. Biz qazir Abay synaghan kezennen de tómendep kettik. Múny halyq retinde moyyn­daghan kezde baryp, qaytadan izdenis bastalady dep oilaymyn. Alla soghan jetkizsin.

Erlan TÓLEUTAY, әnshi:
- Bayaghyda Múhang aitatyn «El bolam desen, besigindi týzeni» osy kýni ózgertip, «el bolam desen, ekranyndy týze» dep aityp jýr. Shynynda da búl býgingi qazaq qoghamyndaghy óte bir kókeykesti problema. Óitkeni, qazir bizding ýkimet iydeologiyanyng týsiniksiz baghyttaryn jýrgizip jatyr. Ol qanday iydeologiya ekenin eshkim bilmeydi. Últty úiystyrugha ma, әlde bayaghy qazaq­standyqtargha ma kimge arnalghany da bel­gisiz. Áyteuir, baldyr-batpaq, shimay-shat­paq iydeologiya. Televiydenie aghartu­shylyq baghytta boluy ýshin sol baghytta halyqqa qyzmet ete alatyn túlghalar otyruy kerek qoy. Al bizding televiydeniyede olardyng bireui de joq. Qazir qarap otyrsaq, tele­arnalardyng barlyghynda derlik estradadan kelgen, tobyrlyq mәdeniyetting tuyn kó­tergen, eshqanday tarihi, ruhany sanasy joq, qazaqtyng últtyq tanymyn mengermegen, últtyng parasat tanymynan týk habary joq adamdar jurnalist bolyp otyr. Yaghni, tek qana fonogrammamen muzyka tyndaudy biletin buyn qazir qazaq teledidaryna ke­lip jatyr. Kenes kezin qansha jaman­daghanymyzben, ol uaqytta múnday nәrsege jol berilmeytin. Sol kezenning ózinde mar­qúm Kamal Smailov aghamyz keremet jýie qalyptastyryp edi. Qansha jerden qyly­shynan qan tamyp túrghan sәt bolsa da televiydenie manayyna óte elshil, últshyl azamattardy jinaghan. Solar últ iygiligi ýshin jú­mys istedi. Sol kezderi teleradio mana­yyn­da ylghy jazushylar men aqyndar otyrdy. Qalamgerler qauymy degen últtyng úranshysy ghoy. Ol uaqyttaghy aqyn-jazu­shylar qazaq mәdeniyetin bilgeni óz aldyna, әlem mәdeniyetinen jaqsy habardar, tereng bilimdi adamdar edi. Olarda bir ghana ústanym - qaytsek qazaqqa paydamyzdy tiygizemiz degen oy boldy. Al qazir tәuelsizdigimiz qolymyzda bolghan son, jau joq sekildi jayylyp kettik. «Jau joq deme, jar astynda» degendi esten shygharyp baramyz. Biz qazir teleradiolar arqyly óz-ózimizge jau dayyndap jatyrmyz. Ol jau osynday iydeologiyada tәrbiyelenip jatqan jastar. Bizdegi barlyq telearnalar shougha ýiir. «Format» degen bәleni tauyp alghan, birdene aitsang formatqa say kelmeydi dep aqtalady. Áli kýnge deyin qazaqtyng últtyq muzykasy turaly birde-bir dúrys baghdar­lama joq. Bәri qoyyrtpaq. Óitkeni, baghdarlama kónildi, shou týrinde bolu kerek deydi. Shou degen adamdy azdyrady ghoy. Mәselen, Qytay qazir shougha tyiym saldy. Sebebi, shoudy kóp kórgen adamda ózindik pikir bolmaydy. Tek tútynushy bolyp qalady. Álemdik ýkimet degen bar solar biz sekildi keng baytaq jerining asty