Bir kýn - bir ghúmyr. Sizge ómirding ashy әri tәtti dәmin tatqyzyp kele jatqan ghúmyrnamanyzgha, yaghny әr kýninizge esep berip kórip pe ediniz? Ómirinizdi - roman delik. Basty keyipker - sizsiz. Ata-ananyz, bauyr-jaranynyz, tughan-tuysynyz, jekjat-júraghatynyz, bәri-bәri sol romannyng keyipkerleri ghana. Sol romannyng jelisi dәl býgingi kýnge kelip tireldi. Sizding әu bastaghy jaydary qyzyl galstukty kommunizminiz qytaydyng ala dorbasyna aiyrbastalyp ketti. Sizding әu bastaghy qolynda baltasy men oraghy bar sosializminiz kapitalisterding qolynda. Sizding kózsiz seniminizdi, yaghny ateistiginizdi sananyzdan júlyp alghan zamanauy azghyndaghan hәm imandy býgingi qoghamnyng búlay bolaryn kim oilaghan? Roman osy tústa ýzilip túr. Keybir shygharmanyzgha reng beretin Astananyng 11 jyldyghy, bәsekege qabiletti 50 el, joldau, deputattardyng aighayy, til maydany sekildi sujetterdi kórkemdeu ýstindemiz. Múnan keyin qalay bolady? Sujet jelisi qalay tarqatylady? Belgisiz. Belgilisi - biz qansha tyrashtansaq ta qazaq bolyp qalamyz! Qazaq...

Bir kýn - bir ghúmyr. Sizge ómirding ashy әri tәtti dәmin tatqyzyp kele jatqan ghúmyrnamanyzgha, yaghny әr kýninizge esep berip kórip pe ediniz? Ómirinizdi - roman delik. Basty keyipker - sizsiz. Ata-ananyz, bauyr-jaranynyz, tughan-tuysynyz, jekjat-júraghatynyz, bәri-bәri sol romannyng keyipkerleri ghana. Sol romannyng jelisi dәl býgingi kýnge kelip tireldi. Sizding әu bastaghy jaydary qyzyl galstukty kommunizminiz qytaydyng ala dorbasyna aiyrbastalyp ketti. Sizding әu bastaghy qolynda baltasy men oraghy bar sosializminiz kapitalisterding qolynda. Sizding kózsiz seniminizdi, yaghny ateistiginizdi sananyzdan júlyp alghan zamanauy azghyndaghan hәm imandy býgingi qoghamnyng búlay bolaryn kim oilaghan? Roman osy tústa ýzilip túr. Keybir shygharmanyzgha reng beretin Astananyng 11 jyldyghy, bәsekege qabiletti 50 el, joldau, deputattardyng aighayy, til maydany sekildi sujetterdi kórkemdeu ýstindemiz. Múnan keyin qalay bolady? Sujet jelisi qalay tarqatylady? Belgisiz. Belgilisi - biz qansha tyrashtansaq ta qazaq bolyp qalamyz! Qazaq...

