Memlekettik rәmizder - elimizding derbestigi men tәuelsizdigin kýlli әlemge jariya etushi әri memleketimizding ótkeni, býgini men bolashaghy arasyndaghy sabaqtastyqtyng jarqyn beynesi, halqymyzdyng ruhyn, últtyq salt-sanasyn, qaharmandyghy men danalyghyn, bolashaqqa ýmitin, arman-tilegin jetkizetin erekshe qúndy belgiler. Yaghny qazirgi tanda últtar men últtyq memleketterding naghyz ózekti mәseleleri ekonomika, sayasat, qorghanys salasymen emes, kerisinshe, últtyng basty qúndylyghy bolyp tabylatyn últtyq nyshandarmen tyghyz baylanysty.

Memlekettik rәmizder últtyq bire­geylikting qalyptasu tiregi jәne әrbir memleketting damuynyng ajyramas bir bóligi bolyp tabylady. Rәmizder tarihy alghashqy qoghamdaghy totemge tabynudan bastap, keyin týrkiler dәuirindegi kók bórige tabynu, Orta ghasyrdaghy handyqtar men patshalyqtardyng eltanbalary men jalau­lary jәne tengelerindegi aishyqty bel­gilerimen sabaqtasady. Qazirgi kezde eli­mizding memlekettik rәmizderi onyng betke ústar qújaty siyaqty biregey negizderi men salt-dәstýrin aiqyndap kórsetedi. Kóp kólemde memlekettik biylikting rәmizderi kez kelgen memleketting negizin qúraytyn tújy­rymdamasy - últtyq iydeyada kórinis tabuy tiyis. Al naqty últtyq iydeya tikeley sol halyqtyng arasynda qalyptasady. Sayasy jýiening kóshbasshylary uaqyt óte kele auysyp otyruy mýmkin, biraq halyq ózining úrpaqtan-úrpaqqa jalghasqan, ghasyrlar boyy iyemdengen jәne joghaltyp alghan últtyq qúndylyqtarymen, jaghymdy jәne jaghymsyz qasiyetterimen qalady, sonymen qatar ózara últtyq mentaliytetti qalyp­tastyrady. Memlekettik rәmizder mә­deniyetimiz, tarihymyz ben mentaliyteti­mizding kórkem tuyndysy boluy kerek. Elimizding azamattarynyng rәmizderge degen qarym-qatynasy, olardyng qanshalyqty dengeyde ózderin osy elding azamaty sanaytyndyqtarynyng jәne bolashaqqa seniminin, otansýigishtikting kórsetkishi ispettes.

Jogharyda aitylghanday, memlekettik rәmiz boyynsha elimizdi tanugha jәne ony býkil әlemge tanytugha bolady, óitkeni onda halqymyzdyng býkil bastan keshken tarihy, býtindey mәdeniyeti jatyr, son­dyqtan ol otansýigishtik sezimning bastau kózi bola alady.

1992 jyldyng 4 mausymy Qazaqstan Respublikasynyng rәmizderi bekitilgen kýn bolyp tarihta qaldy. 2007 jylghy 4 mausymda Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti N.Á. Nazarbaevtyng qol qoyyp bekitken «Qazaqstan Respublikasynyng mem­lekettik rәmizderi turaly» Kon­stiy­tu­siyalyq Zany memlekettik rәmiz­derimizdi paydalanu tәrtibin naqty belgilep berdi. Memleketimizding Eltanbasy qazaq tiline audarghanda, ol «tanba», «belgi», tipti «mú­ra» degen maghyna beredi. Búl termin ejelgi týrki qaghanaty (551-630 jyldar) kezinen bastap qoldanyla bastaghan. Qazaqstannyng qazirgi tandaghy Eltanbasy ýlken enbekting arqasynda, eki sәuletker Jandarbek Mәlibek pen Shota Uәliy­hanovtyng shygharmashylyq izdenisterining nәtiyjesinde dýniyege keldi. Eltanbadaghy shanyraq - óz últymyzgha ghana tәn, sәtti tandalynghan nyshan. Shanyraq qay kezde de qazaq ýshin otbasynyng berekesi men tynyshtyghynyng belgisindey qyzmet atqaryp kelgen. Eltanbamyz elimizdegi barsha halyqtardy bir shanyraqtyng astyna shaqyryp, bizding ortaq ýiimiz Qazaqstannyng myqty uyqtaryna ainaludy ýndeydi.