baylyqqa túnyp túrghan elderge osynday mәnsiz-maghynasyz dýniye­lerin tyqpalap jatyr. Olar bizdi tek tútynu­shylyq­qa ýiretude. Taghamdardyng bәrin últtyng genine әser etetindey etip jiberip, janaghyday danghara muzykalardy әdeyilep engizip, halyqty oisyzdandyru ýstinde. Kezinde Afrikadaghy qúldardyng muzykasy bolghan rokty olar әlemge tanyp otyr. Biz qazir qúldardyng qalyptastyrghan tobyrlyq mәdeniyetin tansyq kórip, sonyng biyiginen shyghugha tyrysamyz. Álemdik alpauyttar rokty adamzatty oilandyrmaytyn, qúldyq sanada ústaytyn muzyka ekenin bilgennen keyin odan neshe týrli júldyzdar jasap, adamdardy tәn arqyly, dauys ar­qyly alatynday etip, bәlenbay aqsha salyp jatyr. Olardy jastardyng tabynatyn pútyna ainaldyryp ta jiberdi. Halyqtyng oilanugha, kitap oqugha uaqyty bolmau ýshin neshe týrli shou baghdar­lama­lar oilap tapty. Olardyng maqsaty, biz siyaq­ty últtar oilanbastan popkorndaryn jep, telediy­dardyng aldynda otyra beruleri kerek. Kitap oqyghan halyq olar ýshin qauipti. «Super star kz», «H faktor», «Eki júldyz» sekildi dýniyelerding bar­lyghy osy maqsatta oilap tabylghan. Biz sony tútynyp otyrmyz. Qarap otyrsanyz, onda birde-bir tereng oily sóz joq. Al negizinde qazaq­tyng tabiy­ghaty - terendikke, oigha shomugha beyim bolatyn. Biz búlardy әlemdik órkeniyetting jetistigi retinde halyqqa úsynyp jatyrmyz. Halyq degen sәby ghoy, úsynghan nәrseni kórip otyr. Biz osylay shou kórip, әn tyndap otyrghanda bizding baylyghymyz tonalyp, ruhymyz taptalyp barady. Bizdi osylay teledidargha telmirtip qoyyp tonau nauqany jýrip jatqanyna biz býgin tózip otyrmyz. Onymen kýresetin eng birinshi BAQ boluy tiyis. Ol ýshin onda salmaqty-salmaqty aghar­tushy azamattar otyruy kerek. Bizding shetelden alyp jatqan formatymyz qazaq tabighatyna esh sәikes kelmeydi. Qazaqtyng ózining tól formaty boluy kerek. Bizdegi sheteldik kórermenning qabyldauyna negiz­delgen kóshirme formattar últqa qyzmet etpeydi. Psihologtardan bastap rejisser, jazushy, filosof degen siyaqty maman­dar­dyng qatysuymen ghylymy negiz­delgen qa­zaqy format jasalynu kerek dep oilaymyn. Kezindegi Saghat Áshimbaevtyng «Qaryz ben paryz» habary, Aqseleu Seydimbekov pen Jәnibek Kәrmenov últtyq muzyka turaly habary, ya bolmasa Iliya Jaqanov pen Qayrat Baybosynovtyng habarlary әli kýnge deyin halyqtyng jýreginde. Solarda esh­qanday format joq-tyn. Eki adam otyryp, bireui әndi, ekinshisi әnning tarihyn aitatyn. Baghdarlama kóp uaqyt ta jýrgen joq. Sonyng ózi bizding últymyzgha ýlken rezonans әkeldi. Últ­tyng ruhyna jan bitirdi. Mine, osynday túlgha­lar televiydeniye, radio­lardyng basy-qasynda otyr­­maghannan keyin qanday aghartushylyq bolsyn.
