Putinning bilip, bizding bilmeytinimiz ne?..
Belgili sayasattanushy Sanjar Boqaev әlginde әleumettik jelige 2,5 minuttyq kezekti viydeo saraptamasyn jariyalapty. Onda songhy jyldary Qazaqstan men Resey arasyndaghy baylanystyng tym jaqyndasyp ketkeni jayly óz pikirin aitady.
«Osy biyl, on aidyng ishinde Resey men Qazaqstan basshylary 19 mәrte kezdesip nemese telefon arqyly sóilesken eken. Búryn onday tyghyz qarym-qatynas bolghan emes», - deydi sayasattanushy.
2019 jyldyng sәuirinde Resey preziydenti Vladimir Putiyn Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesude reseylik tehnologiyanyng paydalanyp, AES salu turaly úsynys aitqan. Búl aqparatqa qazaq qogham, Qazaqstan qoghamy óre-týregelip, qarsylyq bildirdi. Kóp úzamay preziydent Toqaev: «Halyqtyng pikirin eskermey, AES salu turaly sheshim qabyldanbaydy», - dep mәlimdedi.
Al biyl qyrkýiekting basynda ótken «Shyghys ekonomikalyq forumynda» Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev 2030 jylgha qaray Qazaqstanda elektr energiyasynyng tapshylyghy bolatynyn aityp: «Qazaqstangha AES kerek», - dep sóiledi. «Álemding tәjirbiyege say tiyimdi sheshim bar. Ol – beybit atom. Onay sharua emes. sondyqtan, san aluan boljam men emosiyagha jol bermey, útymdy sheshe biluimiz kerek», - dedi.
Al qyrkýiekting ayaghynda ótken 17-shi Qazaqstan-Resey óniraralyq forumynda Resey preziydenti AES mәselesin qayta kóterip: «AES salu mәselesinde qoldau kórsetuge dayynbyz», - dep mәlimdedi.
Osyghan qatysty sayasattanushy Sanjar Boqaev: «Putiyn: «Balqashta AES salu kerek», - dep eki-ýsh mәrte úsynys jasaghan bolatyn. Ony Toqaev myrza tapsyrma alghanday, ilip ala jóneldi. Sosyn, Putin jolbarys populyasiyasyn qalpyna keltiruge kómektesuge dayyn ekenin de aityp ótti. Al osy jobagha Qazaqstan 415 myng gektar jerdi bólip qoyghan. Negizi búl 4-5 memleketting jerine tәn aumaq. Mening oiymsha, nazar audaratyn mәsele – AES te, jolbarys ósimi de dәl Balqashqa kelip tirelip túr. Resey preziydenti Putinning birdeneni bilip, bizding bilmeytinimiz bar siyaqty.
Endi kartany ashyp qaranyz, Balqash pen Bayqonyr bir dengeyde ornalasqan. Qarapayym 5 synyptyng geometriyasynan biletinimizdey, bir syzyqty ótkizu ýshin eki nýkte qajet. Dәl osy mәsele boyynsha Últtyq qauipsizdik komiyteti jaqsylap taldap, óz baghasyn beredi dep senemin», - deydi.
Osyghan deyin WWF baghdarlamasynyng OA boyynsha diyrektory Grigoriy Mazmanyans Túran jolbarysyn tiriltu ýshin Qazaqstan budjetinen qomaqty qarajat qajet ekenin aitqan edi. Soma – 14 mlrd tenge shamalas bolghan.
«Qarajatqa kelsek, bizding Ýkimet jerdi paydalanugha 120 mln tengeni bólip, ony iygerip alghan. Endi kelesi jyldargha taghy 14 mlrd tenge bólmekshi. Búl jerde maghan qyzyqtysy – halyqty oilamaghan biylik, endi jolbarysty oilap qalyp pa?», - deydi sayasattanushy Sanjar Boqaev.
Boqaev myrza óz saraptamasynda songhy jyldary Qazaqstannyng irili-úsaqty shendilerining Resey preziydentinen týrli marapattar aluy jiyilegenine kónil búrady.
«Taghy bir aita ketetin mәsele – songhy jyldary bizde sheneunikter Putinning qolynan marapat qaghazy nemese medali aluy jiyilep ketti. Búl dúrys emes. Bizding shendiler marapatty bizding Memleket basshysynan alghany dúrys. Áytpese, olar qay memleket ýshin júmys istep jatyr? Qúrmetti aghayyn, Qazaqstannyng shyn mәninde dosy joq. Memleketaralyq qarym-qatynasta eshqanday dostyq bolmaydy. Tek qana últtyq mýdde bolady. Sondyqtan, saq boluymyz jón. Bizding Jerimiz, Tәuelsizdigimiz, mәngi qúndylyqtarymyzdy joghaltyp almayyq», - dep týiindeydi sayasattanushy.
Abai.kz