Al, osy romannyng jalghasy qalay órbigenin qalar ediniz? Mysalgha, oqyp jatqan kórkem shygharmanyzdy (kýndelikti ómirdegi shyn kitapty aitamyn) jinatyp tastap, ózine eriksiz baurap alatyn teleserialdardy alayyqshy. Onyng ishindegi týrikterding «Elarnadan» beretin «GÝMÝShIN». «Gýmýsh», qazaqshasy - Kýmis. Týrikting bir qyzynyng oidan shygharylghan problemasyn bәrimiz birge sheshetindey teledidardyng aldyna ýimeleymiz. Osy serialdy kórip jýrsiz be? Kórip jýrseniz aitynyzshy. Siz qaysy keyipker boludy qalar ediniz? Mehmet, Gýmýsh, Pynar, Onur... Men Onur bolghym keledi. Ras, Onur. Baydyng qyzy menen jýkti bolyp, Amerikagha ketip qalghan. Ol keledi. Artynan kip-kishkentay sýikimdi Defne atty qyzym da keledi. Shyndyq ashylady. Ýilenem. Baydyng qyzyna. Ishkenim aldymda, ishpegenim artymda. Shayqalyp túryp ómir sýremin. «Ne bar, ne joq» dep bas qatyrmaymyn. Sonymen, bildey bir kompaniyanyng diyrektorlar kenesinde baldyzymdy hәm dosymdy «kapitan» dep qoyyp jantaya ketemin. Áyelimning әr úzynetektiden qyzghanatyny bolmasa, baqyttymyn! Siz she? Keshiriniz, ótkende bizding kursta oqityn bir qyz telefon shaldy. Audandarynda jaryq bolmay qalyp, «Gýmýshti» kóre almapty. «Ne boldy?» - deydi. Mayyn tamyzyp aityp berdim. «Jalghasy ne bolady eken-ә? Gýmýsh Mehmetting búrynghy sýiiktisi tiri ekenin, odan balasy bar ekenin bilip qoyypty ghoy» - deydi. Osy sәt men atalmysh serialdy (búghan deyingi serialdarda da) kórip bolghannan keyin «erteng ne bolady eken?» - dep oilaytynymdy esime alyp, kýlip jiberdim. Kýlmegende she? Kýndelikti serialdyng arty ne bolatynyna bas qatyratyn biz ertengi óz kýnimizding ne bolaryna oilanbaymyz da. Kerisinshe, Gýmýshke úqsap, keshkisin kýieuimizge bir problema tauyp beruge tyrysamyz. «Onyng sýiikti Nihany bar shyghar» dep, kýn-týn demey izin andimyz. Nemese, problemasyn sheshe almay dal bolyp jýrgen Mehmet sekildi kýiip-pisuge, әielimizdi qyzghanugha dayynbyz. Sonymen, sizding ózindik romanynyzdy bolashaghyna tym qúrysa, teleserialdyng erteni ne bolatynyna oilanghanday bas auyrtugha bolady ghoy. Bolady. Mysalgha, ertengi úrpaq sizden ne dәmetedi? Eng aldymen - ruh. Siz sol júlmalanyp, jyrtyq shapanmen qalghan qazaqy ruhty bolashaqqa tәbәrikke qaldyra alasyz ba, joq pa? Siz aruaq  atymen ruhtanyp, úran tastap, Alladan medet tilegen ata-baba jerin balanyzgha amanattay alasyz ba? Osy eldi, Alashty qanattygha qaqtyrmay, túmsyqtygha shoqtyrmay әlemge atoy salghyzugha óz enbeginizdi qay dengeyde sinire alasyz? Biz ben siz búl mәselege әli bas qatyra qoyghan joqpyz. Nege?

Qazaqtyng salt-sanasy esikting kózinde bayaghyda qalghan. Besik jyrynan joqtaugha deyingi qazaqy әuen men saz әlemdi «búrynda solay bolghan» dep tarihy kitaptardan ghana oqityn boldyq. Salt-sanasynyng keybir úshqyndary bolmasa, atymyz ben er-túrmanymyzdy bayaghyda muzeyge ótkizip jibergenbiz. Kiyim-keshegimizden tym qúrysa ózbekterdiki sekildi ala taqiyany da jeke menshiktep ala almay qalghanbyz. Syrttan qaraghan adam bizdi kәris, jopan, ózbek, qyrghyz, tәjik, tatar dep oilauy әbden mýmkin. Sebebi, últtyq ereksheligimiz joq. Tek, tilimiz ghana - qazaqtiki. Qalghany...

IYә, ertengi úrpaqqa ne qaldyramyz? Tildi, jerdi, ruhty! Endeshe bizding bir kýn - bir ghúmyr. Olay bolsa, ómirding ashy hәm tәtti dәmin tatqyzyp kele jatqan ghúmyrnamanyzgha, yaghny әr kýninizge esep berinizshi. Esep. Múnday esepti kýndelikti qara basynyzdyng júmysyna da beresiz ghoy. Últ ýshin, Alash ýshin sizding ómir romanynyzdyng sujeti oqyrmanynyzdyn, yaghny ertengi úrpaghynyzdyng mәngilik maqtanyshyna ainalatynday etuge tyrysu ýshin esep berinizshi, esep... Ótinemin!

«Alty Alash» gazeti, №3 (03.07.2009)