Gitler nemis últyn fashizmge dayyn­daghanda ylghy marsh muzyka qoyyp qoydy deymiz. Men qazirgi Qazaqstan jaghdayyna Gitler astar bolugha jaramay qaldy dep aitar edim. Gitlerding ózi quatty marshtardy paydalanghan. Al bizding efirden berilip jatqan muzykamyzda eshqanday jýie joq. Radiolardy qosyp qalsanyz, erteden keshke deyin danghyr-danghyr. Telearnalarda ylghy shou, әzil. Jylmiyp shyqqan jigitter, jyrqyldap shyqqan qyzdar. Olar qanday ónege beredi? Birde-bir saliqaly pikir aitylmaydy. Sonda biz qayda baramyz? Telearnalar naghyz últymyzdy úiys­tyru­gha, qoghamymyzdy aghartugha qyzmet etetin tústa biz osyndaydan asa almay otyrmyz. Barlyghy derlik «dombyramen әn aitugha bolmaydy, búl bizding formatqa kelmeydi. Estrada bolu kerek» degen ústanymda. Osynyng zardabyn biz endi tartyp jatyrmyz. Qazaq balalary dombyrany qoldaryna alghysy kel­mey­di, últtyq muzykany tyn­da­may­dy. Qazaq óz mәdeniyetin ózi syilap, nasihattamaghannan keyin ony basqa últ qaytsin. Shou bagh­dar­lamalarmen, qazaqty mazaq­taghannan basqa týk bitirmey­tin KVN siyaqty nәrselermen ósip shyqqandardyng barlyghy televiydeniyege úmtylatyn tendensiya bayqalady. Ómirinde bir kitap oqy­maghany oisyz kózderinen kórinip túratyn jastardyng kópshiligi teleefir júldyzy bolugha qúshtar. Búghan bir toqtam bolu kerek qoy. Onday bolmaytyn bolsa, Últtyq arnany jastardyng telearnasy etip qoyayyq bir jola. Bizdegi televiydeniye, radio bagh­darlamalardyng barlyghy jastar auditoriyasyna baghyttalghan siyaqty. Onda da tek kózben tútynatyn, oilay almaytyn әleu­mettik topqa arnalghan. Mynaday statistika bar - 100 payyz halyqtyng 97 payyzy óz er­kimen oilana almaydy, 3 payyzy ghana jana­ghy topty ertushi. Biz qazir әlgi oilanatyn 3 payyzdyng eshqaysysyn jur­nalistikagha da, basqa jerge de jolatpay quyp jatqan siyaqtymyz. Últty úiystyratyn ýsh payyz júmys tappay qanghyp jýr. Namazaly Omashevtyn: «Televiydeniyede ýsh buyn júmys isteui kerek: ýlken buyn, orta buyn jәne jastar», - dep aitqan pikiri bar. Men osyghan qosylamyn. Mine, osy ýsh buyn bir-birin tolyqtyryp otyrghanda ghana dúrys televiydeniye, dúrys radio bolady. Al qazir janaghyday shygharmashylyq balans búzyl­ghandyqtan, qazaqqa jat, batystyq qún­dylyq­targha qaray auysqan «iydeolo­giyanyn» jemisin jep otyrmyz. Bilimge degen qúsh­tarlyqtyng tómendeui, jastardyng oqymasam da әn aityp, kino akter bolyp ketemin degen illuziyagha aldanyp jýrgeni sebepti biz osynday jaghdaygha úshyrap otyrmyz. Tipti, qazaqtyng bolashaghyna kýmәn­men qarap, últty ógeysine bastaghan jastarymyz kó­beyip barady. Týbinde bizding biylik osy mәsele­lermen betpe-bet keletin bolady. Biraq ol kezde búnyng tamyry terendep ketedi. Eki sózding basyn qúrap aita almaytyn júldyzdarymyz teledidarda sekendep jýre bermeydi ghoy. Endi olar produserge ainalady, bara-bara memlekettik qúry­lym­dargha qaray úmtylady. Erteng olar ýki­metting ýlken-ýlken tútqalaryna kelip otyrghan kezde, bizding kýnimiz ne bolady? Osyndayda Múhtar Maghauinnyn: «Senderding kýresterin, tipti auyr bolady» degen sózi eske týsedi. Óitkeni, kezinde ziyalylar otarshyldyqqa qarsy astyrtyn kýres jýrgizse, bizding kýre­simiz ortamyzdan shyqqan mәngýrttermen, kózqamandarmen, tobyrlyq mәdeniyetting je­teginde jýrgendermen bolady. Olar eshqanday ereje bilmeydi. Qazirding ózinde qa­zaqtyng qazaqtyghyna múrnyn shýiirip qa­ray­dy.
Bizde reyting degen nәrse bar. Ony kimder jasap jatqany, kimderding soyylyn soghatyny jabyq mәsele. Áyteuir, rey­tingte ylghy últtyq habarlar songhy orynda túrady. Mәselen, reytingti anyqtau ýshin jýz adam alynsa, onyng elui orys boluy tiyis eken. Osynday qisynsyz qaghidalargha negizdelgen nәrselerding maqsaty qazaq tildi habarlardyng dәrejesin týsiru ghana siyaqty bolyp kórinedi. Al aldynghy oryngha shyghatyn jekemenshik arnalardyng sayasaty bizding últtyq mýddege say kelmeytini bel­gili. Olar qazaq qoghamyna jat qylyq­tardy, janyng týrshigetin dýniyelerdi kórsetude. Sondyqtan búl mәselening ózine qatang talap qong kerek dep oilaymyn.

Dayyndaghan, Aynara Ashanova.

«Qazaq әdebiyeti» gazeti