Kez kelgen halyqtyng tarihynda za­manynda sol halyqqa kýsh-quat bergen, ruhyn janyp, jigerin shyndaghan muzykalyq shygharmalary bar. Ol tarihtyng belgili bir uaqytynda sol júrttyng Ánúranyna ai­nalghan. Múnday әnder qazaq halqynda da kóp. Sonyng biri - jonghar shapqynshylyghy kezindegi qazaq halqynyng auyr tauqymetin kórsetuge arnalghan «Elim-ay» әni. Búl әn jonghar shapqynshylyghynan zardap shegip, qansyraghan halyqtyng qayta es jiyp, kýsheiine әser etken, sol siyaqty basqa asyl sezimderdi boyyna jinaghan keremet әn boldy. Osynday bir ekinshi әn - «Mening Qazaqstanym». Búl shygharma Qazaqstan KSRO qúramynda bolghan tústa qazaqtyng namysyn qayrau maqsatynda ómirge keldi. Aqyn Júmeken Nәjimedenov pen sazger Shәmshi Qaldayaqovtyng shygharmashylyq birlestiginen tuyndaghan «Mening Qazaq­stanym», shyn mәninde, qazaq halqynyng ruhyn kótergen, keler kýnge degen senimin arqalaghan beyresmy Ánúran boldy. Al zaman talabyna say, 2006 jylghy qan­tardyng 6-synda Parlament palata­la­rynyng birlesken otyrysynda «Mem­lekettik rәmizder turaly» Jarlyqqa týzetuler engizilgennen keyin, yaghny qan­tardyng 10-ynda «Mening Qazaqstanym» resmy týrde Ánúran bolyp bekitildi. Sóitip, búl kýn tariyhqa elimizding jana Ánúranynyng tughan kýni retinde jazyldy. Áuenin Shәmshi Qaldayaqov, sózin Júmeken Nәjimedenov jazghan Ánúrannyng sózin uaqyt ólshemimen ýndestirgen birlesken avtor - elimizding Preziydenti Núrsúltan Nazarbaev.

Qazirgi uaqytta memlekettik rәmizderdi bilmeytin adam kemde-kem shyghar. Óitkeni memlekettik rәmizder pedagogikalyq bilim beru jýiesinde jәne bilim beru tәjiriybesinde aitarlyqtay tabystargha qol jetkizude. Memlekettik rәmizder mektepke deyingi bilim beru mekemelerinde tәrbiyelik júmystyng bir bóligi bolyp tabyluda, sonday-aq jalpy bilim beru mektepteri men ÚBT boyynsha arnayy pәn retinde engizilgen. Býgin ereje boyynsha jastar óz memleketining rәmizderin ata-analaryna qaraghanda jaqsy biledi.

Qoryta kele aitatynym, elimizding ejelden ansaghan Tәuelsizdigine qol jet­kizip, qazaq últynyng salt-dәstýri men әdet-ghúrpynyng qayta janghyruy, memlekettik rәmizderding bekitilui bolashaq damugha bet alghan egemen elimiz ýshin erekshe qúbylys. Sondyqtan memlekettik rәmizderdi qas­terleu azamattarymyz ýshin basty min­det bolyp tabyluy tiyisti. Sonday-aq últaralyq tatulyq pen beybitshilikti nasihattau jolynda jәne memleketimizding әlemdik dengeyde tanylyp ózine tәn belgilerimen damyghan elder qatarynan oryn aluy ýshin tól nyshandarymyzdyng atqaratyn qyzmeti airyqsha.

Núrbek Aytymbetov

Abai.kz